BM: Chia sẻ với các bạn sinh viên mới ra trường

Tôi tốt nghiệp đại học tính ra cũng đã được 15 năm. Gần đây tôi có dịp tham gia một lễ tốt nghiệp tại Việt Nam và có một bài chia sẻ ngắn với các tân cử nhân có mặt tại buổi lễ. Tôi gửi lên blog này để chia sẻ lại với các bạn đọc mới tốt nghiệp hoặc sắp tốt nghiệp cử nhân của VOA.

Tôi rất hân hạnh được có mặt trong buổi lễ tốt nghiệp ngày hôm nay của các bạn, những cựu sinh viên yêu quý của trường Cao đẳng Nghề Việt Mỹ. Trong ngày vui này, tôi muốn chia sẻ với các bạn 3 điều với tư cách là một người bạn. Chỉ có 3 điều thôi, không có gì là lớn lao.

Điều thứ nhất là về sự thất bại

Tôi tự cho mình là một người dám chấp nhận thất bại. Thất bại đầu đời của tôi là trong năm đầu Đại học. Tôi vào học Đại học Quốc Gia HN năm 1995 và đặt mục tiêu phải lấy được học bổng để đi Úc học ngay trong năm đầu tiên. Để làm được việc đó, tôi phải đứng đầu trường về thành tích học tập. Kết quả học tập của tôi năm đó đứng đầu trường. Nhưng đáng tiếc là chương trình học bổng của Úc mà tôi nhắm tới năm đó kết thúc. Giấc mơ không thành, tôi đã khóc nhiều ngày, nhưng tôi không bỏ cuộc.

Khi tốt nghiệp Đại học, tôi cũng tốt nghiệp đứng đầu khoá. Tôi được trường Đại học Quốc Gia Hà Nội giữ lại làm giảng viên. Thế nhưng mức lương khi đó chỉ có 400 nghìn Đồng mỗi tháng, đủ cho tôi uống café và ăn sáng vài ngày. Tôi nộp hồ sơ xin việc ở nhiều nơi, và trong suốt 6 tháng trời, tôi chỉ nhận được hết cái lắc đầu này tới cái lắc đầu khác.

Lại một thất bại nữa.

Sự thất bại trong việc tìm việc làm tốt và lương cao khiến tôi nhận ra tôi cần phải làm tốt hơn nữa. Tôi đã dành một năm tự học và xin học bổng. Cuối cùng tôi cũng xin được học bổng của viện Harvard Yenching và được nhận vào học tại Đại học Tổng hợp Texas tại Austin. Năm 24 tuổi, tôi bắt đầu qua Mỹ học tiến sĩ Kinh tế.

Gần 6 năm học tiến sĩ là một thời kỳ gian khổ, đặc biệt là trong giai đoạn làm luận án. Nếu thời gian kéo dài quá lâu, học bổng của tôi sẽ hết, và tôi sẽ phải bỏ cuộc và về Việt Nam với hai bàn tay trắng. Vì thế, áp lực phải thành công để tốt nghiệp là đặc biệt lớn, và tôi đã bị trầm cảm nặng trong nhiều năm. Rất may là cuối cùng tôi vẫn vượt qua trong khi khoảng 1 nửa số bạn học cùng khoá của tôi bỏ dở giữa chừng. Tôi xin được việc làm tốt ở Mỹ và bắt đầu cuộc sống của một chuyên gia khi 29 tuổi.

Năm 2010, tôi về Việt nam và bắt đầu làm việc cho một Quỹ đầu tư lớn ở Việt Nam trên cương vị cố vấn kinh tế cao cấp. Nhiều người ngăn cản quyết định này. Nhiều người cho tôi là ngu ngốc. Và quả thật, tôi bị sa thải chỉ sau 3 tuần làm việc ở tập đoàn này. Lý do, các lãnh đạo của họ sợ những gì tôi nói và viết có thể ảnh hưởng đến tương lai chính trị của tập đoàn. Lại một thất bại nữa. Lần này nặng hơn vì tôi đã 33 tuổi.

