BM: Chiến dịch quốc tế tấn công Hồi Giáo ISIS

Gần hai tuần lễ sau khi Tổng Thống Obama công bố mở rộng chiến dịch quân sự đánh lực lượng chiến binh Nhà Nước Hồi Giáo IS, đêm Thứ Hai, 22 tháng 9, 2014, cuộc không kích của liên minh quốc tế chống ISIL đã chính thức bắt đầu nhắm vào những mục tiêu trong lãnh thổ Syria.

Tổng Thống Obama phát biểu hôm Thứ Ba tại sân cỏ phía Nam Tòa Bạch Ốc, nói về chiến dịch không kích đánh ISIL ở Syria, trước khi lên đường đi dự Ðại Hội Ðồng Liên Hiệp Quốc.

Mỹ không đánh một mình

Sáng Thứ Ba, Tổng Thống Obama tuyên bố tại tòa Bạch Ốc, trước khi đi New York dự kỳ họp thường niên Ðại Hội Ðồng Liên Hiệp Quốc: “Cuộc tấn công vào ISIL ở Syria đêm qua minh định trước thế giới rằng Hoa Kỳ không chiến đấu đơn độc. Hoa Kỳ hành động trong khuôn khổ một liên minh quốc tế rộng lớn và đó chính là việc chúng tôi đã làm.”

Sự có mặt của các nhiều nước Trung Ðông trong liên minh chống ISIL là một thành tựu ngoại giao đáng kể của Hoa Kỳ. Tại hội nghị quốc tế ở Paris tuần trước, khoảng 50 nước đã đồng ý tham gia liên minh chống khủng bố, tuy nhiên mới chỉ trên nguyên tắc, chưa biết sự cam kết và đóng góp cụ thể như thế nào.

Hoa Kỳ không muốn liên minh là của Tây Phương chống Hồi Giáo nên rất cần sự tham gia của các quốc gia Á Rập. Sự chờ đợi để có quyết định của các nước này khiến cho trong tuần đầu tiên, chiến dịch chống ISIL mới chỉ là sự tiếp tục gia tăng một số ít phi vụ oanh kich yểm trợ cho quân đội Iraq và lực lượng Pershmerga của dân Kurd. Giới hạn mức can thiệp quân sự, không đưa bộ binh vào trận chiến cũng khiến tới Hoa Kỳ muốn các nước Á Rập góp phần bằng quân đội với vai trò huấn luyện và cố vấn hoặc cung cấp tài chính. Tướng Tổng Tham Mưu Trưởng Liên Quân Hoa Kỳ Dempsey chủ trương can thiệp mau lẹ và hữu hiệu hơn nhưng cũng đồng ý với Tổng Thống Obama về sự chờ đợi các quốc gia Á Rập.

Saudi Arabia, và Qatar đã cam kết ủng hộ chiến dịch chống ISIL nhưng chưa dứt khoát bày tỏ thái độ. Ðây là yếu tố phức tạp mang tính cách tôn giáo, hai nước đều là Hồi Giáo Sunni, không muốn công khai chống người cùng giáo phái, dù cho tổ chức khủng bố ISIL là một mối đe dọa nguy hiểm về an ninh cho họ. Chính sách đối ngoại của Tổng Thống Obama từ trước đến nay được minh xác là tránh hành động đơn phương thiếu sự hợp tác của các nước khác, cho nên cần phải vận động tập hợp đủ đồng minh rồi mới khởi đầu chiến dịch.

Ba đợt oanh kích

Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ cho biết máy bay của 5 quốc gia Á Rập-Bahrain, Saudi Arabia, UAE, Jordan và Qatar - gia nhập chiến dịch này. Tuy nhiên chưa có thông tin chi tiết để xác định là máy bay của những nước nào có mặt trong cuộc không kích đầu tiên đêm Thứ Hai.

