BM: Hàng triệu người nhập cư bất hợp pháp cho nền kinh tế Hoa Kỳ

Một nhà kinh tế cho biết, ‘Đó là một vấn đề lớn. Điều chúng tôi quan tâm là nền kinh tế đang hoạt động như thế nào đối với người dân Mỹ.’

Các nhà kinh tế đang bày tỏ lo ngại về tình trạng số người nhập cư bất hợp pháp vào Hoa Kỳ ngày càng gia tăng, điều mà họ tin rằng đang che khuất trạng thái chân thực của thị trường việc làm và nền kinh tế Hoa Kỳ.

Trong vài năm qua, số liệu việc làm chung đã luôn trông rất ấn tượng. Hoa Kỳ đã phục hồi được số việc làm bị mất từ các đợt đóng cửa do chính phủ áp đặt trong thời kỳ đại dịch và tạo thêm được vài triệu việc làm nữa, bất chấp tình trạng lạm phát cao và lãi suất tăng cao.

Năm 2023, nền kinh tế Hoa Kỳ đã có thêm khoảng 3 triệu việc làm mới. Nền kinh tế cũng khởi động năm 2024 với hơn 800,000 việc làm mới.

Dữ liệu thị trường lao động rất quan trọng vì dữ liệu này giúp định hình chính sách lãi suất của Hệ thống Dự trữ Liên bang.

Hôm 20/03, chủ tịch Hệ thống Dự trữ Liên bang Jerome Powell cho biết, ngân hàng trung ương đang theo dõi thị trường lao động “rất cẩn thận” và không quan sát thấy bất kỳ dấu hiệu “rạn nứt” nào.

“Chúng tôi theo dõi tất cả những câu chuyện có thể xảy ra về những rạn nứt, nhưng bức tranh tổng quan, thực sự, đang cho thấy một thị trường lao động mạnh mẽ,” ông lưu ý. “Mọi thứ đang trở lại như trạng thái của năm 2019.”

Tuy nhiên, một cái nhìn cận cảnh hơn về phần kết quả khảo sát gia đình trong báo cáo việc làm cho thấy một bức tranh ảm đạm hơn. Số lượng việc làm cho người Mỹ bản xứ đã giảm trong bốn năm qua. Điều này có nghĩa là tất cả số việc làm được tạo ra thêm đều thuộc về những người lao động sinh ra ở ngoại quốc, gồm cả những người nhập cư hợp pháp và bất hợp pháp.

Theo Cục Thống kê Lao động (BLS), số lượng người nhập cư — cả hợp pháp và bất hợp pháp — làm việc tại Hoa Kỳ đã tăng thêm 3.4 triệu trong khoảng thời gian từ tháng 02/2020 (ngay trước khi đại dịch COVID-19 bùng phát) đến tháng 02/2024. Tuy nhiên, số người lao động sinh ra tại Hoa Kỳ đã giảm 78,000 trong cùng khoảng thời gian này.

Ngoài ra, một nghiên cứu của Viện Brookings cho biết dưới thời chính phủ Tổng thống Biden, số người nhập cư bất hợp pháp vào Hoa Kỳ đã cao gần gấp đôi so với số người nhập cư hợp pháp.

“Đó là một vấn đề lớn,” nhà kinh tế học Stephen Moore nói.

“Điều chúng tôi quan tâm là nền kinh tế đang hoạt động như thế nào đối với người dân Mỹ. Vì vậy với tất cả những người nhập cư bất hợp pháp đó, chúng ta đang bóp méo thị trường việc làm,” ông nói.

Ông Moore, người từng là cố vấn kinh tế dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump, đã chỉ trích chính phủ Tổng thống Biden vì làm “đảo lộn” hệ thống nhập cư của Hoa Kỳ.

Ông lập luận rằng nền kinh tế Hoa Kỳ “rất cần” có nhiều người nhập cư hợp pháp hơn, những người có trình độ kỹ năng cao hoặc tài năng đặc biệt, thay vì những người nhập cư bất hợp pháp, những người có xu hướng ít được giáo dục hơn.