Nhưng chính nhờ thất bại này sự nghiệp của tôi rẽ sang một lối đi mới. Tôi tham gia cùng các bạn bè thân hữu của mình xây dựng công ty tài chính TNK Capital, giờ là một công ty tư vấn tài chính uy tín ở Việt Nam. Từ công ty này, chúng tôi lập ra Ismart Education, một công ty tiên phong ở Việt Nam trong lĩnh vực giải pháp giáo dục số, và đầu tư vào Học viện Giáo dục Hoa Kỳ, là công ty sở hữu trường Cao đẳng Nghề Việt Mỹ và phân hiệu của Đại học Broward College tại Việt Nam. Đó cũng là lý do mà tôi đứng trước các bạn ngày hôm nay với tư cách Chủ tịch của Trường.

Ngày hôm nay các bạn ra trường, cũng giống như tôi ra trường hồi 15 năm trước. Dù học giỏi tới đâu, hành trang lập nghiệp của các bạn cũng giống như tôi ngày đó, vẫn còn nghèo nàn lắm. Các bạn chắc chắn sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách, và sẽ có nhiều thất bại. Có những thất bại sẽ làm các bạn bật khóc. Có những thất bại sẽ làm các bạn không thể khóc thành lời. Có những thất bại sẽ làm các bạn mất niềm tin và gục ngã một thời gian. Thậm chí có thể có những thất bại làm các bạn đau đến mức ước như mình chưa bao giờ được sinh ra. Trong những giờ phút ấy, hãy nhớ rằng ai cũng sẽ phải trải qua những thử thách tương tự. Cái gì không giết chết được chúng ta thì sẽ làm chúng ta lớn mạnh hơn. Tôi mong điều ấy ở các bạn. Và đó là chia sẻ đầu tiên.

Điều thứ hai là về sự hữu hạn của cuộc đời

Khi tôi còn ở những năm đầu của tuổi 20, tôi không bao giờ nghĩ đến một ngày nào đó mình trở nên già đi. Với tôi khi đó chỉ có tuổi trẻ. Thế nhưng đứng trước các bạn ngày hôm nay ở đây, tôi nhận ra 15 năm đã trôi qua như một giấc mơ. Chỉ 3 năm nữa tôi sẽ bước vào tuổi 40. Thêm một giấc mơ 15 năm nữa giống như giấc mơ vừa qua và tôi sẽ ngoài 50 tuổi. Điều đó cũng sẽ đến với các bạn. Rất nhanh thôi, 10 năm, 20 năm, rồi 30 năm sẽ trôi qua và một sáng thức dậy các bạn sẽ thấy tóc trên đầu mình có nhiều sợi bạc.

Điều đó không có gì là đáng buồn. Ngược lại, nó là một động lực lớn nếu các bạn biết tận dụng. Hiểu rằng mình sẽ già đi và biến mất khỏi trái đất này như là một lẽ tự nhiên cũng có nghĩa rằng bạn sẽ biết yêu quý từng ngày còn lại và biết dùng nó một cách có ích nhất.

Thế nào là có ích? Tôi không có ý nói đến việc bạn phải có những đóng góp lớn lao cho xã hội hoặc những hi sinh phi thường. Cái có ích mà tôi nói đến ở đây là các bạn chỉ sống có một lần cuộc sống này, vì thế hãy làm những gì các bạn thực sự yêu thích nhất. Tôi muốn mượn lời Steve Jobs tại lễ tốt nghiệp năm 2005 của Đại học Stanford. Jobs nói rằng “thời gian của các bạn là hữu hạn, vì thế đừng phí phạm thời gian để sống cuộc đời của người khác. Đừng bị sập bẫy các giáo điều để phải sống cuộc sống của mình theo cách nghĩ của người khác. Đừng để tiếng nói quan điểm của người khác nhấn chìm tiếng nói sâu thẳm trong lòng bạn. Và điều quan trọng nhất là hãy có can đảm để đi theo tiếng gọi của trái tim và trực giác của bạn. Chúng là thứ biết rõ rất bạn thực sự muốn trở thành một người như thế nào. Những thứ khác đều là thứ yếu.”

