BM: Chỉ ăn rau củ và trái cây có thể giúp bạn chống lại ung thư?

Hầu hết mọi người đều đồng ý với câu nói “một quả táo mỗi ngày giúp bạn tránh xa bác sĩ”.

Nhưng chúng ta có thể chống ung thư hiệu quả bằng cách chỉ ăn trái cây và rau củ không? Và cách ăn chỉ toàn trái cây và rau củ có tốt cho sức khỏe không?

Trái cây và rau củ có thể chống ung thư, nhưng hiệu quả cũng có giới hạn

Trái cây và rau củ có thể làm giảm nguy cơ ung thư vì thành phần giàu chất xơ, vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hóa và chất phytochemical giúp cơ thể tăng khả năng chống ung thư theo nhiều cách.

Ngược lại, tiêu thụ ít trái cây và rau củ có liên quan đến việc tăng nguy cơ tử vong do ung thư.

Một phân tích tổng hợp 95 nghiên cứu cho thấy rằng thêm 200g rau củ và trái cây vào bữa ăn có liên quan đến giảm 10% tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân.

Một lượng hàng ngày từ 550-600g trái cây và rau củ kết hợp, chỉ có trái cây và chỉ có rau củ, có liên quan đến việc giảm 14%, 8% và 12% nguy cơ tương đối của bệnh ung thư tổng thể.

Các loại rau họ cải và màu vàng xanh có liên quan đến việc giảm đáng kể nguy cơ ung thư tổng thể.

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng cho thấy rằng việc tăng lượng tiêu thụ vượt quá 550-600g trái cây và rau củ mỗi ngày không giúp giảm thêm nguy cơ.

Một phân tích tổng hợp khác cho thấy kết quả tương tự: Hơn 300g trái cây và rau của mỗi ngày không tăng tác dụng bảo vệ cơ thể.

Trong một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, những người tham gia đã tiêu thụ ít trái cây, nước trái cây và rau củ được chia ngẫu nhiên thành hai nhóm.

Những người tham gia của một nhóm duy trì cách ăn uống thông thường của họ, trong khi nhóm còn lại nhận được thêm 480g trái cây và rau củ và 300ml nước ép trái cây mỗi ngày trong 12 tuần.

Kết quả cho thấy những người trong nhóm tiêu thụ thêm trái cây và rau củ đã tăng 35% lượng vitamin C trong huyết tương, tăng 15% folate và tăng đáng kể từ 50 đến 70% một số loại caroten.

Tuy nhiên, không có thay đổi đáng kể nào về các chỉ số liên quan đến bệnh tật như khả năng chống oxy hóa của cơ thể, tổn thương DNA trong tế bào lympho và các dấu hiệu về sức khỏe mạch máu.

Một tổng quan y văn khác cũng cho thấy rằng, tác động của việc ăn rau và trái cây đối với bệnh ung thư chỉ có thể được phát hiện nếu có sự khác biệt lớn trong việc tiêu thụ rau củ và trái cây giữa các nhóm và có thể tác động đó chỉ xuất hiện trong các trường hợp tiếp xúc với chất gây ung thư cao. (chẳng hạn như hút thuốc).

Nói cách khác, hiệu quả của việc tăng lượng trái cây và rau củ để chống ung thư là có giới hạn.

Một số người chọn chuyển sang cách ăn chỉ với trái cây và rau củ với hy vọng giảm thiểu nguy cơ ung thư và bệnh tật. Tuy nhiên, điều này không nhất thiết là khôn ngoan và cũng có những rủi ro nhất định.

Chỉ ăn rau và trái cây cũng có rủi ro

1. Lượng đường trong máu cao làm tăng nguy cơ ung thư

Vào năm 2013, nam diễn viên Ashton Kutcher đã mô phỏng cách ăn kiêng của Steve Jobs để chuẩn bị nhập vai. Sau nhiều tháng tuân theo cách ăn kiêng nghiêm ngặt chỉ bao gồm trái cây, quả hạch và một số loại hạt ngũ cốc, anh ấy phải nhập viện với tình trạng tuyến tụy bị tổn thương nghiêm trọng.

Ăn quá nhiều trái cây có thể dẫn đến lượng đường trong máu cao, có thể làm phá hủy tuyến tụy và tăng nguy cơ ung thư.

Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Cell Metabolism vào năm 2019 cho thấy lượng đường trong máu cao có thể gây ra một loạt thay đổi về trao đổi chất và các tế bào tuyến tụy có thể bị thiếu nguyên liệu thô để sửa chữa DNA, dẫn đến tỷ lệ đột biến tăng gấp đôi.

90% trường hợp ung thư tuyến tụy đã được chứng minh là có đột biến gen này, có thể dẫn đến ung thư tế bào đảo tụy.

Nghiên cứu cũng đề cập rằng tổn thương DNA trong mô tụy ở bệnh nhân tiểu đường cao hơn đáng kể so với người không mắc bệnh tiểu đường.

Do đó, các nhà nghiên cứu đề nghị rằng lượng đường trong máu cao là thủ phạm chính gây ra tổn thương DNA trong các tế bào tuyến tụy.

Một manh mối khác cho thấy lượng đường trong máu cao có thể gây ung thư là vì có thể dẫn đến giảm 5-hydroxymethylcytosine (5hmC), một dấu hiệu biểu sinh quan trọng trên DNA và có thể làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư; giảm 5-hmC trong DNA cho thấy sự tiến triển của ung thư.