‘Rất đáng lo ngại’

BLS tính gộp cả những người nhập cư bất hợp pháp trong số liệu thống kê lao động, gọi họ là “nhân sự không có giấy tờ.” Tuy nhiên, cơ quan này không tiết lộ dữ liệu một cách công khai mà thay vào đó gộp dữ liệu việc làm của người nhập cư hợp pháp và bất hợp pháp lại với nhau.

Nhiều nhà kinh tế đã ngạc nhiên trước khoảng cách việc làm ngày càng tăng giữa các nhân viên bản xứ và nhân viên ngoại quốc kể từ tháng 10/2019.

Sự tương phản trong năm qua thậm chí còn nổi bật hơn. Theo BLS, trong tháng 03/2024, số lượng việc làm của người bản xứ đã giảm 651,000 so với cùng thời kỳ năm ngoái, trong khi số việc làm của người sinh ở ngoại quốc tăng gần 1.3 triệu.

Theo ông Steven Camarota, giám đốc nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Nhập cư (CIS), rất khó để biết chính xác số lượng người nhập cư bất hợp pháp gần đây đã vào Hoa Kỳ và tìm được việc làm.

Tuy nhiên, ông ước tính khoảng một nửa số việc làm tăng lên trong số những việc làm cho người lao động sinh ra ở ngoại quốc đã thuộc về những người nhập cư bất hợp pháp trong năm qua.

Ông Camarota lưu ý rằng chính phủ nên phải biết mọi hoạt động kinh tế và tạo việc làm ở Mỹ, nên việc tính cả số người nhập cư bất hợp pháp không phải là một vấn đề.

“Điều mà tôi nghĩ là có vấn đề là quý vị có thể thấy một tỷ lệ thất nghiệp thấp và quan trọng hơn là việc làm đã tăng trưởng rất nhiều, nhưng hầu như tất cả số việc làm tăng lên đều thuộc về người nhập cư. Sự bóp méo chính là ở chỗ đó,” ông nói.

Tính đến tháng 03/2024, có tổng cộng 31 triệu lao động nhập cư, chiếm gần 20% lực lượng lao động của Hoa Kỳ. Ông Camarota ước tính rằng vào đầu năm nay, khoảng 9 triệu lao động trong số này là người nhập cư bất hợp pháp.

Văn phòng Ngân sách Quốc hội ước tính rằng số lượng “người nhập cư có tình trạng bất hợp pháp hoặc đang chờ giải quyết thủ tục” đã tăng thêm 2.4 triệu người nữa vào năm 2023.

Nhóm này bao gồm những cá nhân đã bị bắt và được thả vào Hoa Kỳ, những cá nhân đã tìm cách trốn tránh Lực lượng Tuần tra Biên giới, với tên gọi chính thức là “những người trốn thoát” (gotaways), và những cá nhân đã ở lại quá hạn thị thực của họ. Con số này đã được điều chỉnh để tính đến số người bị tử vong, được hợp pháp hóa, hoặc đã rời đi.

Theo ông Camarota, sự gia tăng việc làm trong số những người nhập cư bất hợp pháp đã che khuất tình trạng thực sự của thị trường việc làm Hoa Kỳ. Đã có sự suy giảm đáng lo ngại trong số liệu về sự tham gia lực lượng lao động của nam giới trong độ tuổi lao động sinh ra ở Hoa Kỳ từ năm 1960 đến nay. Và sự suy giảm này là rõ rệt hơn ở những người có trình độ học vấn thấp hơn.

Ông Camarota cho biết, quá trình toàn cầu hóa, việc gia công ở ngoại quốc, các chính sách phúc lợi và trợ cấp khuyết tật hào phóng cũng như tình trạng tiền lương trì trệ là một trong những yếu tố góp phần dẫn đến sự sụt giảm này trong những năm qua.