Những mục tiêu trong cuộc không kích đầu tiên này phần lớn tại thành phố Raqqa miền Bắc Syria, “thủ đô” của Nhà Nước Hồi Giáo - và vùng phụ cận, nơi dược coi là căn cứ chính của ISIL, bao gồm bộ chỉ huy, trại huấn luyện, trung tâm liên lạc, kho vũ khí, quân dụng và các đơn vị chiến binh Hồi Giáo.

Bắt đầu từ trước nửa đêm (giờ địa phương), cuộc không kích kéo dài gần 2 tiếng đồng hồ và theo Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ cho biết đây là một trận oanh tạc mạnh mẽ gồm 3 đợt tấn công. Khởi đầu, hai chiến hạm Mỹ USS Arleigh Burke và USS Philippines Sea từ hải phận quốc tế ở Hồng Hải và phía Bắc vịnh Persic phóng đi 47 hỏa tiễn bình phi Tomahawk. Tiếp theo là 200 phi vụ oanh kích của máy bay Không Quân, Hải Quân, Thủy Quân Lục Chiến, bao gồm cả máy bay chiến đấu và máy bay không người lái.

Lần đầu tiên máy bay chiến đấu tàng hình F-22 Raptor của Không Quân được sử dụng ở chiến trường. Máy bay chiến đấu FA-18 Super Hornet của Hải Quân cất cánh từ hàng không mẫu hạm cũng tham gia cuộc tấn công nhắm vào các mục tiêu đã định trước. Máy bay chiến đấu điện tử EA-18 Growler không xuất trận, chứng tỏ không có hoạt động của hỏa tiễn phòng không trên đất Syria.

Ðợt tấn công thứ ba bằng hỏa tiễn bình phi cũng như bằng máy bay nhắm vào thành phố Aleppo, căn cứ của “Khorasan,” phân bộ al-Qaeda trước kia chưa từng được nói tới, nhưng giới tình báo đã biết từ lâu và gần đây có dấu hiệu nhóm này đang tổ chức một cuộc nổ bom khủng bố máy bay hàng không dân sự.

Cơ sở pháp lý của chiến dịch quân sự

Hoa Kỳ nói rằng Nghị Quyết 2170 của Liên Hiệp Quốc được thông qua hôm 15 tháng 8, đòi hỏi sự giải giới ISIL, là cơ sở pháp lý cho cuộc oanh kích bàng không lực của liên minh.

Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ xác nhận là không xin phép hoặc hợp tác với Syria nhưng có thông báo trước. Chính quyền của Tổng Thống Bashar al-Assad coi ISIL là kẻ thù chính và đáng ngại nhất trong các thành phần nổi dậy nên đã tỏ ra kiềm chế trong phản ứng đối với cuộc tấn công quân sự trên lãnh thổ mình. Một bản thông cáo do bộ ngoại giao Syria đưa ra nói rằng Syria “ủng hộ mọi hành động quốc tế chống khủng bố, bao gồm ISIL.”

Tòa Bạch Ốc lập luận là không cần phải được phép mới để tiến hành cuộc oanh kích, vì sử dụng quyền đã được trao phó trong việc chống khủng bố al-Qaeda. Nhưng một số nhà Lập Pháp cho ràng Quốc Hội chứ không phải tổng thống được quyền khai chiến. Tuy nhiên hầu hết Dân Biểu Hạ Viện đã rời khỏi thủ đô để về địa phương vận động tranh cử và nhiều người đã từng thúc giục Hành Pháp có hành động sớm hơn cảm thấy mình tránh được việc phải biểu quyết một vấn đề gây nhiều tranh luận chỉ ít tuần trước khi cử tri bỏ phiếu.

Các nước tham gia và không tham gia hành động quân sự

Bahrain, Jordan, UAE (Liên Hiệp các Tiểu Vương Quốc Á Rập) xác nhận rằng máy bay phản lực chiến đấu của họ tham gia trong cuộc oanh kích đầu tiên, còn Qatar đảm nhận vai trò yểm trợ.

