BM: Đường và chất làm ngọt nhân tạo tác động đến trí óc như thế nào?

Trong đó, đường glucose là nguồn năng lượng chính cho hoạt động phức tạp của hệ thần kinh. Nếu không có nguồn cung cấp đường liên tục, bộ não sẽ không hoạt động tốt, khiến chức năng nhận thức và thần kinh dễ bị thoái hóa.

Tôi đã thảo luận với ông Brendon Fallon về cơ chế và lý do tại sao điều này xảy ra trên chương trình “Vital Signs” của EpochTV.

Hiệu ứng của glucose

Lấy ví dụ về tình huống hạ đường huyết, khi lượng đường trong máu thấp làm cho bộ não không có đủ nguồn năng lượng thiết yếu. Trong những hoàn cảnh như vậy, các tế bào não bị bỏ đói và không thể duy trì hoạt động bình thường, dẫn đến sự thoái hóa và chết tế bào. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì mức glucose đầy đủ để bảo đảm sức khỏe bộ não và chức năng nhận thức.

Các nghiên cứu đã chứng minh tác động tích cực ngay lập tức của glucose đối với trí nhớ. Tôi đã chứng kiến những trường hợp bệnh nhân Alzheimer có sự cải thiện trí nhớ tạm thời sau khi tiêu thụ glucose, cho thấy mối liên hệ trực tiếp giữa glucose và hoạt động nhận thức. Tuy nhiên, sự cải thiện này chỉ tồn tại trong thời gian ngắn. Vì vậy, cần duy trì mức glucose ổn định mới có thể bảo đảm chức năng nhận thức lâu dài.

Việc não tiêu thụ nhiều glucose gợi ý tầm quan trọng của glucose trong hoạt động trao đổi chất của não. Mặc dù có kích thước tương đối nhỏ so với các cơ quan khác, bộ não sử dụng hơn 20% lượng glucose của cơ thể và cần sự cung cấp glucose liên tục để thực hiện các chức năng phức tạp.

Cách tiêu thụ glucose cũng đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe bộ não. Các carbohydrate phức tạp, chẳng hạn như ngũ cốc nguyên hạt và rau củ, tạo điều kiện để đưa glucose vào máu dần dần, bảo đảm nguồn cung cấp liên tục cho bộ não. Ngược lại, nếu bạn chỉ tiêu thụ đường đơn – như nước có gas và bánh quy – cơ thể sẽ sản xuất quá nhiều insulin, dẫn đến mức glucose trong máu giảm và cuối cùng khiến bộ não bị đói.

Đường và sức khỏe tâm thần

Mức glucose quá cao gây hại cho sức khỏe bộ não, một tình trạng được gọi là nhiễm độc glucose. Tiếp xúc lâu dài với mức glucose cao khiến các tế bào não bị quá tải, dẫn đến tổn thương tế bào và rối loạn chức năng, góp phần vào các rối loạn thần kinh khác nhau.

Ngoài các tác động trực tiếp đến sức khỏe bộ não, tiêu thụ glucose quá mức cũng dẫn đến sự phát triển các rối loạn tâm trạng như trầm cảm. Quá nhiều glucose làm cơ thể sản xuất glutamate quá mức. Glutamate là một chất dẫn truyền thần kinh và việc dư thừa glutamate có liên quan đến trầm cảm.

Khi mức glucose trong não giảm, bộ não sẽ kích thích tiết nhiều glutamate. Glutamate dư thừa có liên quan đến sự phát triển của trầm cảm, vì glutamate dẫn đến phản ứng quá mức ở những vùng bộ não gây trầm cảm. Sự mất cân bằng này cũng có thể góp phần làm khởi phát các rối loạn tâm thần khác, chẳng hạn như tâm thần phân liệt.

Điều cần lưu ý ở đây là trầm cảm và các rối loạn tâm thần khác không chỉ là do tiêu thụ glucose quá mức. Có nhiều yếu tố góp phần gây ra các vấn đề về tâm thần, nhưng chúng ta không nên bỏ qua mà cần quan tâm đến cách ăn uống và lựa chọn thực phẩm.

Nguy cơ của chất làm ngọt nhân tạo

Chúng ta đã biết đến những nguy cơ của việc tiêu thụ đường quá mức – cao huyết áp, viêm mạn tính, bệnh gan nhiễm mỡ – và đây là lý do tại sao nhiều người chuyển sang tiêu thụ chất làm ngọt nhân tạo.

Sử dụng các chất tạo ngọt nhân tạo như aspartame và sucralose (splenvỏ) đi kèm với một loạt rủi ro riêng. Các nghiên cứu đã liên kết những chất tạo ngọt này với nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm tổn thương gan, các vấn đề về tim và tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư.

Hơn nữa, chất tạo ngọt nhân tạo làm rối loạn sự cân bằng của các chất chống oxy hóa trong cơ thể, dẫn đến tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và ung thư. Đặc biệt, aspartame có liên quan đến u lympho và u não, trong khi sucralose làm ức chế chức năng miễn dịch, cho thấy các rủi ro sức khỏe tiềm ẩn liên quan đến những chất tạo ngọt này.

Ngược lại, la hán quả, một chất làm ngọt tự nhiên, là một lựa chọn an toàn hơn và không gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Chúng tôi không thấy bất kỳ phản ứng tiêu cực nào đối với nước ép hoặc bột la hán quả khi dùng làm chất tạo ngọt.

Tiêu thụ đường hợp lý

Mối quan hệ phức tạp giữa việc tiêu thụ đường và sức khỏe bộ não cho thấy tầm quan trọng của việc lựa chọn thực phẩm cẩn thận để bảo vệ chức năng nhận thức và sức khỏe tổng thể. Bạn có thể củng cố hoạt động của não và giảm nguy cơ mắc các biến chứng sức khỏe liên quan bằng cách ưu tiên carbohydrate phức tạp và chất làm ngọt tự nhiên, đồng thời giảm tiêu thụ đường đơn và chất làm ngọt nhân tạo.

Lưu ý rằng tác hại từ các chất tạo ngọt nhân tạo như aspartame có thể tích lũy, cuối cùng dẫn đến các hiệu ứng có hại, ngay cả ở liều thấp. Trong các tình huống khẩn cấp, ketone có thể cung cấp khoảng 50% nhu cầu năng lượng của các tế bào não, thậm chí còn cao hơn. Ketone cũng có một số lợi ích khác.

Cơ thể của chúng ta là hệ thống hoàn hảo, và không có phương pháp nào phù hợp với tất cả mọi người. Điều quan trọng là tìm ra sự cân bằng, cũng như thực hiện nhiều cách để cải thiện sức khỏe.

Russell Blaylock _ Thiên Vân

***