Tôi là một người ham viết lách từ nhỏ. Ngay khi còn là học sinh phổ thông cơ sở, tôi đã viết tiểu thuyết và làm thơ. Tiểu thuyết của tôi chưa bao giờ được đăng, và thơ của tôi cũng vậy. Có lẽ tiểu thuyết của tôi quá dở và thơ của tôi cũng cộc cằn. Tôi không làm thơ và viết văn nữa, nhưng niềm yêu thích viết lách thì ngày một lớn. Cuối cùng, tôi trở thành một người phân tích và bình luận về kinh tế và quan hệ quốc tế. Trong mười năm nay, tôi đã có gần 1 nghìn bài viết đăng trên nhiều báo và tạp chí trong và ngoài nước. Đó là sở thích của tôi. Nó làm tôi cảm thấy cuộc sống của mình có ý nghĩa. Nếu như nhiều tuần qua đi không thể viết những gì mình muốn viết, tôi cảm thấy thiếu hụt như thiếu hụt ô xi để thở, và tôi phải quay lại viết bằng được.

Trong số các bạn ngồi đây ngày hôm nay, hẳn sẽ có một số bạn đã thực sự biết mình muốn làm gì. Các bạn thật may mắn. Với phần lớn các bạn khác, có lẽ các bạn vẫn còn chưa biết mình muốn làm gì. Các bạn hãy tiếp tục tìm kiếm. Theo cách nói của Jobs, cũng giống như tất cả các vấn đề thuộc về trái tim, các bạn sẽ biết mình tìm ra nó khi gặp nó. Các bạn không được dừng lại trước khi tìm ra. Và khi đã tìm ra công việc mà mình thực sự ưa thích, các bạn hãy theo đuổi nó bằng toàn bộ năng lượng của mình. Vì thời gian của các bạn trên đời này chỉ là hữu hạn, các bạn sẽ già đi, và chắc chắn các bạn không muốn trở thành một người già chìm đắm trong hối tiếc về quá khứ bị bỏ lỡ. Do đó hãy cháy hết mình với đam mê mà các bạn có. Đó là chia sẻ thứ hai của tôi.

Điều thứ ba là sự thành đạt và hạnh phúc

Không phải ai sinh ra cũng là thiên tài, cũng có cơ hội để trở thành một thiên tài. Không phải ai sinh ra cũng trong một gia đình giàu có, hoặc có cơ hội để trở thành giàu có. Tôi không phải là một thiên tài, và cho đến giờ tôi cũng chưa bao giờ là một người thực sự giàu có. Có thể trong số các bạn tốt nghiệp ngày hôm nay sẽ có một số ít bạn trở thành những người đặc biệt nổi tiếng hoặc giàu có về sau, nhưng chắc chắn phần lớn trong số các bạn sẽ là những người có cuộc sống bình thường.

May mắn là không cần phải là một thiên tài hoặc một người đặc biệt giàu có thì mới có hạnh phúc. Thậm chí trong nhiều trường hợp điều này còn ngược lại, có nghĩa là người đặc biệt nổi tiếng hoặc giàu có nhiều khi không có hạnh phúc.

Lý do là, hạnh phúc là cảm nhận chủ quan của bạn đối với những gì bạn làm, những gì bạn có, và những gì xung quanh bạn. Hạnh phúc không phải là một khái niệm vật lý với những công thức khô cứng. Nó là thứ thuộc về con người, và vì thế, nó có vẻ đẹp và sự bí ẩn mà chỉ có chính bạn mới giải mã cho mình được. Nếu biết cách giải mã, hạnh phúc đến từ những điều nhỏ nhặt nhất. Trong bước đường sắp tới, các bạn sẽ phải luôn bám đuổi trong một cuộc cạnh tranh gay gắt về danh lợi. Nhưng hãy đừng để nó cuốn các bạn đi vĩnh viễn. Hãy biết dừng lại, dành thời gian để cảm nhận và cảm nhận hạnh phúc với những gì mình có. Nếu không làm được điều này, các bạn mãi mãi là một chiến binh lạc lối trong cuộc chiến danh lợi không có lối thoát. Đó là chia sẻ thứ 3 của tôi.