Ông nói: “Sự suy giảm tỷ lệ tham gia lực lượng lao động, đặc biệt là ở nam giới sinh ra ở Hoa Kỳ, có liên quan đến nhiều vấn đề xã hội, từ tử vong do dùng thuốc quá liều đến tội phạm.”

Do đó, ông lập luận rằng chính phủ đang bỏ lỡ bức tranh tổng thể khi chỉ tập trung vào dữ liệu tổng quan và báo cáo mức tăng trưởng việc làm mạnh mẽ, chứ không cho biết sự tăng trưởng đó chủ yếu đến từ những người nhập cư bất hợp pháp với mức lương thấp.

“Báo cáo như thế là rất đáng lo ngại,” ông nói.

Một vấn đề khác với việc số lượng người nhập cư bất hợp pháp ngày càng tăng là họ đang làm giảm lương của người lao động Mỹ.

Theo ông E.J. Antoni, một nhà kinh tế và nhà nghiên cứu tại Quỹ Di Sản (Heritage Foundation), một trong những lý do chính khiến Tổng thống Joe Biden có tỷ lệ cử tri ủng hộ thấp như vậy trong các cuộc thăm dò là “vì họ không phải là những người nhận được việc làm.”

Ông nói rằng do làn sóng lao động lương thấp tràn vào, người lao động Mỹ cũng kiếm được ít thu nhập hơn bình thường.

Tuy nhiên Viện Chính sách Kinh tế (EPI), một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Hoa Thịnh Đốn, đã bác bỏ quan điểm cho rằng những người nhập cư bất hợp pháp đang làm tổn thương những người lao động sinh ra ở Hoa Kỳ.

Các chuyên gia Heidi Shierholz và Daniel Costa của EPI đã viết trong một báo cáo gần đây rằng “ý tưởng cho rằng người nhập cư đang làm mọi việc trở nên tồi tệ hơn đối với những người lao động sinh ra ở Hoa Kỳ là sai lầm.”

Họ tuyên bố: “Thực tế là thị trường lao động đang hấp thụ người nhập cư với tốc độ nhanh chóng, trong khi đồng thời duy trì tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp kỷ lục đối với người lao động sinh ra ở Hoa Kỳ.”

Hiệu ứng bất ngờ đối với tăng trưởng kinh tế

Nhiều nhà kinh tế cảm thấy bối rối trước tốc độ tăng trưởng việc làm mạnh mẽ trong những năm gần đây. Họ tin rằng thị trường lao động đã có nhu cầu quá cao và cần phải được nới lỏng đáng kể để kiểm soát lạm phát. Nhiều người đã bỏ qua tác động của việc nhập cư bất hợp pháp.

Nghiên cứu của Viện Brookings cho thấy tăng trưởng việc làm mạnh mẽ phù hợp với dòng người nhập cư lớn và đây là lý do tại sao tăng trưởng việc làm hiện nay không gây áp lực đẩy tiền lương và lạm phát giá cả tăng cao. Nói cách khác, do phần lớn các vị trí đã được lấp đầy bởi những người nhập cư bất hợp pháp có mức lương thấp, nên tác động lên lạm phát là rất nhỏ.

Nghiên cứu cho biết: “Mức độ nhập cư cao bất ngờ cũng giải thích một phần sức mạnh đáng ngạc nhiên trong chi tiêu của người tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế nói chung kể từ năm 2022.”

Theo ước tính sơ bộ, sự gia tăng số lượng người nhập cư đã thúc đẩy tăng trưởng chi tiêu tiêu dùng thực tế thêm 0.1 điểm phần trăm vào năm 2022, thêm 0.2 điểm phần trăm vào năm 2023, và dự kiến là thêm 0.2 điểm phần trăm vào năm 2024. Ngoài ra, nghiên cứu này cũng cho thấy, người nhập cư gia tăng cũng đã thúc đẩy tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thực thêm khoảng 0.1 điểm phần trăm hàng năm.

Những người nhập cư bất hợp pháp thúc đẩy GDP vì có nhiều người tham gia lực lượng lao động hơn, đây là một trong những đầu vào quan trọng của nền kinh tế.

