BM: Có phải chính trị Mỹ đã hết thuốc chữa?

Thập kỷ mới trong chính trị Hoa Kỳ bắt đầu với tình trạng đau đầu liên tục trở nên tồi tệ hơn - và vòng xoáy dân chủ đâm đầu xuống với tốc độ nhanh nhất mà chúng ta từng chứng kiến trong 30 năm qua.

Phần lớn những gì đã đi lạc hướng bắt nguồn từ phiên tòa luận tội Donald Trump tại Thượng viện.

Lời cay độc của hai đảng phái. Tinh thần tranh luận xuống cấp. Việc sử dụng những gì trước đây hiếm khi được dùng như vũ khí - trong trường hợp luận tội này - để leo thang cuộc chiến chính trị không ngừng nghỉ của nước Mỹ.

Câu chuyện đáng buồn này đưa ra nhiều bằng chứng cho thấy, không chỉ lệch đường, mà thời đại của Trump là một đỉnh cao của loạn trí.

Tinh thần đảng phái của đảng Cộng hòa và Dân chủ được thể hiện rõ trong các cuộc bỏ phiếu luận tội và tha bổng của đảng. Sự thô thiển và xấu xí của những bài diễn văn chính trị mà chúng ta đã nghe hàng ngày đã khiến Chánh án Tòa án Tối cao John Roberts phải yêu cầu hai bên quay trở lại những lời hoa mỹ.

Một lần nữa chúng ta chứng kiến những tuyên bố tiêu cực của Chủ tịch Thượng viện Cộng hòa Mitch McConnell, người đã dùng thủ tục của quốc hội để thậm chí cấm các nhân chứng xuất hiện trong phiên tòa - một trường hợp mà các nhà sử học có thể kết luận là các bồi thẩm viên đã tích cực cản trở công lý.

McConnell là người đã chặn người thẩm phán được đề cử Tối cao Pháp viện cuối cùng của Barack Obama, Merrick Garland, trong suối gần một năm trời. Ngăn cản lãnh đạo Hạ viện đảng Dân chủ gọi người ra làm chứng, chẳng hạn như cựu Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton, người có thể hoàn toàn thổi bay đi bào chữa tổng thống, với ông là chuyện nhỏ, chẳng cần phải đổ mồ hôi.

Trong nỗ lực nhanh chóng luận tội Donald Trump, đảng Dân chủ cũng quyết định không đấu tranh trong một phiên tòa kéo dài để giành quyền nghe lời khai từ Bolton và các phụ tá Nhà Trắng khác. Điều này đã mở ra những lời chỉ trích rằng quá trình này là một trò chơi chính trị trần trụi chứ không phải là việc một xử vi phạm cam kết hiến pháp nghiêm trọng.

Bolton tiết lộ những gì ông biết cho các nhà xuất bản nhưng không phải các thượng nghị sĩ

Nhận xét liên tục về Trump là ông đã rời khỏi các quy tắc ứng xử của tổng thống, nhưng một trong những tác động chính của Trump trong ba năm qua là phá hủy ý thức chung rằng những quy tắc đó nên là gì.

Khi phiên tòa luận tội bắt đầu, Washington thậm chí không thể đồng ý về những gì đúng hay sai. Sau khi được tha bổng, Donald Trump tuyên bố một chiến thắng vẻ vang, nhưng không có nghi ngờ gì về ai là kẻ thua cuộc: đất nước mà ông lãnh đạo và đã giúp làm cho phân rẽ.

Phiên tòa luận tội của Trump có vẻ giống một phiên bản tổng thống của phiên xử OJ Simpson, với tất cả các phương tiện truyền thông đưa tin và trực tiếp truyền hình, dù số người xem không nhiều bằng, và cũng không có cả sự hồi hộp.

Giống như việc OJ kêu gọi sự hỗ trợ trung thành của các thành viên bồi thẩm đoàn người Mỹ gốc Phi, một trong số họ đã đưa hô lớn ''Black Power'' sau khi phán quyết không có tội được tuyên bố trước tòa, Trump đã dựa vào sự trung thành ngoan ngoãn của các thành viên đảng Cộng hòa.

Giống như đội ngũ pháp lý của OJ đã tấn công Sở cảnh sát Los Angeles và cảnh sát viên thô lỗ Mark Fuhrman, Trump đã phàn nàn về "cảnh sát bẩn" Dân chủ do cựu công tố viên California "Shifty" đứng đầu.

Sự thật của vụ án cuối cùng chỉ là thứ yếu so với những cảm xúc do phiên xử khơi dậy. Nó đã bật lên câu hỏi bạn đứng về phía ai?

Câu thần chú "Đọc bản chép'' [của cuộc điện đàm] của tổng thống thậm chí còn có dư âm câu thần chú của nhóm luật sự bào chữa cho OJ "Nếu nó không vừa thì quý vị phải tha bổng" mô tả chiếc găng tay đen đầy máu đó: một nỗ lực thần kỳ biến được những bằng chứng đáng sợ nhất thành những bào chữa hữu hiệu nhất.

