BM: Chiến tranh Ukraine: Liên Âu hứng chịu hệ lụy

Cuộc chiến tranh tại Ukraine vẫn tiếp diễn khốc liệt và chưa có bất kỳ một giải pháp ngoại giao nào để hy vọng chấm dứt. Hai bên tham chiến cũng như các bên liên quan đều đã và đang phải chịu những thương vong và thiệt hại kinh tế rất lớn. Tuy nhiên, theo nhiều nhà phân tích, Hoa Kỳ vẫn là bên đắc lợi từ cuộc xung đột.

Các nước phương Tây, đi đầu là Mỹ, vẫn tiếp tục hậu thuẫn mọi mặt cho Ukraine chống lại cuộc xâm lược của Nga. Trong bối cảnh hiện nay, chưa thể nói bên nào đạt được mục đích cạnh tranh địa chính trị hay tính toán hơn thiệt, nhưng những tổn thất về kinh tế đối với các nước Liên Âu (EU) đã có thể cảm nhận rõ trên nhiều khía cạnh. Trong khi đó, tổn thất mà Mỹ phải chịu liên quan đến cuộc chiến tranh ở Ukraine không lớn lắm, mặc dù việc cấm nhập khẩu dầu mỏ và khí đốt của Nga gây ra một số khó khăn nhất định. Trái lại, Washington còn có thể hưởng lợi từ cuộc chiến tranh Nga-Ukraine trên các lĩnh vực từ khí đốt, công nghiệp vũ khí, cho đến nông nghiệp.

EU đang đau đầu tính toán những thiệt hại và tổn thất do việc cắt đứt nhiều mối quan hệ về kinh tế và thương mại với Nga, chưa kể đến gánh nặng phải đón nhận người tị nạn Ukraine. Thách thức lớn với khối này là tìm nguồn cung thay thế cho dầu mỏ, khí đốt, nguyên vật liệu cơ bản của Nga trên thị trường châu Âu. Cùng lúc, Hoa Kỳ vẫn thúc ép các nước Liên Âu phải cấm vận hoàn toàn dầu lửa và khí đốt của Nga.

Hôm 25/03 vừa qua, tại thượng đỉnh với các nước Liên Âu ở Brussels, tổng thống Joe Biden hứa hẹn giúp châu Âu giải bài toán năng lượng bằng cách cung cấp khí đá phiến của của Hoa Kỳ, để trong lâu dài thay thế cho 30% tiêu thụ khí đốt mà EU vẫn phải nhập từ Nga lâu nay.

Ngay lập tức, tại Hoa Kỳ, các nhà sản xuất khí hóa lỏng (LNG) đã nhìn thấy cửa làm ăn lớn. Họ gia tăng áp lực với chính phủ Biden để có được các nhượng bộ mới trong việc phát triển đầu tư vào các mỏ khai thác khí đá phiến. Theo Le Figaro, các tập đoàn lớn của Mỹ như ExxonMobil và Qatar Energy sẽ đưa vào hoạt động khu khai thác khí đá phiến khổng lồ tại bang Texas vào năm 2024. Như vậy, khoản đầu tư 10 tỷ đô la của họ giờ đây đã được bảo đảm sinh lời nhờ các khách hàng châu Âu.

Mặt khác, chiến tranh Nga-Ukraine giữa lòng châu Âu sẽ khiến EU phải tăng chi tiêu cho quốc phòng. Chỉ ít ngày sau khi chiến tranh nổ ra, Đức đã cam kết tăng mạnh chi tiêu quân sự, hiện đại hóa quân đội. Thủ tướng Olaf Scholz cho biết dự định chi 100 tỷ Euro để hiện đại hóa quân đội Đức. Quyết định đầu tiên của ông đã không làm ngành công nghiệp quốc phòng châu Âu hài lòng: Berlin thông báo mua 35 chiến đấu cơ F-35 của nhà chế tạo Mỹ Lockheed Martin để thay thế cho phi đội Tornado.

Ngoài ra, quân đội nhiều nước châu Âu cũng đã có ý định bổ sung cơ số cho đội máy bay vận tải quân sự, hiện chủ yếu là loại Antonov 124 do Ukraine chế tạo hoặc A400M của Airbus, bằng loại C-17 của tập đoàn Mỹ McDonnell Douglas. Chưa hết, ngay cả nhà chế tạo của châu Âu, Airbus, đang làm chủ dự án Euro Drone, chế tạo các máy bay điều khiển từ xa (drone) bay ở độ cao trung bình và có tầm hoạt động xa hơn, mới đây đã thông báo sẽ sử dụng động cơ của tập đoàn Mỹ General Electric cho sản phẩm nguyên mẫu sắp tới.

Đáp ứng lời kêu cứu của tổng thống Volodymyr Zelensky rằng Ukraine cần "vũ khí, vũ khí và vũ khí ", Washington đã không ngần ngại bổ sung các khoản viện trợ quân sự cho Kiev, giờ đã lên tới hàng tỷ đô la và số tiền này sẽ được đổ về túi các nhà công nghiệp chiến tranh Mỹ chứ không phải ai khác.

Bên ngoài cuộc chiến tranh, người ta đang nói đến nhiều đến viễn cảnh khủng hoảng lương thực thực phẩm và thường nhắc lại rằng trước khi chiến sự nổ ra, Nga và Ukraine cung cấp 25% nhu cầu lúa mì của thế giới. Lúc này Nga không bán được lúa mì vì bị trừng phạt, lúa mì của Ukraine thì nằm im trong kho cảng bên Biển Đen. Hậu quả là giá lúa mì tăng đến 30% từ tháng Giêng đến tháng Ba. Giới chuyên gia cảnh báo tình trạng khan hiếm lương thực thực phẩm toàn cầu.

Trong bối cảnh thị trường lương thực chỉ có thể tăng nữa như lúc này, theo giới quan sát, các nhà nông nghiệp Mỹ, vốn được chính quyền Biden trợ giá sản xuất rất lớn, sẽ nhanh chóng chiếm lĩnh trên thị trường phân phối lương thực thế giới.

Năm 2021, nông nghiệp Mỹ đã đạt kỷ lục xuất khẩu 177 tỷ đô la nông sản. Nếu cuộc chiến Nga-Ukraine còn kéo dài, chắc chắn danh hiệu "vựa lúa thế giới" sẽ được chuyển cho vùng Trung tây (Midwest) của Hoa Kỳ.

Anh Vũ