BM: Người Mỹ lo ngại hơn về tình trạng mất việc

Trong khi các con số việc làm gần đây ‘trông có vẻ sáng bóng khi nhìn từ xa,’ nhà dự báo kinh tế Sean Snaith cho biết vẫn ‘có một chút vệt đen.’

Nỗi sợ của người Mỹ về mất việc làm và không thể thanh toán các hóa đơn đang ở mức cao nhất trong nhiều năm.

Những kết quả mới nhất của cuộc Khảo sát Kỳ vọng Người tiêu dùng, do Trung tâm Dữ liệu Kinh tế Vi mô của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York công bố hôm 08/04, cho thấy mối lo ngại của người Mỹ về việc mất việc đang ở mức cao nhất kể từ tháng 09/2020. Nỗi lo của họ về việc không thể thanh toán các khoản trả nợ tối thiểu cũng đang ở mức cao nhất kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát.

Ngoài ra trong nhận thức của người Mỹ, xác suất về khả năng tìm được việc làm đã giảm xuống 51.2% trong tháng Ba từ mức 52.5% trong tháng Hai. Đó là con số thấp nhất trong gần ba năm.

Những quan điểm này tương ứng với những phát hiện của các cuộc khảo sát gần đây khác.

Một cuộc khảo sát do Morning Consult thực hiện cách đây một năm đã cho thấy 75% người Mỹ lo ngại về tình trạng mất việc làm trên diện rộng. Trong khi 49% lo lắng về tình trạng mất việc làm trong ngành của họ, thì 39% sợ mất công việc của chính họ.

Một cuộc khảo sát do MyPerfectResume thực hiện vào tháng 10/2023 cho thấy 85% người tham gia lo sợ mất việc vào năm 2024 và 69% cho biết họ tin rằng sự cạnh tranh để tìm được một công việc mới sẽ trở nên khó khăn hơn.

Các nhà kinh tế tham gia Khảo sát Chỉ số Kinh tế quý 1/2024 của Bankrate dự đoán rằng tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng lên khoảng 4.2% vào tháng 03/2025. Trong khi thị trường việc làm đã vượt quá mong đợi trong năm quý liên tiếp, họ cũng dự đoán rằng các nhà tuyển dụng sẽ giảm quy mô tuyển dụng.

Từ nay đến tháng 03/2025, các nhà kinh tế dự đoán tốc độ tăng trưởng việc làm sẽ đạt trung bình khoảng 117,000 việc làm mỗi tháng bằng một nửa mức tăng trưởng từng thấy trong 12 tháng trước đó.

Trong số 17 nhà kinh tế tham gia khảo sát có ông Sean Snaith, giám đốc Viện Dự báo Kinh tế (IEF) tại Trường Cao đẳng Kinh doanh thuộc Đại học University of Central Florida.

Trong một cuộc phỏng vấn, ông Snaith cho rằng thị trường lao động có thể sẽ giảm bớt nhu cầu khi chúng ta bước qua ba quý tiếp theo của năm 2024.

Ông nói, “Tôi không nghĩ rằng đây sẽ là một thay đổi đáng kể trên thị trường lao động khi tỷ lệ thất nghiệp gia tăng lớn hoặc tình trạng sa thải nhân viên lan rộng. Nhưng tôi thực sự nghĩ rằng việc tuyển dụng sẽ chậm lại và tôi nghĩ chúng ta sẽ thấy tỷ lệ thất nghiệp tăng gấp ba lần trong năm.”

Mất việc

Bất chấp những quan điểm của những người trả lời trong cuộc khảo sát về kỳ vọng của người tiêu dùng, ông Snaith cho biết thị trường lao động quốc gia rất mạnh mẽ.

Ông lưu ý: “Tỷ lệ thất nghiệp rất thấp, và tốc độ tăng trưởng việc làm được trả lương vẫn mạnh một cách đáng kinh ngạc.”

Tuy nhiên, ông cho biết, trong khi những con số việc làm gần đây “trông có vẻ sáng bóng khi nhìn từ xa”, nhưng vẫn “có một chút vệt đen.”

Báo cáo việc làm mới nhất do Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ (BLS) công bố hôm 05/04 đã cho thấy tỷ lệ thất nghiệp giữ ổn định ở mức 3.8% và số việc làm phi nông nghiệp tăng 303,000.

Nhưng xem xét kỹ hơn các con số cho thấy rằng nguồn lớn thứ hai của của số lượng việc làm tăng lên đó (71,000) là đến từ những người được thuê bởi các cơ quan chính phủ địa phương (+49,000) hoặc liên bang (+9,000), với mức tăng trưởng việc làm chính phủ trung bình hàng tháng thêm 54,000 so với năm trước.

Số lượng việc làm cũng bao gồm những người đang đảm nhận nhiều công việc.

