BM: Chăm sóc con cháu giúp ông bà khỏe mạnh hơn

Nghiên cứu xác nhận việc tích cực chăm sóc con cháu có thể đóng vai trò như thuốc chống trầm cảm cho người cao tuổi

Bà Stacy Rizzo có một cách nhìn mới về cuộc sống sau khi lên chức bà ngoại.

Đầu năm 2022, người phụ nữ California này nhận nuôi ba đứa cháu trai, 11, 7 và 2 tuổi. Bà cũng có thêm một cô con gái lớn, cô Stephanie Bernardy, trong thỏa thuận này.

Hai người phụ nữ quen biết nhau qua Surrogate Grandparents — USA, một nhóm Facebook kín giúp kết nối trực tuyến giữa các thế hệ. Cô Bernardy, sống ở vùng Trung Tây, có mặt trong nhóm vì cha mẹ cô qua đời khi cô còn nhỏ, và cô không muốn các con của mình bỏ lỡ tình yêu thương đặc biệt từ ông bà.

Bà Rizzo và chồng mình, ông Nick, không thể có con. Mặc dù những chuyến du lịch và công việc đã giúp bà khuây khỏa nhưng bà vẫn rất đau lòng khi chứng kiến những người bạn thời thơ ấu bắt đầu có con. Sau đại dịch COVID-19, bà Rizzo mong muốn một mối quan hệ gần gũi hơn. Khi bạn bè của bà bắt đầu có cháu, niềm khao khát đó lại càng mãnh liệt.

“Điều đó khiến tôi giật mình. Tôi cảm thấy như đang thiếu thứ gì đó trong cuộc sống,” bà Rizzo.

Mỗi ngày, bà liên lạc với cô Bernardy và các cháu qua tin nhắn, Facetime, thư từ và thiệp.

Bà Rizzo bày tỏ, “Tôi chắc chắn thấy tốt hơn nhiều. Tôi trao đi tình thương và có thêm những người thân mới.”

Có điều gì đó thật đặc biệt khi trở thành ông bà. Vai trò này giúp người lớn tuổi cải thiện sức khỏe tinh thần nhờ mang lại cảm giác vui vẻ và mục đích sống cho những năm cuối đời của họ khi gánh nặng nghề nghiệp đã vơi đi. Mặc dù các chuyên gia thường tập trung vào những lợi ích mà trẻ nhận được từ sự tương tác giữa các thế hệ, nhưng chắc chắn điều đó cũng quan trọng với người trưởng thành.

Phương thuốc chống trầm cảm tự nhiên

Giúp bản thân thoát khỏi cô đơn khi dành thời gian cho thế hệ trẻ có thể đảo ngược hoặc giảm bớt chứng trầm cảm một vấn đề phổ biến ở người lớn tuổi.

Một nghiên cứu được công bố năm 2022 khi khảo sát gần 25,000 ông bà ở 13 quốc gia Âu Châu nhận thấy rằng việc chăm cháu đã giúp họ chống lại triệu chứng trầm cảm. Nghiên cứu được công bố trên tập san Journal of Population Sciences (Khoa Học Dân Số) cho biết lợi ích này không phụ thuộc vào tình trạng kinh tế.

Ngoại lệ duy nhất dường như là ở những ông bà nuôi cháu thay cho cha mẹ và sức khỏe bị suy giảm. Ông bà sống với cháu chắt cũng không nhận được lợi ích tương tự, với nghiên cứu được công bố trên tập san European Journal of Ageing (Lão Hóa Âu Châu) vào năm 2022 cho thấy nhiều kết quả đan xen.

Một nghiên cứu được đăng tải trên tập san Journal of Gerontology: Social Sciences (Lão Khoa: Khoa Học Xã Hội,) cho thấy gần 35% ông bà ngừng chăm sóc con cháu trong 9 tháng đầu của đại dịch báo cáo lại các triệu chứng liên quan đến trầm cảm ở mức độ cao, chẳng hạn như cảm xúc buồn bã hoặc ngủ không ngon giấc, khi so với tỷ lệ 26% những người tiếp tục chăm cháu. Những người mất liên lạc với con cháu cũng báo cáo về mức độ hài lòng và chất lượng cuộc sống giảm sút.

Nghiên cứu có sự tham gia của 2,468 ông bà trên 50 tuổi có cháu dưới 15 tuổi.