Và lý do để tôi chia sẻ điều này là vì hôm nay là ngày của các bạn. Các bạn đã đặt thêm được một dấu mốc hết sức quan trọng trong cuộc đời mình. Những khó khăn cực nhọc trên ghế nhà trường đã qua, những khó khăn cực nhọc trên con đường mưu sinh và khẳng định bản thân đang đến. Nhưng ngay lúc này, chính lúc này đây, các bạn có quyền dừng lại trong một ngày, có quyền tự hào vì những gì mình đã làm được, có quyền vui chơi với các bạn đồng khoá và thầy cô thêm một ngày nữa như những sinh viên còn đang học, có quyền tổ chức tiệc tùng để ăn mừng thành tựu của mình.

Không có ai sống thay cuộc sống của các bạn, và các bạn cũng không cần phải sống thay cuộc sống của ai. Vì thế, không ai có quyền đánh giá hay nghi ngờ những nỗ lực mà các bạn phải trải qua để đến được với thời khắc này. Chúng tôi, những người đàn anh, đàn chị, những người đã đi trước, vui mừng và nghiêng mình trước các bạn.

Chúc tất cả các bạn thành công và hạnh phúc.

Trần Vinh Dự

Những lưu ý tìm việc làm cho sinh viên mới tốt nghiệp

Những người trẻ tuổi đang sống trong một thời đại mà công nghệ hiện đại đang tác động tới mọi ngóc ngách của cuộc sống ở khắp nơi trên thế giới. Những cơ hội mở ra cho họ vì thế cũng phong phú và đa dạng hơn bao giờ hết. Nhận bằng tốt nghiệp và bắt đầu cuộc tìm kiếm việc làm là một thời điểm mang tính cột mốc trong cuộc đời mỗi người. Nếu tránh được những sai lầm lớn trong giai đoạn này, sự nghiệp của bạn sẽ trôi chảy hơn trong tương lai.

Tuy nhiên, cơ hội luôn đi kèm với những rủi ro. Sự nghiệp của bạn hoàn toàn có khả năng đi vào “ngõ cụt” nếu bạn không có được những bước đi đúng đắn ngay từ đầu. Đến một độ tuổi nhất định nào đó, bạn sẽ không còn cơ hội sửa chữa, vì cơ hội đào thải là rất nghiệt ngã.

Sẽ là khôn ngoan nếu bạn vạch ra cho mình được một chiến lược nghề nghiệp ngay từ khi mới ra trường. Để đảm bảo chiến lược đó sẽ đem lại cho bạn những thành công trong sự nghiệp sau này, bạn – một sinh viên mới ra trường – cần đảm bảo tránh được 5 sai lầm dưới đây:

Tin rằng sẽ có một ai đó bao bọc, che chở bạn

Khi tốt nghiệp đại học, bạn đã bước qua cánh cửa cuối cùng bước vào tuổi trưởng thành, và giờ là lúc bạn có thứ mà bạn luôn muốn: sự độc lập. Cho dù bạn thành công hay thất bại trong đời, điều đó hoàn toàn phụ thuộc vào những gì và bạn vạch ra cho mình. Hãy tự đặt ra mục tiêu, theo đuổi và nỗ lực đạt được những mục tiêu đó.

Bạn hoàn toàn là người quyết định số phận của mình và tương lai của bạn giờ nằm trong tay bạn. Khoảng thời gian 18 tháng sau ngày ra trường có thể quyết ai sẽ thành công, ai sẽ thất bại trong sự nghiệp thông qua cách mỗi người lên chiến lược tương lai cho mình. Vì thế, hãy tự mình hành động và đừng trông chờ sự che chở của bất kỳ ai.

Tin rằng bằng cấp sẽ giúp bạn có được một công việc

Có một thực tế là, không ai thực sự quan tâm xem bạn muốn gì. Thay vào đó, bạn phải quyết định một công việc mục tiêu, học hỏi về nó và cố gắng có được nó. Trong thời đại này, không một công ty nào đặt ra một công việc phù hợp với bằng cấp và các mục tiêu cá nhân của bạn. Ngược lại, bạn phải có những thứ mà họ cần thì mới có thể xin được việc.