Theo ước tính của ông Camarota, sự gia tăng số lượng người nhập cư trong lực lượng lao động kể từ khi ông Joe Biden nhậm chức đã bổ sung hơn 300 tỷ USD vào GDP. Nền kinh tế đã tăng trưởng khoảng 1% trong vài năm nhờ người nhập cư. Và ông Camarota ước tính rằng khoảng một nửa số GDP đó là do những người nhập cư bất hợp pháp tạo ra.

Tuy nhiên, ông Camarota lập luận rằng một nền kinh tế lớn hơn không nhất thiết đồng nghĩa với một nền kinh tế tốt hơn và giàu có hơn cho dân số hiện tại. Ông nói thêm, nhập cư làm giảm số liệu GDP trung bình trên dân số do khiến dân số tăng trưởng nhanh hơn nền kinh tế.

Nhiều nhà kinh tế tin rằng những người nhập cư bất hợp pháp khác với những người nhập cư hợp pháp ở chỗ họ có xu hướng gây áp lực làm giảm tiền lương và giảm năng suất kinh tế trong ngắn hạn.

Sửa đổi dữ liệu lao động

Một diễn biến khác đang thu hút sự chú ý là một loạt các điều chỉnh giảm bất thường trong báo cáo việc làm hàng tháng của chính phủ liên bang.

Hàng tháng, thị trường tài chính đều chuẩn bị tâm lý để đón nhận báo cáo việc làm của BLS, một bản tóm tắt thông tin để xác định thị trường lao động Hoa Kỳ đang hoạt động như thế nào.

Tuy nhiên, các nhà kinh tế và nhà phân tích thị trường đã nhận thấy một xu hướng trong năm qua: sau khi dữ liệu ban đầu được công bố, thì những điều chỉnh giảm đáng kể đối với dữ liệu BLS hàng tháng đã được thực hiện một cách lặng lẽ.

Ví dụ, BLS báo cáo vào ngày 13/02 rằng nền kinh tế Hoa Kỳ đã tạo thêm 353,000 việc làm trong tháng Một, tốt hơn nhiều so với dự kiến. Tuy nhiên, vào ngày 05/04, cơ quan này cho biết dữ liệu tháng Một đã được điều chỉnh giảm đi 97,000 vị trí xuống còn 256,000 việc làm.

Tình trạng này cũng phổ biến trong suốt năm ngoái. Các sửa đổi theo hướng giảm xuống của BLS đã diễn ra vào 12 trong số 14 tháng trước, với tổng số việc làm bị điều chỉnh giảm xuống là gần 585,000 việc làm.

Nhiều chuyên gia thị trường xem những thay đổi này cho thấy thị trường lao động Mỹ đang bình thường hóa. Nhưng một loạt các nhà phê bình trên mạng xã hội đã nhanh chóng đặt câu hỏi về động cơ của BLS. Một số người cũng kết luận rằng số lần đính chính cao là do nhập cư bất hợp pháp.

Và cũng có những người khác nghi ngờ tính chính xác của phương pháp thu thập dữ liệu của cơ quan liên bang, khi xét đến tần suất các báo cáo việc làm bị phóng đại quá mức.

“Tôi không muốn chỉ trích việc thu thập dữ liệu,” bà Lauren Saidel-Baker, một nhà kinh tế của ITR Economics, nói:“Họ có một công việc rất khó khăn, họ chắc chắn đang làm tốt nhất có thể trong khả năng của họ. Nhưng vẫn sẽ luôn có một số sửa đổi khi chúng ta có những dữ liệu tốt hơn và dữ liệu bổ sung.”

Cơ quan này báo cáo rằng “các nhà kinh tế thực địa” của họ thu thập dữ liệu từ những người tham gia khảo sát thông qua nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm các chuyến thăm trực tiếp, gửi thư, gọi điện thoại, gửi thư điện tử, và qua cuộc gọi video.

Ông Moore nói rằng sẽ có sai sót trong quá trình thu thập dữ liệu, “nhưng thông thường mọi người mong đợi những sai sót đó là ngẫu nhiên.”