Saudi Arabia, quốc gia lớn và có ảnh hưởng nhất ở vùng Vịnh đã từng tham gia những cuộc chiến trước kia cùng quân lực Hoa Kỳ. Saudi Arabia có 305 máy bay chiến đấu, chủ lực là hai phi đoàn máy bay tiêm kích F-15 Eagles của Mỹ và ba phi đoàn tác chiến với máy bay Tornados của Anh. Tuy nhiên điều tế nhị ở chỗ là một nước Hồi Giáo Sunni, Saudi Arabia tránh không công khai nói về việc cho máy bay tham gia đánh ISIL.

UAE có 201 máy bay chiến đấu với 3 phi đoàn máy bay Mỹ F-16 và 3 phi đoàn máy bay Pháp Mirage. Năm 2011, UAE đã cho máy bay tham gia đánh Libya cùng với Anh và Pháp.

Jordan là một lực lượng không quân tương đối yếu với 85 máy bay chiến đấu. Nhưng Quốc Vương Abdullah là chính quyền Á Rập duy nhất công khai xác nhận có máy bay tham dự cuộc oanh kích cùng với Hoa Kỳ. Việc này không lạ vì Jordan là nước bị đe dọa nặng nề bởi ISIL.

Bahrain với 39 máy bay chiến đấu là không lực yếu nhất ở Trung Ðông, chỉ có một phi đội F-5 lỗi thời, không có khả năng tấn công các mục tiêu tại Syria chỉ có thể giới hạn nhiệm vụ vào việc cho Hoa Kỳ sử dụng không phận và căn cứ hải quân nơi đặt bộ Tư Lệnh Hạm Ðội 5 Hoa Kỳ.

Qatar là nơi đặt Bộ Tư Lệnh Trung Tâm Quân Lực Hoa Kỳ, chỉ có 12 máy bay chiến đấu Mirage của Pháp và 6 máy bay huấn luyện. Qatar không có khả năng thi hành phi vụ oanh kích ở Syria, chỉ có thề phụ trách vai trò yểm trợ.

Thổ Nhĩ Kỳ là một thành viên NATO và là nước chịu nhiều khó khăn vì cuộc nội chiến Syria, nhưng cho đến nay chưa gia nhập chiến dịch không quân cùng Hoa Kỳ, một phần có thể vì còn tới 49 con tin bị ISIL bắt giữ nên né tránh không muốn công khai đối đầu.

Ai Cập chưa công khai xác định hành động cương quyết vì những khó khăn chính trị nội bộ.

Iran có ảnh hưởng lớn tại Syria và là quốc gia Hồi Giáo Shiite mạnh mẽ chống ISIL. Nhưng do mối quan hệ căng thẳng từ lâu với Hoa Kỳ, sự hợp tác trong hành động quân sự là chuyện khó khăn phức tạp.

Pháp đã cho máy bay oanh kích ISIL ở Iraq từ tuần trước nhưng Ngoại Trưởng Laurent Fabius nói rằng không có kế hoạch mở rộng hoạt động sang Syria. Thủ Tướng Anh David Cameron nếu muốn gia nhập liên minh quân sự chống ISIL cần được sự chấp thuận của Quốc Hội. Trong khi đó Australia đã đưa máy bay chiến đấu tới Trung Ðông.

Chiến dịch không quân sẽ còn lâu dài

Bà Natasha Underhill, chuyên gia phản tình báo của đại học Nottingham Trent University, cho rằng cuộc oanh tạc ISIL ở Syria là quá chậm vì nhóm Hồi Giáo cực đoan này đã xây dựng cơ sở vững vàng ở Iraq và Syria từ hàng năm trước. Như vậy cần phải thời gian và nỗ lực nhiều nữa mới có kết quả.

Một cựu giới chức CIA khác cũng cho rằng cuộc oanh kích này mới là bước đầu chưa phải là đòn quyết định dù ISIL có thể bị tổn thất nặng.

ISIL chưa đưa ra phản ứng gì về cuộc không tập trong khi Free Syrian Army, lực lượng nổi dậy thân Tây phương ở Syria, nói rằng họ cảm thấy nhẹ nhõm vì đã chờ đợi hành động của Hoa Kỳ từ quá lâu.

HÀ TƯỜNG CÁT