Trong 5 năm kể từ ngày ra trường, những người thành công nhất trong số bạn bè của bạn sẽ là những người biết cách viết một lý lịch xin việc ấn tượng, biết sử dụng các mối quan hệ trong quá trình tìm việc, và biết thể hiện bản thân một cách tốt nhất trong các cuộc phỏng vấn. Những kỹ năng đó chính là cơ sở để bạn tìm được công việc như ý muốn.

Cho rằng thành công sự nghiệp có thể ngẫu nhiên mà có

10 năm kể từ ngày ra trường, một số bạn bè của bạn đã bắt đầu nếm trải thất bại. Đó là những người tin rằng, chỉ cần tốt bụng và làm việc chăm chỉ là có thể đạt được thành công trong sự nghiệp.

Ngược lại, những người thành công nhất trong số bạn bè của bạn sẽ là những người học được cách thúc đẩy sự nghiệp của bản thân thông qua các kỹ năng như làm thế nào để đảm bảo được công việc, và nhận dạng, theo đuổi và chiếm lĩnh những cơ hội thăng tiến. Đây là những người bỏ ra thời gian để tìm hiểu xem khi nào và làm thế nào để có được một động thái chiến lược đúng lúc cho sự nghiệp.

Bạn hãy nhớ rằng, thành công sự nghiệp không ngẫu nhiên mà có. Những kỹ năng quan trọng nhất để tồn tại được và thành công trong thế giới nghề nghiệp là bạn phải học cách lường trước và vượt qua được những thăng, trầm trong một sự nghiệp dài.

Thử làm doanh nhân, thất bại, và không bao giờ cố gắng thêm lần nữa

Ai cũng có giấc mơ về cuộc sống và sự nghiệp của riêng mình. Không ít sinh viên mới ra trường mơ làm doanh nhân và gặp ngay phải thất bại vì thiếu kinh nghiệm. Nhưng chỉ mới thất bại một lần là họ không bao giờ thử lại lần nữa. Đây là một sai lầm lớn. Đừng quên rằng, hầu hết các doanh nhân đều thất bại trước khi họ thành công.

20 năm kể từ ngày bạn ra trường, những người thành công nhất trong số bạn bè của bạn sẽ là những người theo đuổi một sự nghiệp cốt lõi nào đó song song với việc sử dụng công việc hàng ngày để học hỏi. Sự kiên trì và bền bỉ là yếu tố đòi hỏi phải có để đi tới thành công, nhất là với những ai có giấc mơ trở thành doanh nhân.

Nghĩ rằng mình còn trẻ và có nhiều thời gian

Đúng là bạn còn trẻ và cả một tương lai đang chờ bạn, nhưng nếu bạn cứ ỷ lại vào điều này thì bạn sẽ tự hại mình. Cuộc sống không chờ đợi ai, vì thế đừng lãng phí bất kỳ khoảng thời gian nào bạn có. Nếu lãng phí thời gian, bạn sẽ rất hối hận về sau.

Ngay bây giờ, bằng cách thay đổi cách nhìn với cuộc sống, bạn có thể đảm bảo rằng, trong tương lai, bạn sẽ là một trong những người thành công nhất trong số bạn bè của mình. Thành công không đến với bạn chỉ vì bạn muốn thành công. Bạn cần phải xem đời sống nghề nghiệp của mình như một công việc kinh doanh nghiêm túc, và hãy bắt đầu quản lý sự nghiệp của bạn như quản lý một công ty vậy.

Hãy bắt đầu hình dung bản thân bạn là một “Công ty Tôi”, một doanh nghiệp phải đảm bảo được sự tồn tại và gặt hái thành công trong dài hạn. Hãy dùng kinh nghiệm trong công việc của bạn để giúp “Công ty Tôi” hoạt động có mục tiêu, phục vụ tốt nhất cho những lợi ích dài hạn của bạn, để rồi cuối cùng bạn đạt được những thứ mà bạn muốn có trong cuộc đời – theo cách riêng của bạn.