BM: Vì sao Ngũ Giác Đài được thiết kế đặc biệt như vậy?

Ngũ Giác Đài – Trụ sở của Bộ Quốc Phòng Mỹ hiện nay (nhìn từ trên xuống).

Ngũ Giác Đài (The Pentagon), hiện là trụ sở của Bộ Quốc phòng Mỹ. Cơ sở này tọa lạc ở Arlington, Virginia, thuộc thành phố Washington D.C. Trên thực tế, khi nghe đến cái tên này, bạn có thể nhận thấy rằng tòa nhà này được thiết kế theo hình ngũ giác, tuy nhiên, không có nhiều người biết được lý do vì sao lại như thế.

Thực ra, câu trả lời rất đơn giản. Ban đầu, tòa nhà này được thiết kế cho phù hợp với đặc điểm địa chất của một mảnh đất có 5 cạnh. Sau đó, người ta lại đổi địa điểm xây dựng tòa nhà nhưng không kịp thay đổi thiết kế. Do đó, trụ sở của Bộ Quốc phòng Mỹ hiện nay mới có hình ngũ giác (5 cạnh).

Trong cuốn sách “The Pentagon – A History” (Tạm dịch: “Lịch sử Ngũ Giác Đài”) được xuất bản năm 2007, ông Steve Vogel, Tác giả đồng thời là Nhà báo thuộc tờ Washington Post (Mỹ), đã gọi Ngũ Giác Đài là “tai nạn nghề nghiệp trong thời chiến”.

Mùa hè năm 1941, Mỹ đã bị cuốn vào Thế chiến II. Bộ Chiến tranh Mỹ (Bộ Quốc phòng Mỹ hiện nay) khi đó hoạt động trong nhiều tòa nhà tạm thời ở Washington D.C. Theo Nhà báo Vogel, vào một ngày thứ 5 của tháng 7 năm 1941, Thiếu tướng Brehon Burke Somervell được giao nhiệm vụ xây dựng Ngũ Giác Đài với mục đích mở rộng trụ sở chính của Bộ Chiến tranh. Ông Vogel đã gọi Thiếu tướng Somervell là “cha đẻ của Ngũ Giác Đài”.

Thiếu tướng Sommervell khi ấy đã chỉ huy nhóm thiết kế với ý định tạo ra một tòa nhà có sức chứa là 40.000 người, một bãi đậu xe cho 10.000 xe hơi với độ cao tối đa là 4 tầng để không chắn tầm nhìn về phía Washington D.C.

Theo thiết kế, diện tích của Ngũ Giác Đài lớn gần gấp 2 lần tòa nhà Empire State ở New York, và không được xây theo kiểu một tòa nhà chọc trời. Ngũ Giác Đài được đề xuất xây dựng cạnh bờ sông Potomac thuộc Tiểu bang Virginia, phía bờ bên kia là Washington D.C, gần trang trại Arlington, một trang trại nông nghiệp do Chính phủ điều hành nằm tại phía Đông Nghĩa trang Quốc gia Arlington. Thời điểm đó, nhóm thiết kế đã thử nhiều bố cục khác nhau. Cuối cùng, họ quyết định làm theo đề xuất của Kiến trúc sư George Edwin Bergstrom với việc tạo hình tòa nhà có 5 mặt để tận dụng hết diện tích của mảnh đất trên.

Tuy nhiên, ông Gilmore D. Clarke, Chủ tịch Ủy ban Nghệ thuật của Mỹ đã không đồng ý xây dựng, vì ông không muốn công trình này che lấp tầm nhìn Washington D.C từ Nghĩa trang Quốc gia Arlington, nơi an nghỉ của ông Pierre L’Enfant, người quy hoạch thủ đô Washington D.C.

Ngoài ra, ông Federic Adrian Delano, Chủ tịch Ủy ban Kế hoạch và Công viên Thủ đô Quốc gia, đồng thời là chú ruột của Tổng thống Mỹ Franklin Delano Roosevelt, cũng phản đối việc xây dựng, vì lo ngại rằng: Vị trí của sông Potomac có thể gây trở ngại cho mọi người khi ra vào trụ sở Ngũ Giác Đài.

Dưới sức ép đó, Tổng thống Roosevelt đã viết một lá thư gửi Thượng viện Mỹ yêu cầu xây dựng tòa nhà nhỏ hơn, nhưng không được chấp thuận. Quốc hội Mỹ thông qua việc xây trụ sở Bộ Chiến tranh ở trang trại Arlington với kích thước ban đầu.

Tổng thống Roosevelt sau đó ra lệnh cho đội ngũ thi công xây dựng tòa nhà mới ở một khu vực hẻo lánh nằm ở phía Nam trang trại Arlington. Về mặt kỹ thuật, một phần bãi đậu xe của Ngũ Giác Đài vẫn nằm trên khu vực đất trang trại Arlington, vậy nên tòa nhà vẫn phù hợp với đề xuất mà Quốc hội đã thông qua.

Tòa nhà không cần phải có hình ngũ giác, bởi địa điểm xây dựng mới rất rộng, tuy nhiên, Lãnh đạo dự án đã quyết định giữ lại nguyên bản thiết kế ban đầu. Theo các Kiến trúc sư, hình dạng ngũ giác giúp làm khoảng cách di chuyển bên trong tòa nhà chỉ bằng khoảng 30-50% so với tòa nhà hình chữ nhật. Ngoài ra, thiết kế nhà 5 cạnh cũng có ưu điểm là dễ xây dựng hơn so với hình tròn, khoảng cách di chuyển theo chiều dài cạnh tòa nhà ngắn hơn so với hình chữ nhật.

Về tổng thể, đây là một công trình thiết kế hoàn hảo theo chiều kim đồng hồ, gồm các hành lang giống hình nan hoa nối liền các phần khác nhau của tòa nhà. Mọi người có thể đi bộ đến bất kỳ điểm nào trong tòa nhà trong vòng 7 phút.

Đến nay, thiết kế hình ngũ giác độc đáo của Ngũ Giác Đài đã trở thành điểm đặc sắc trong kiến trúc Mỹ. Tòa nhà được khởi công xây dựng vào ngày 11/09/1941 – cùng ngày tháng với vụ tấn công khủng bố tồi tệ nhất lịch sử nước Mỹ 60 năm sau đó, chính xác là vào ngày 11/09/2001.

Theo Livescience