BM: Nỗi lo sợ lạm phát

Lạm phát và nguy cơ của một cuộc suy thoái là mối quan tâm hàng đầu của các công ty Hoa Kỳ trong nhiều lĩnh vực. Những lo lắng này đang bắt đầu đè nặng lên hoạt động chung, khiến cho hoạt động kinh doanh chậm lại và tâm lý giảm sút theo nhiều chỉ số.

Chỉ số Lạc quan của Liên đoàn Doanh nghiệp Độc lập Quốc gia (NFIB) nhấn mạnh rằng 37% chủ doanh nghiệp nhỏ cho biết lạm phát là vấn đề quan trọng nhất của họ trong tháng Bảy, mức cao nhất kể từ năm 1979. Hơn nữa, cuộc khảo sát hàng tháng đã phát hiện hầu hết các chủ sở hữu đang tăng giá bán trung bình, và tỷ lệ phần trăm ròng của các chủ sở hữu doanh nghiệp dự đoán doanh số bán hàng thực tế sẽ xấu đi.

“Sự bất ổn trong khu vực doanh nghiệp nhỏ đang gia tăng khi các chủ doanh nghiệp tiếp tục cố gắng xoay sở với lạm phát lịch sử, tình trạng thiếu hụt lao động, và gián đoạn chuỗi cung ứng,” ông Bill Dunkelberg, kinh tế gia trưởng của NFIB, cho biết trong một tuyên bố. “Khi chúng ta bước sang nửa cuối năm 2022, các chủ doanh nghiệp sẽ tiếp tục quản lý doanh nghiệp của họ trong một tương lai rất bất ổn.”

Điều này trùng hợp với Chỉ số Lạc quan Kinh tế IBD/TIPP tháng Tám, giảm xuống mức thấp nhất trong 11 năm là 38.1 do người tiêu dùng tiếp tục bi quan về nền kinh tế khi lạm phát xóa nhòa đi mức tăng lương. Điều này có thể báo hiệu một điềm xấu đối với các điều kiện kinh doanh.

Trong khi đó, một cuộc khảo sát doanh nghiệp nhỏ quý 3 của CNBC/SurveyMonkey cho thấy 77% chủ doanh nghiệp nhỏ dự đoán lạm phát sẽ tiếp tục, và 57% tin rằng suy thoái đã bắt đầu.

Ông Mike Davis, đối tác sáng lập của Olive Tree Ridge, một công ty quản lý tài sản đa chiến lược, cho biết trong nền kinh tế này, tất cả chỉ nhằm lên kế hoạch cho tình huống xấu nhất và hy vọng cho điều tốt nhất.

Ông Davis nói: “Nếu tôi lên kế hoạch cho điều tồi tệ nhất, đó là lúc tôi sẽ trải qua những ngày tuyệt vời nhất sắp tới trong tương lai bởi vì tôi chỉ có thể ngạc nhiên một cách thú vị,” và nói thêm rằng bất kể nền kinh tế này được đánh giá như thế nào, thì các doanh nghiệp vẫn cần tìm đường vượt qua các thông tin, các đám mây giông tố, và xu hướng tiêu dùng đang phát triển.

Các quan chức Cục Dự trữ Liên bang đã không có chung cái nhìn bi quan như khu vực tư nhân, khi khẳng định rằng tổ chức này có thể kiểm soát lạm phát và có khả năng đạt được một sự hạ cánh mềm cho nền kinh tế Hoa Kỳ. Đồng thời, niềm tin của Chủ tịch Fed Jerome Powell dường như đã giảm sút, khi ông cảnh báo trong bài diễn văn tại Hội nghị kinh tế Jackson Hole gần đây rằng nền kinh tế sẽ gặp “một số nỗi đau” ở phía trước.