Đảng Dân chủ phàn nàn rằng đảng Cộng hòa đã biến Thượng viện thành Đại lộ thứ Năm, nơi Trump từng tuyên bố rằng ông có thể bắn chết người ngay ở đó mà không mất đi bất kỳ sự hỗ trợ nào. Các nhà sử học cũng có thể đồng ý.

Sự reo mừng chiến thắng của Trump trong Phòng phía Đông của Nhà Trắng buổi sáng sau khi ông được tha bổng, nơi các bồi thẩm viên của đảng Cộng hòa đứng lên để tán thưởng, cũng có thể được coi là một thời điểm dứt khoát - khi đảng của Reagan thực sự trở thành đảng của Trump.

Các thượng nghị sĩ của Grand Old Party, GOP đã tán thành các điều khoản và điều kiện làm tổng thống của Trump sau ba năm ông tại chức. Họ đã đứng vào lề đảng. Nhiều người đã trở thành người mang gươm bảo vệ Trump. Nổi bật, là cách Bộ trưởng Tư pháp William Barr, đứng bật dậy từ ghế của mình để vỗ tay và chào đội ngũ pháp lý của Trump, hình ảnh cho thấy bức tường phải tồn tại giữa các công tố viên tại Bộ Tư pháp và các nhà hoạt động chính trị tại Nhà Trắng đã được san bằng.

Vì vậy, sự vui mừng của Phòng phía Đông của Nhà Trắng giống như khoảnh khắc đăng quang trong làn sóng thứ năm của đảng Cộng hòa cực đoan. Sau chủ nghĩa Goldwater vào thập niên 1960s , chủ nghĩa Reagan trong thập niên 1980s, chủ nghĩa Gingrich trong những năm 1990s và Đảng trà [Tea Party] ở Noughies, đây là chiến thắng của chủ nghĩa Trump.

Dòng tweet đầu tiên của ông sau khi được tha bổng cho thấy rõ điểm này - một hình ảnh lung linh của các bảng vận động tranh cử như Trump 2020, Trump 2024, Trump 2028, v.v., v.v., một thời đại của Trump kéo dài vô tận trong tương lai.

Chỉ có một thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa từ chối chơi trò chơi đảng phái khi bỏ phiếu truất phế Trump. Bài phát biểu đầy nước mắt của Mitt Romney nghe cũng giống như tiếng khóc của chủ nghĩa Cộng hòa ôn hòa. Điều trớ trêu ở đây, tất nhiên, là sự trỗi dậy của Trump năm 2016 một phần là phản ứng với ứng cử viên tổng thống của Romney năm 2012.

Phong trào bảo thủ của đảng lúc ấy đã kiên quyết rằng đảng sẽ không bao giờ được dẫn dắt bởi một người được yêu thích nữa, như Romney. Một điều trớ trêu khác là vào đêm Romney đoạt được đề cử của đảng Cộng hòa năm 2012, sau Đại hội đảng ở Texas, Romney đã đứng cạnh Trump tại sòng bạc của Trump ở Las Vegas. Điều này xảy ra ở đỉnh điểm vụ Trump đồn thổi về giấy khai sanh của Obama, và cho thấy ngay cả những người ôn hòa như Romney cũng bị buộc phải chấp nhận loại chủ nghĩa bản địa mà Trump đại diện.

Ai có thể nghĩ rằng tám năm sau Thượng nghị sĩ Romney sẽ bỏ phiếu truất phế chức Tổng thống của Trump? Ai có thể nghĩ rằng những người ''Không bao giờ Trump'' [Never Trumpers] sẽ trở nên những người trung thành với Trump một cách phũ phàng, được nuôi dưỡng bởi nguồn Tweet bất tận của tổng thống, và sự ủng hộ cá nhân Trump giống như trong một giáo phái từ những người theo phe mũ đỏ đông đảo tham dự những cuộc vận động tranh cử của ông.

Bài diễn văn Liên bang của Trump tối thứ Ba cho thấy không khí ở Washington đã trở nên độc hại như thế nào, từ việc Donald Trump từ chối bắt tay bà Nancy Pelosi trước khi đọc diễn văn cho đến khi bà Pelosi xé toạc bài phát biểu của ông sau đó. Chưa bao giờ chúng ta thấy lịch sự tối thiểu sự bị đổ vỡ hoàn toàn như vậy, hoặc trong thời hiện đại, sự thù hận mà nó thể hiện.

