BM: Người Nga đua nhau trốn sang biên giới

Nam giới ở Nga được cho là đã chạy trốn khỏi quốc gia này sau khi lãnh đạo Nga Vladimir Putin tuyên bố huy động một phần quân đội vào hôm 21/09, trong bối cảnh Moscow đang tiếp tục chiến tranh với Ukraine.

Tuyên bố trên của ông Putin, tuyên bố đầu tiên thuộc loại này kể từ Đệ nhị Thế chiến, được đưa ra chưa đầy một ngày sau khi các nhà lãnh đạo thân Nga ở bốn tỉnh Ukraine: Donetsk, Luhansk, Kherson, và Zaporizhzhia công bố kế hoạch tổ chức các cuộc trưng cầu dân ý riêng biệt về việc có nên sáp nhập vào Nga hay không.

Nga đã bị giáng một loạt đòn trong những tuần gần đây khi một cuộc phản công của Ukraine chứng kiến việc nước bị xâm lược này thành công trong việc chiếm lại nhiều vùng rộng lớn của khu vực đông bắc Kharkiv.

Đáp lại, ông Putin đã kêu gọi khoảng 300,000 quân dự bị trước đây từng phục vụ trong quân đội Nga và có kinh nghiệm chiến đấu hoặc kỹ năng quân sự chuyên biệt để sang Ukraine tham chiến.

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cho biết lệnh gọi nhập ngũ này áp dụng cho những người có kinh nghiệm trong vị trí quân nhân chuyên nghiệp, còn sinh viên và lính nghĩa vụ — những nam thanh niên phục vụ 12 tháng bắt buộc trong lực lượng vũ trang — sẽ không được triệu tập.

Tuy nhiên, từ chối lệnh triệu tập là một hành vi phạm tội ở Nga.

Di tản hàng loạt

The Washington Post cho biết phần lớn nam giới được giao các thông báo bằng văn bản tại nhà riêng của họ. Luật pháp Nga quy định rằng các giấy triệu tập phải được giao tận tay người nhận. Theo tờ Post, những người khác đã được yêu cầu qua điện thoại và một số được yêu cầu có mặt để kiểm tra sức khỏe sau khi bị kiểm tra giấy tờ tùy thân của họ trên đường phố.

Tuy nhiên, việc huy động một phần quân đội Nga đã thúc đẩy một cuộc di cư đồng loạt của những nam thanh niên muốn rời khỏi đất nước nhằm tránh lệnh gọi nhập ngũ; khiến việc xếp hàng xuất hiện tại các cảng nhập cảnh ở biên giới của Nga với Phần Lan và Georgia, cũng như số chuyến bay ra khỏi đất nước tăng đột biến.

Một đoạn video được đăng trên phương tiện truyền thông xã hội hôm thứ Năm (22/09) cho thấy hàng dài phương tiện ùn tắc với mật độ giao thông đông đúc khi họ cố gắng vượt qua biên giới với Georgia.

Video tiếp theo cho thấy một hàng dài được cho là khổng lồ đang hình thành ở biên giới của Nga với Phần Lan, tuy nhiên, đoạn video đó sau đó được cho là thật ra được đăng vào ngày 19/09, hai ngày trước khi ông Putin huy động quân đội. Các nhân viên biên phòng cho biết mặc dù tình hình gần đó yên ổn, nhưng mọi thứ vẫn bận rộn hơn bình thường.

Trong khi đó, giá vé các chuyến bay đến những nơi miễn thị thực cho công dân Nga như Thổ Nhĩ Kỳ, Dubai (UAE), hoặc Tel Aviv (Israel) đã tăng vọt, trong một số trường hợp tăng gấp năm lần so với mức lương trung bình hàng tháng của người dân Nga, trước khi cháy vé.

Dữ liệu xu hướng của Google cho thấy lượng tìm kiếm đã tăng vọt đối với Aviasales, trang web đặt vé phi cơ phổ biến nhất của Nga.

Nhiều bản tin cho biết một số người thậm chí đã cố gắng đến mức cực đoan để trốn nhập ngũ, và đã viện đến cách làm gãy tay hoặc chân của mình để được miễn nhập ngũ.

‘Lòng tôi trĩu nặng’

Anh Oleg, một trung sĩ 29 tuổi trong lực lượng dự bị của Nga, nói với The Guardian hôm thứ Năm (23/09) rằng do kinh nghiệm quân sự của mình, anh biết mình có thể sẽ là một trong những người đầu tiên được gọi nếu đất nước ban hành lệnh huy động. Tuy vậy anh đã ở lại đất nước với hy vọng điều đó sẽ không xảy ra.

Nhưng trong tuần này (19-25/09), mọi thứ đã thay đổi.

“Lòng tôi trĩu nặng khi được lệnh triệu tập,” anh nói. “Nhưng tôi biết tôi không có thời gian để tuyệt vọng.” Anh Oleg đã đóng gói tất cả mọi thứ mình sở hữu và đặt vé một chiều đến Orenburg, một thành phố phía nam nước Nga, giáp biên giới với Kazakhstan. Anh dự định sẽ tạm thời ở đó một thời gian.

“Tôi sẽ lái xe qua biên giới tối nay,” anh nói trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại từ phi trường. “Tôi không biết khi nào tôi sẽ đặt chân đến Nga một lần nữa.”

Ira Lobanovskaya, người khởi xướng tổ chức phi chính phủ “Hướng Dẫn Cách Tới Thế Giới Tự Do” (“Guide to The Free World”), tổ chức giúp những người Nga phản đối chiến tranh rời khỏi đất nước, nói với hãng thông tấn này: “Chúng tôi đang chứng kiến một cuộc di cư thậm chí còn lớn hơn cả thời điểm chiến tranh nổ ra.”

Các cuộc biểu tình cũng đã nổ ra trên khắp đất nước ở nhiều thành phố để phản ứng với lệnh huy động quân đội, trong đó một video cho thấy số lượng lớn người biểu tình xuống đường ở Moscow và St. Petersburg khi hô vang “nói không với chiến tranh.”

Theo OVD-Info, một nhóm độc lập giám sát các hoạt động biểu tình ở Nga, có khoảng 1,400 vụ bắt giữ, trong đó có 33 vụ bắt giữ trẻ vị thành niên, là được thực hiện tại các cuộc biểu tình. Một số người bị giam giữ được cho là đã được trao lệnh gọi nhập ngũ.

Tuy nhiên, Điện Kremlin đã quyết liệt phủ nhận các bản tin nói về nam giới đào thoát khỏi đất nước, tuyên bố rằng những bản tin như vậy đang bị truyền thông phương Tây phóng đại quá mức. Quân đội Nga cho biết hôm thứ Năm rằng có ít nhất 10,000 người đã tình nguyện đi chiến đấu trong 24 giờ kể từ khi lệnh được ban bố.

Katabella Roberts _ Minh Ngọc