“Trong khi lãi suất cao hơn, tăng trưởng chậm hơn, và các điều kiện thị trường lao động yếu hơn sẽ làm giảm lạm phát, thì các nhân tố này cũng sẽ mang lại một số nỗi đau cho các gia đình và các doanh nghiệp,” ông nói trong các nhận xét đã được soạn sẵn. “Đây là những cái giá đáng tiếc của việc giảm lạm phát. Nhưng thất bại trong việc khôi phục sự ổn định giá cả sẽ đồng nghĩa với nỗi đau lớn hơn nhiều.”

Phải chăng khu vực tư nhân đã cảm nhận được nỗi đau mà ông Powell nhắc đến này?

Sức khỏe của khu vực tư nhân

Theo Cục Điều tra Dân số, sản xuất công nghiệp đã giảm xuống 3.9% so với cùng thời kỳ năm trước vào tháng Bảy, giảm từ 4% trong tháng Sáu. Sản lượng sản xuất cũng giảm xuống mức 3.2% hàng năm, giảm so với mức 3.6% của tháng trước.

Một loạt các chỉ số quản lý mua hàng (PMI), cung cấp cái nhìn sâu sắc về định hướng chung của các lĩnh vực trong nền kinh tế, đã suy yếu.

Chỉ số PMI Sản xuất Hoa Kỳ của S&P Global đã giảm xuống 51.3 trong tháng Tám, mức tăng trưởng sản xuất thấp nhất trong hai năm — bất cứ chỉ số nào trên mức 50 đều cho thấy sự mở rộng. Sản lượng sụt giảm trong bối cảnh nhu cầu yếu hơn, thiếu lao động, và khan hiếm nguyên liệu. Các xu hướng so sánh đáng chú ý trong các số liệu PMI khác của S&P Global gồm: PMI Tổng hợp giảm xuống mức 45.0, trong khi PMI Dịch vụ giảm xuống mức 44.1.

Các kinh tế gia giải thích rằng lãi suất cao hơn và lạm phát gia tăng đã làm giảm nhu cầu của khách hàng. Vì vậy, để thúc đẩy doanh số bán hàng mới, chi phí đầu ra của các công ty đã tăng ở mức yếu nhất trong vòng 17 tháng.

“Dữ liệu PMI mới công bố trong tháng Tám cho thấy những dấu hiệu đáng lo ngại hơn nữa đối với sức khỏe của khu vực tư nhân Hoa Kỳ,” ông Siân Jones, nhà kinh tế cao cấp của S&P Global Market Intelligence, viết trong báo cáo này. “Các điều kiện về nhu cầu lại giảm xuống, do tác động của việc tăng lãi suất và áp lực lạm phát mạnh đối với chi tiêu của khách hàng, vốn đè nặng lên hoạt động. Những dấu hiệu cho thấy khó khăn đang lan rộng trong khu vực tư nhân khi các đơn đặt hàng dịch vụ mới quay trở lại giai đoạn thu hẹp, phản ánh những điều kiện nhu cầu thấp hơn được thấy ở các đối tác sản xuất của họ.”

Hồi tháng Bảy, ông Chris Williamson, kinh tế gia trưởng tại S&P Global Market Intelligence, đã lưu ý trong một phân tích toàn diện về tình hình sản xuất trên toàn thế giới rằng niềm tin kinh doanh “vẫn sụt giảm một cách đáng lo ngại” ở Hoa Kỳ.

Ông cho biết trên Twitter: “Nền kinh tế của Hoa Kỳ đang thu hẹp lại với tốc độ chưa từng thấy kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2009 (không bao gồm đợt phong tỏa đại dịch lần đầu), khi chỉ số #PMI mới công bố gồm cả sản lượng của ngành sản xuất và ngành dịch vụ giảm mạnh trong tháng Bảy.”

Điều đó cho thấy có sự kết hợp giữa các số liệu PMI sản xuất và phi sản xuất của Viện Quản lý Cung ứng (ISM)

Chỉ số PMI sản xuất tháng Bảy giảm xuống mức tốt hơn mong đợi là 52.8, trong khi PMI phi sản xuất nhích cao hơn lên 56.7. Cả hai chỉ số đều nhấn mạnh mức tăng việc làm, giảm áp lực giá cả, và các đơn đặt hàng mới giảm.