Tuy nhiên, đối với tôi, thời đỉnh điểm nói lên tính chất của thời đại là khi Trump trao huy chương Tự do của tổng thống cho người dẫn chương trình phát thanh bảo thủ, Rush Limbaugh. Người dẫn chương trình trò chuyện cánh hữu này là một linh mục cao cấp của sự phân cực. Ít người bảo thủ đã nào đã làm nhiều hơn để mở đường cho Donald Trump như Rush Limbaugh. Với nghi thức được truyền đi giữa giờ cao điểm, tổng thống tiết lộ tình trạng chia rẽ kinh niên của nước Mỹ.

Rush Limbaugh ra dấu tán thành Trump

Đối mặt với vòng xoáy tử thần trong những thập niên gần đây, Đảng Cộng hòa đã thành thạo trong việc tích lũy quyền lực khi nhiều thành phần dân chúng của Mỹ ngày càng ủng hộ đảng Dân chủ. Điều này đã được thực hiện bằng cách tối đa hóa tỷ lệ cử tri trong số các vùng chủ yếu là da trắng của mình, bằng cách cố gắng đàn áp cử tri thiểu số, và bằng cách sử dụng quyền lực của đảng Cộng hòa ở cấp tiểu bang để vẽ lại ranh giới các quận lợi cho đảng mình.

Sự thiên vị ở vùng nông thôn của Thượng viện, nơi một tiểu bang nhỏ màu đỏ như North Dakota nắm quyền lực tương đương như một tiểu bang khổng lồ màu xanh như California, đã giúp một đảng thiểu số mất phiếu bầu cử phổ thông trong sáu trong số bảy cuộc bầu cử tổng thống gần đây nhất, vẫn giữ được lợi thế. Trong phiên tòa luận tội, 48 Thượng nghị sĩ bỏ phiếu kết tội tổng thống đại diện cho 18 triệu người dân đông hơn so với số dân 52 người bỏ phiếu tha bổng đại diện.

Một Tối cao Pháp viện nghiêng về bảo thủ đã có sự hỗ trợ quan trọng, với các phán quyết như Citizens United, mở ra các trận lụt cho một dòng tiền đen tối ủng hộ chiến dịch tranh cử đen tối từ các nhà tỷ phú, và Shelby County đã vô hiệu hóa Đạo luật Quyền bỏ phiếu năm 1965, bộ luật mang tính bước ngoặt đã thúc đẩy rất nhiều quyền bỏ phiếu của cư tri da đen.

Những gì nhiệm kỳ tổng thống Trump đã cho thấy là việc đảng Cộng hòa đã sẵn sàng chiếm lấy chiến thắng bằng bất cứ giá nào. Các nhà lãnh đạo đảng đã chẳng mảy may bày tỏ chút phẫn nộ nào về sự can thiệp của Nga trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2016.

Khi bỏ phiếu tha bổng Trump, các thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa đã quyết định trao cho Donald Trump quyền dùng tiền hỗ trợ quân sự của Hoa kỳ cho Ukraine để đào bới rác chính trị đối với đối thủ đảng Dân chủ Joe Biden.

Ngày Trump được tha bổng, Grand Central Station ở thành phố New York tràn ngập các cuộc biểu tình

Khi chúc mừng Mitch McConnell trong cuộc ăn mừng ở Phòng phía Đông Nhà Trắng, tổng thống tiết lộ lý do tại sao rất nhiều đảng viên Cộng hòa sẵn sàng hỗ trợ Trump, bất kể đạo đức. Ông Trump vạch ra số thẩm phán cánh hữu mà McConnell đã xác nhận được tại Thượng viện, điều này sẽ khiến cho bộ máy tư pháp liên bang trở nên bảo thủ hơn trong nhiều thập niên tới. Vá đó, đối với những người bảo thủ, là một thước đo thành công lớn.

Năm bầu cử có thể là thời gian đổi mới đất nước. Người ta nghĩ về chiến thắng lở đất của Reagan năm 1984, khi ông vận động theo chủ đề nhạc chuông "Buổi sáng một lần nữa ở Mỹ và mang theo 49 tiểu bang, hay chiến thắng của Barack Obama năm 2008, với sự táo bạo của hy vọng.

Nhưng hỗn loạn trong đêm họp đảng ở Iowa đã nhắc nhở chúng ta một lần nữa về sự suy đồi của nền dân chủ của đất nước. Ngay cả các cơ chế dân chủ dường như không còn hoạt động nữa, một tranh chấp nổi bật trong cuộc bầu cử năm 2000 cho đến giờ vẫn chưa được khắc phục.

Tối thứ ba, chúng ta đã chứng kiến sự phân cực của Mỹ diễn ra trong thời gian thực. Trong phiên tòa luận tội, dường như chính ý tưởng - và lý tưởng - của nước Mỹ đã bị mang ra xử.

Một nền chính trị bị phá vỡ, một nền dân chủ bị phá vỡ, một đất nước bị phá vỡ.

Có phải là Hoa Kỳ đã thật hết thuốc chữa?

Nick Bryant