Tác giả chính, ông Giorgio Di Gessa, chuyên nghiên cứu về quá trình lão hóa tích cực, cho biết trong một tuyên bố của Đại học College London rằng “Việc chăm cháu có thể mang lại cho ông bà sự thỏa mãn về mặt cảm xúc cũng như cảm giác hữu ích và có năng lực, từ đó nâng cao mức độ hài lòng về cuộc sống. Khi tham gia vào hoạt động gia đình, họ có thể cảm nhận được những giá trị và sự gắn bó, từ đó cải thiện mối quan hệ giữa các thế hệ và đạt được sự trao đổi cảm xúc tích cực, những điều có lợi cho sức khỏe tâm thần của họ.”

Giá trị và mục đích

Bà Kathleen Lyons, cố vấn chuyên môn lâm sàng được chứng nhận, nói rằng mọi người đều có nguyện vọng tìm kiếm mục đích và ý nghĩa của cuộc sống. Khi trải qua các giai đoạn khác nhau của cuộc đời, việc xác định lại bản thân là điều bình thường.

Bà Lyons nói, “Con người có nhu cầu sinh học là có di sản, tạo ra di sản. Lão hóa là điều vô cùng khó khăn. Trẻ em khiến cho chúng ta cảm thấy trẻ trung hơn. Vì vậy việc làm ông bà mang lại cho họ mục đích và ý nghĩa sống.”

Như trong trường hợp của một bệnh nhân của bà Lyons, việc chăm cháu là động lực hàng đầu để người phụ nữ này chống lại ý định tự tử và giúp bà được chữa lành.

Bà Lyons nói, “Bà ấy không muốn để lại nỗi đau cho cô cháu gái nhỏ. Phần lớn những vấn đề về sức khỏe tâm thần của người phụ nữ này là vì bà không muốn để lại những tổn thương cho thế hệ sau.”

Dành thời gian cho con cháu có thể giúp ông bà tăng các chất dẫn truyền thần kinh thiết yếu như serotonin, dopamine và oxytocin. Chất dẫn truyền thần kinh là chất truyền tin hóa học giúp cơ thể hoạt động bằng cách gửi tín hiệu đến tế bào đích trong mô thần kinh, cơ hoặc tuyến.

Mức serotonin thấp thường liên quan đến trầm cảm và có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ, trí nhớ, tiêu hóa và phản ứng căng thẳng. Dopamine giúp não cảm thấy thư thái nhờ hệ thống tưởng thưởng. Hoạt chất này có thể gây nghiện và khi thiếu thường dẫn đến bệnh Parkinson. Oxytocin là một loại hormone nhưng cũng được coi là chất dẫn truyền thần kinh. Sự phóng thích oxytocin thường liên quan đến sự tiếp xúc, tập thể dục và cảm giác hạnh phúc.

Bà Lyons nói, “Việc duy nhất ông bà làm là cho đi nhưng trong khi đó, họ cũng lại đang nhận lại. Việc chăm cháu là điều vị tha nhất và ích kỷ nhất mà chúng ta có thể làm.”

Một rủi ro đáng để mạo hiểm

Cách đây gần một năm, bà Rizzo có cơ hội đến thăm gia đình mới của mình và khi đó, bà đã “thổ lộ” với cô Bernardy, đề nghị cô trở thành con gái của mình. Các cháu trai mới gọi bà là bà Nana, và cuộc sống của mọi người trở nên phong phú hơn khi họ cho nhau một cơ hội.

Tuy nhiên, mọi thứ không đến một cách dễ dàng. Bà Rizzo cho biết đầu tiên bà đã gặp hàng chục phụ nữ trên mạng, nhưng không chọn ai trong số họ. Bà cũng thấy rằng một số người có vẻ lôi kéo và muốn mối quan hệ này hoàn toàn chỉ vì lợi ích tài chính.

Với cô Bernardy, mối quan hệ đến một cách tự nhiên. Họ có thể dễ dàng chia sẻ với nhau và xác định xem suy nghĩ, niềm tin và kỳ vọng của mình có tương thích hay không. “Điều đó thật đáng giá,” bà Rizzo nói. Giờ đây, các cháu trai chủ động gọi điện cho bà, bà giúp cô Bernardy giải quyết những khó khăn của bậc cha mẹ, và đó là một trong những trải nghiệm hoàn hảo nhất mà bà có được.

Bà Rizzo nói, “Bạn cần gắn bó với họ. Điều này cần có thời gian. Việc nỗ lực và giữ kết nối là tùy thuộc vào bạn. Bạn sẽ nhận ra rằng trở thành một người bà khiến bạn trẻ trung hơn.”

Amy Denney