2. Mất cân bằng dinh dưỡng

Chỉ ăn trái cây và rau củ có thể dẫn đến mất cân bằng dinh dưỡng. Trái cây và rau củ là nguồn giàu vitamin, chất khoáng và chất xơ nhưng lại ít chất đạm và chất béo.

Sự thiếu hụt hai chất dinh dưỡng đa lượng thiết yếu này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Nếu không có nguồn dinh dưỡng cung cấp năng lượng cho cơ thể, chúng ta sẽ mất cơ bắp và sức mạnh.

Điều này có thể đưa cơ thể vào trạng thái đói và làm chậm quá trình trao đổi chất để bảo tồn năng lượng.

Ngoài ra, trái cây và rau củ còn thiếu một số chất dinh dưỡng quan trọng như vitamin B12, vitamin D, canxi và kẽm. Sự thiếu hụt các chất dinh dưỡng này có thể dẫn đến thiếu máu, mệt mỏi, thờ ơ và rối loạn hệ miễn dịch.

Do đó, hầu hết mọi người không nên áp dụng cách ăn này trong thời gian dài.

3. Trái cây và rau củ có thể cản trở hấp thu thuốc

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các thành phần trong nước ép bưởi có thể tương tác với nhiều loại thuốc khác nhau và ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của cơ thể, dẫn đến nồng độ thuốc bất thường trong máu, có thể làm trầm trọng thêm tác dụng phụ và giảm hiệu quả của thuốc.

Hơn 85 loại thuốc được dự đoán sẽ tương tác với bưởi; trong số này, 43 loại có tương tác có thể dẫn đến tác dụng phụ nghiêm trọng.

4. Các nguy cơ khác khi ăn chỉ toàn rau củ và trái cây

Ngoài ra, một số loại trái cây và rau củ có hàm lượng oxalate cao, có thể dẫn đến sỏi thận nếu tiêu thụ với số lượng lớn trong thời gian dài.

Trái cây và rau củ cũng chứa nhiều chất xơ, có thể dẫn đến đầy hơi hoặc chướng bụng nếu tiêu thụ quá nhiều.

Cuối cùng, một số trái cây và rau củ dễ bị nhiễm thuốc trừ sâu, hóa chất và các hóa chất khác—mà chúng ta không thể loại bỏ hoàn toàn các mối nguy bằng cách rửa và gọt vỏ trái cây và rau củ.

Một bữa ăn cân bằng

Trái cây và rau củ là một phần của cuộc sống lành mạnh và cân bằng. Hầu hết các chuyên gia dinh dưỡng sẽ đồng ý rằng cách ăn uống cân bằng rất quan trọng cho dù mục tiêu sức khỏe của bạn là gì.

Những người khỏe mạnh muốn giải độc và làm sạch ruột già có thể cố gắng áp dụng bữa ăn chỉ có trái cây và rau củ trong một thời gian ngắn, không quá vài ngày.

Nói chung, lượng trái cây nên được giữ ở mức từ 25-30% lượng thức ăn tổng để tránh mất cân bằng dinh dưỡng.

Hướng dẫn cách ăn uống cho người Mỹ giai đoạn 2020–2025 khuyến nghị rằng người trưởng thành nên tiêu thụ lượng tương đương từ 1.5 đến 2 cốc trái cây và 2 đến 3 cốc rau mỗi ngày.

Giáo sư về ung thư học và dịch tễ học Otis Brawley của Trường Y Công cộng Johns Hopkins Bloomberg, đã nhấn mạnh rằng: “Sự sinh ung thư và giảm nguy cơ ung thư là quá trình lâu dài”.

Giống như nhiều năm hút thuốc có thể làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh ung thư khác nhau, phải mất nhiều năm có thói quen ăn uống lành mạnh phù hợp để giảm nguy cơ ung thư.

Brawley cũng tuyên bố rằng ông không ủng hộ cách ăn chỉ có trái cây và rau củ mà không có protein; thay vào đó, ông khuyến khích bữa ăn cân bằng giàu trái cây, rau và protein (từ thực vật hoặc động vật).

Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng “khi chúng tôi nói về bữa ăn nhiều trái cây và rau củ, chúng tôi không định nói về trái cây thêm đường.”

Tiêu thụ thịt có thể quan trọng đối với bệnh nhân ung thư

Bệnh nhân đã được chẩn đoán ung thư hoặc đang điều trị ung thư (như xạ trị hoặc hóa trị) cần chú ý nhiều hơn đến lượng calo và chất dinh dưỡng trong bữa ăn để bảo đảm rằng họ có đủ sức mạnh để chống lại ung thư.

Cynthia Wong, một chuyên gia dinh dưỡng có chứng chỉ hành nghề tại Trung tâm Ung thư Memorial Sloan Kettering, cho biết rằng, nhiều tế bào bình thường bị giết trong quá trình hóa trị và xạ trị, vì vậy cần có protein và dinh dưỡng đầy đủ để thúc đẩy quá trình phục hồi.

Các loại thực phẩm giàu protein phổ biến bao gồm thịt đỏ, cá, thịt gia cầm, trứng, đậu, các sản phẩm từ sữa và các loại hạt.

Cô cũng đề cập rằng bệnh nhân thường chán ăn và sụt cân nhiều do tác dụng phụ của việc điều trị (ung thư), vì vậy “bất cứ thứ gì họ ăn được trong giai đoạn này đều tốt cho họ.”

Flora Zhao _ Lan Hoa