Ông Anthony Nieves, Chủ tịch Viện Quản lý Cung ứng, cho biết: “Các vấn đề về khả năng đáp ứng của vận tải đường bộ, nguồn lao động hạn chế, tình trạng thiếu nhiều loại nguyên liệu, và lạm phát tiếp tục là những trở ngại đối với ngành dịch vụ.”

Tuy nhiên, PMI của khu vực tư nhân vẫn dao động ở các mức trong thời kỳ đại dịch.

Ngoài ra, dữ liệu ngân hàng Fed tại các khu vực khác nhau cho thấy sự đáng lo ngại đối với nền kinh tế quốc gia.

Chỉ số Sản xuất và Dịch vụ của Fed tại Richmond lần lượt giảm xuống âm 8 và âm 12 trong tháng Tám. Chỉ số Sản xuất của NY Empire State đột ngột giảm xuống mức âm 31.3 do các điều kiện kinh doanh, đơn đặt hàng mới, và chi tiêu vốn suy giảm. Nhưng trong khi Chỉ số Sản xuất của Fed tại Philadelphia cải thiện lên mức 6.2 trong tháng Tám, thì Chỉ số Điều kiện Kinh doanh của Fed tại Philadelphia lại đạt mức âm 10.6.

Chỉ số Sản xuất và Dịch vụ của Fed tại Dallas lần lượt giảm mạnh xuống âm 22.6 và âm 10.9. Trong Khảo sát của Fed Dallas, một người được hỏi trong lĩnh vực sản xuất máy móc đang bắt đầu thấy hoạt động sản xuất giảm dần.

“Chúng tôi bắt đầu nhận thấy có sự sụt giảm trong các đơn đặt hàng,” vị này nói với ngân hàng trung ương khu vực. “Chúng tôi đang chuẩn bị cho sự suy giảm hơn nữa nhưng vẫn hy vọng cho điều tốt nhất.”

Năm nay, năng suất lao động đã trở thành một vấn đề quan trọng đối với kinh tế tư nhân. Theo Cục Thống kê Lao động (BLS), năng suất lao động phi nông nghiệp giảm 7.4% trong quý đầu tiên và 4.6% trong quý thứ hai. Điều này xảy ra khi chi phí lao động đơn vị tăng lần lượt là 12.7% và 10.8%, và giờ làm việc tăng 2.6% và 5.3%.

Người dẫn chương trình đài CNBC, bà Kelly Evans, cho biết: “Điều này đã làm đảo ngược mức tăng năng suất tạm thời mà chúng ta đã chứng kiến trước đó trong đại dịch, khi nền kinh tế đang điên cuồng cố gắng tiếp tục phát triển bất chấp sự thiếu hụt nhân công trên diện rộng.”

Điều gì sẽ xảy ra vào năm 2023?

Một cuộc khảo sát quý hai của Hội đồng Giám đốc tài chính CNBC cho thấy 68% giám đốc tài chính dự đoán suy thoái sẽ diễn ra trong nửa đầu năm 2023. Không ai dự kiến nền kinh tế Hoa Kỳ sẽ tránh được việc phải đối mặt với một cuộc suy thoái kinh tế vì lạm phát tiếp tục là mối đe dọa bên ngoài chính đối với hoạt động kinh doanh của các công ty.

Ông Davis lưu ý rằng các doanh nghiệp phản ứng như thế nào với các điều kiện kinh tế sẽ rất thú vị. Ông tin rằng các doanh nghiệp mang xu hướng có ký ức ngắn hạn, vì vậy họ có thể trở nên trơ lì với nỗi đau mà họ cảm nhận từ giá xăng dầu và chi phí lao động cao hơn.

Do đó, các công ty tư nhân có thể cố gắng chi tiêu nhiều hơn một chút nếu họ thấy bảng cân đối kế toán của mình có thể chi trả được và áp lực chi phí giảm đi.