“Nhưng chúng không hề ngẫu nhiên. Tất cả chúng đều đi theo một hướng,” ông Moore nói. “Tôi không nghĩ có điều gì bất chính ở đây. Tôi không nghĩ họ đang cố gắng thao túng dữ liệu. Nhưng có điều gì đó không ổn trong cách họ đo lường mức độ tăng trưởng việc làm. Hiện tại chúng ta có rất nhiều người đảm nhận nhiều công việc và họ đang tính những người đó.”

Theo số liệu mới nhất, khoảng 8.4 triệu người đang đảm nhận hai công việc trở lên.

Các nhà kinh tế cũng lưu ý sự chênh lệch ngày càng tăng giữa hai cuộc khảo sát này. Mỗi tháng, BLS tiến hành hai cuộc khảo sát: “khảo sát cơ sở” (establishment survey), là cuộc khảo sát cung cấp số liệu thống kê về bảng lương, và “khảo sát gia đình” (household survey), là cuộc khảo sát tính toán tỷ lệ thất nghiệp. Cuộc khảo sát trước tính đếm mọi công việc mà một người đảm nhiệm, trong khi cuộc khảo sát sau tránh được sự trùng lặp trong số liệu thống kê.

Trong một vài tháng kể từ đầu năm 2022, đã có sự chênh lệch rất đáng kể giữa hai cuộc khảo sát. Trên thực tế, kể từ tháng 01/2022, cuộc khảo sát cơ sở báo cáo đã có 8.1 triệu việc làm được tạo ra, so với 4.4 triệu việc làm trong cuộc khảo sát gia đình. Do đó, một số nhà phân tích cho rằng cuộc khảo sát gia đình có xu hướng cung cấp một bức tranh chính xác hơn về tình hình thị trường việc làm.

Ví dụ, hồi tháng Hai, phần kết quả khảo sát cơ sở của báo cáo việc làm nêu bật 275,000 việc làm mới. Tuy nhiên, phần kết quả khảo sát gia đình tiết lộ nền kinh tế đã mất đi 184,000 việc làm.

Theo ông Antoni, nếu việc sửa đổi diễn ra thường xuyên trong một thời gian dài thì có lẽ đã đến lúc phải thực hiện một số thay đổi trong quy trình thu thập dữ liệu.

“Rõ ràng là có điều gì đó không ổn với phương pháp luận của Cục Thống kê Lao động hiện nay; để biết chính xác chỗ nào không ổn thì vẫn cần chờ xem,” ông nói.

Ông ví tình hình hiện tại với năm 2008, khi các điều kiện kinh tế cơ bản xấu đi nhanh chóng “đến mức BLS khó có thể theo kịp được những điều kiện thay đổi đó.”

Trong Cuộc khủng hoảng Tài chính Toàn cầu năm 2008, BLS đã thực hiện các điều chỉnh giảm trong 11 trên 12 tháng, tổng cộng giảm số liệu xuống hơn nửa triệu.

“Ngày nay chúng ta có thể đang phải đối mặt với một điều gì đó tương tự,” ông Antoni nói. “Có rất nhiều tác động còn sót lại từ đại dịch, cụ thể hơn là từ phản ứng của chính phủ đối với đại dịch. Và chúng ta vẫn đang đối diện với vấn đề đó ngày hôm nay và chúng ta vẫn đang cố gắng giải quyết nó.”

Cuối cùng, ông Antoni nói, chính phủ Hoa Kỳ cần phải thay đổi phương pháp luận của mình vì những số liệu mà các cơ quan này báo cáo không tương thích với dữ liệu trong thế giới thực.

Tương tự như vậy, nếu làn sóng nhập cư bất hợp pháp hiện nay vẫn tiếp diễn, thì các nhà kinh tế có thể yêu cầu chính phủ minh bạch hơn về số lượng người nhập cư bất hợp pháp gia nhập lực lượng lao động.

Emel Akan & Andrew Moran _ Nhật Thăng