BM: Những cuốn sách về chủ đề hoàn thiện bản thân

"Hãy mở khoá những tiềm năng của bạn, nâng cao hiệu suất và hoá thân thành một người siêu phàm."

Đây là những hứa hẹn giật gân mà những cuốn sách về chủ đề hoàn thiện bản thân - vốn chiếm một lượng lớn trong số 11 nghìn sách xuất bản mỗi năm ở Mỹ, mang lại.

Thị trường sách hoàn thiện bản thân ở Mỹ là một thị trường khổng lồ, trị giá hơn 1,5 tỷ đôla một năm, trong đó bao gồm cả sách nằm ngoài chủ đề kinh doanh.

Vậy những từ vựng nào được sử dụng nhiều nhất? Và những thứ được nhắc đến khắp nơi ngày nay có giống với 20 năm trước?

Để tìm hiểu, tôi đã thu thập 750 cuốn sách kinh doanh từ các danh sách tuyển tập khác nhau, trong đó bao gồm những cuốn bán chạy nhất của New York Times, những cuốn được đề cử Giải Sách của Năm của Financial Times và McKinsey, cùng các cuốn từ nhiều danh sách đề cử khác.

Thực ra số lượng 750 sách vẫn là nhỏ cho một cuộc khảo sát, và hầu hết những cuốn này được xuất bản sau năm 1990. Hai yếu tố này hạn chế những kết luận của nghiên cứu, tuy nhiên số lượng này cũng đủ lớn để đưa ra một số cái nhìn cụ thể.

Hầu hết số sách này là dạng sách hoàn thiện bản thân, thế nhưng trong số này cũng có bao gồm các sách phi tiểu thuyết và hồi ký, kinh tế và quản trị, cũng như tiểu thuyết của Ayn Rand và một cuốn của Giáo sư Seuss.

Mười từ phổ biến nhất có vẻ như khá là chung chung như 'kinh doanh', 'thế giới', 'cuộc sống', 'mới mẻ', 'tiền bạc', 'cẩm nang', 'công việc', 'lãnh đạo', 'sự thành công' và 'quyền lực'.

Tuy nhiên việc phân tích các xu hướng qua thời gian sẽ giúp nhận diện những xu hướng mới.

Nếu so sánh các sách xuất bản trước năm 2000 với những cuốn xuất bản vào thập niên 2000 và trong thập niên 2010, ta có thể thấy một số từ khoá ngày càng trở nên phổ biến như 'tiền bạc', 'thế giới', 'tương lai' và 'doanh nhân'. Những từ từng rất phổ biến thì giờ dần trở nên lỗi thời như 'chiến lược', 'quản lý', 'lãnh đạo' và thậm chí 'thị trường'.

Sự trỗi dậy của nền kinh tế lao động tự do cũng có nghĩa là các sách kinh doanh ngày nay ngày càng nhắm đến các đối tượng khởi nghiệp thay vì những doanh nhân trong các công ty lớn.

Từ 'khởi nghiệp' từng chỉ mang nghĩa là 'các doanh nghiệp nhỏ' trong những cuốn sách xuất bản trước năm 2010 và chỉ xuất hiện 2 lần trong các sách xuất bản trước năm 2000.

Những từ khoá mới ngày nay bao gồm các từ như 'kỹ thuật số', 'dữ liệu', 'giấc mơ' và 'thịnh vượng', cũng như 'nam giới' và 'phụ nữ' - có lẽ là hướng tới vấn đề bình đẳng giới trong công việc.

Những từ như 'cuộc chinh phục' và 'cuộc giao tranh' có lẽ đang lột tả môi trường cạnh tranh khốc liệt trong thế giới kinh doanh ngày nay.

Đáng ngạc nhiên là những ngôn từ về công nghệ chưa gây khuynh đảo thế giới sách kinh doanh. Từ khoá 'khuynh đảo' chỉ được nhắc đến 3 lần, trong khi những từ 'cách mạng hoá' và những từ tương tự có thể sẽ ngày càng phổ biến hơn trong tương lai, xu hướng này khó để đánh giá hơn với những sách hiện có.

Đếm những con số

Cứ bảy đầu sách thì có một cuốn xuất hiện con số trong tiêu đề, ví dụ như 'Bảy Thói quen của Những người Làm việc hiệu quả', '48 Quy luật của Quyền lực', hay 'Tuần làm việc 4 giờ'.

Các tác giả và những nhà xuất bản rất thích kèm những con số và danh sách vào các tựa sách. Đây là một trong những tác nhân giúp sách bán chạy từ xưa tới nay, tiêu biểu như: '12 chiến thuật cơ bản', '21 Quy luật Không thể Chối bỏ của Người lãnh đạo' và '39 Quy tắc Cần thiết trong Việc cung cấp Dịch vụ tốt'.

Đôi khi tựa đề phụ cũng liệt kê chính từ khóa về nó, mà thông thường sẽ là gồm ba từ. Từ khóa cuối cùng sẽ là từ có khả năng thu hút sự chú ý nhiều nhất. Ví dụ như cuốn: "Sự Giàu có Không thể chờ: Tránh 7 cái bẫy giàu có, xây dựng 7 trụ cột cơ bản trong kinh doanh, và hãy hoàn thành việc đánh giá cuộc đời trong hôm nay!'

Một trong những cụm từ phổ biến nhất là 'Làm sao để', vốn xuất hiện trong 7% số sách. Một trong những từ phổ biến khác là 'The Art of' (nghệ thuật), mà có thể là lấy cảm hứng từ Binh pháp Tôn Tử (The Art of War). Những cuốn ăn theo Binh pháp Tôn Tử bao gồm 'Nghệ thuật sáng tạo', 'Nghệ thuật gọi vốn khởi nghiệp', 'Nghệ thuật thương thảo' (của Donald Trump).

Chủ đề khoa học kém phổ biến hơn nhiều, với cụm từ 'Khoa học của …' chỉ được nhắc đến 5 lần.

Đằng sau sự kỳ vọng

Mỗi cẩm nang về công việc và kỹ năng lãnh đạo đều hứa hẹn mang lại tiền bạc, danh vọng. Thế nhưng những cuốn sách về cải thiện bản thân nhìn chung chỉ đang trói chúng ta vào một giấc mơ về tương lai hạnh phúc, giàu có và hiệu quả hơn, điều mà chúng ta dường như đang trở nên nghiện ngập.

Thế nhưng ngành xuất bản đang trong thời kỳ khủng hoảng. Số lượng sách xuất bản hàng năm tại Mỹ đang bùng nổ, thế nhưng doanh số thì lại đang chững, khiến nhiều sách muốn bán chạy phải tìm cách thu hút sự chú ý. Các công ty không còn tự miêu tả mình là tốt, mà là tuyệt vời, hiệu suất không chỉ được miêu tả là đủ, mà phải là vượt xa sự mong đợi. Các mục tiêu không chỉ còn là quan trọng, mà còn vô cùng quan trọng.

Chỉ cần đọc sách, sự nghiệp của bạn không chỉ thay đổi mà còn biến hình. Bạn có thể đối mặt với thế giới. Thế nhưng có một điều duy nhất mà chúng ta có thể chắc chắn về thế giới, đó là nó vô cùng phức tạp và khó đoán.

Miriam Quick