Theo dữ liệu từ Bộ Lao động, hồi tháng Một, gần 8.3 triệu người đã làm nhiều công việc khác nhau để kiếm sống. Con số đó đã tăng lên gần 8.5 triệu vào tháng Ba. Những nhân viên làm nhiều công việc đó chiếm 5.2% lực lượng nhân sự, con số lớn nhất kể từ ngay trước khi có lệnh phong tỏa vì COVID-19 hồi tháng 01/2020.

Số người đảm nhiệm hai công việc toàn thời gian trong tháng Ba là 380,000 người. Hơn năm triệu người có một công việc toàn thời gian và một công việc bán thời gian, và hơn hai triệu người có hai công việc bán thời gian.

Ông giải thích: “Thị trường lao động là một môi trường phức tạp, và một hoặc hai điểm dữ liệu không thực sự mô tả được những gì đang diễn ra.”

Trong khi tiền lương đã tăng lên đáng kể, ông Snaith cũng thừa nhận rằng mức lương cao hơn đang khiến một số chủ doanh nghiệp sa thải nhân viên và thay thế họ bằng ki-ốt và tự động hóa làm tăng thêm nỗi lo sợ ngày càng tăng của người Mỹ về việc mất việc làm.

Ví dụ, California đã tăng mức lương tối thiểu cho nhân nhân viên lĩnh vực đồ ăn nhanh lên 20 USD một giờ. Kết quả là, hàng ngàn nhân viên làm việc tại cửa hàng thức ăn nhanh đặc biệt là từ các tiệm bánh pizza đang mất việc hoặc bị giảm giờ làm khi các chủ nhà hàng chật vật tìm cách bù đắp chi phí cho việc buộc phải tăng lương.

Mất kiểm soát nợ

Nỗi lo sợ của người Mỹ hiện nay về việc họ không có khả năng trả nợ là do chi phí sinh hoạt ngày càng leo thang và lãi suất cũng cao tương tự.

Báo cáo việc làm mới nhất cho thấy thu nhập trung bình mỗi giờ trong khu vực tư nhân chỉ tăng 12 cent (0.3%) trong tháng Ba và 4.1% trong năm qua.

Tuy nhiên, mức tăng lương và tiền lương hầu như không theo kịp chi phí sinh hoạt.

Dữ liệu mới nhất từ BLS cho thấy Chỉ số Giá Tiêu dùng đã tăng thêm 0.4% trong tháng Ba, tăng 3.5% trong 12 tháng qua.

“Điều đó khiến các gia đình rơi vào tình trạng bấp bênh hơn về tài chính và bằng chứng cho điều này là số dư thẻ tín dụng tăng mạnh,” ông giải thích. “Đó là dấu hiệu cho thấy các gia đình đã trả tiền thuê nhà, điện nước, và các khoản thanh toán về xe hơi và cho đến cuối tháng mà vẫn có các hóa đơn phải thanh toán hoặc mua hàng cần thực hiện nhưng tiền lương đã hết. Vì vậy, họ chuyển sang dùng thẻ tín dụng để trang trải.”

Theo dữ liệu do Hệ thống Dự trữ Liên bang công bố, trong quý 4/2023, tổng nợ gia đình đã tăng 212 tỷ USD lên tổng cộng 17.5 ngàn tỷ USD. Số dư thẻ tín dụng tăng 50 tỷ USD lên 1.13 ngàn tỷ USD, số dư vay nợ mua nhà tăng 112 tỷ USD lên 12.25 ngàn tỷ USD, và số dư cho vay mua xe hơi tăng 12 tỷ USD lên 1.61 ngàn tỷ USD.

Tỷ lệ nợ quá hạn chung của tất cả các loại nợ ngoại trừ nợ sinh viên đã tăng trong quý 4/2023, với 3.1% số dư nợ do người Mỹ nắm giữ đang ở giai đoạn quá hạn nào đó. Tính theo tỷ lệ hàng năm, khoảng 8.5% số dư thẻ tín dụng và 7.7% các khoản cho vay mua xe hơi chuyển sang tình trạng quá hạn, và số khoản nợ quá hạn nghiêm trọng của thẻ tín dụng đã vượt qua mức trước đại dịch ở mọi nhóm tuổi, đặc biệt là ở những người vay trẻ tuổi.

Theo báo cáo lãi suất thẻ tín dụng hàng tuần của Forbes visor, không chỉ số dư tăng lên đáng kể mà lãi suất thẻ tín dụng cũng tăng vọt. Lãi suất thẻ tín dụng trung bình tính đến ngày 12/04 là 27.89%.

“Quý vị có một khoản nợ lớn và lãi suất 21%, và khoản thanh toán hàng tháng đó đã trở nên lớn hơn đáng kể,” ông Snaith giải thích. “Đó thực sự là nguồn gây áp lực cho người tiêu dùng và là gót chân Achilles tiềm tàng cho nền kinh tế. Nếu chúng ta thấy lãi suất tăng thêm thì đó là điều có thể khiến nền kinh tế rơi vào suy thoái.”

Patricia Tolson _ Vân Du