BM: Để thành đạt ở Phương Tây phụ nữ VN cần điều gì?

Cô gái Việt thành đạt trong ngành tài chính London

Nữ sinh Hà Nội Nguyễn Hiền Trang xa nhà lần đầu tiên năm 17 tuổi để đi du học ở tiểu bang Connecticutt, Hoa Kỳ.

Khi đi xin việc ở Mỹ, cô được công ty Barclays mời sang làm việc tại văn phòng của họ ở London, và London là nơi cô sinh sống hơn mười năm qua.

Hiện làm việc cho SMBC Nikko Capital Markets Limited, một ngân hàng đầu tư Nhật có trụ sở ở City of London, trung tâm tài chính Anh Quốc, Hiền Trang chia sẻ về những điểm yếu và điểm mạnh của người Việt khi làm việc ở môi trường quốc tế.

Hiền Trang cùng chồng, cũng làm ở khu City of London, nấu ăn ngày cuối tuần

"Người Việt Nam có rất nhiều những điểm yếu so với các bạn Châu Âu," Hiền Trang nói.

"Thứ nhất là về khoản ngôn ngữ, những người Châu Âu họ biết rất nhiều những tiếng khác nhau" còn người Việt thì phải học tiếng Anh đã là khó.

"Thứ hai, về văn hóa cũng có nhiều khác biệt. Công ty tôi có rất nhiều người thích rugby (bóng bầu dục) hay cricket (bóng chày) hay bóng đá. Tôi nhiều khi cũng chẳng quan tâm đến thể thao nên cũng không phải lúc nào cũng có thể nói chuyện được với họ," Hiền Trang kể tiếp.

Một điểm yếu nữa của người Việt, theo cô, là "hay xấu hổ hay ngượng ngùng", hoặc "hài lòng hoặc không hài lòng mình khó ít bày tỏ ra hơn".

"Đã làm việc trong ngành ngân hàng được hơn 13 năm, tôi cảm thấy thật ra là cần gì mà phải quan tâm đến những người khác nghĩ gì.

"Ví dụ như là mình có ý tưởng thì mình cũng nên nói ra vì "what's the worst that can happen?". Có thể ý tưởng đó sẽ bị quên lãng nhưng ít ra là mình sẽ nói ra được và cứ dần như thế thì sự tự tin sẽ được trau dồi hơn.

"Ở một vùng miền khác nhau mình cũng phải nên làm quen và biết được những tập quán của họ để mà mình không bị quá là out of place (lạc lõng), ví dụ như vậy."

Hiền Trang cho con trai ăn sau giờ làm. Chia sẻ thời gian cho công việc và chăm sóc gia đình khi không có cha mẹ, thân nhân xung quanh là một thách thức lớn.

Điểm mạnh của người Việt

Hiền Trang nhận xét khả năng học nhanh, không ngại vất vả, không sợ con số là những tố chất tốt của người Việt Nam.

"Có lẽ điểm mạnh tôi nghĩ là người Việt Nam có tố chất thông minh tức là mình học cũng khá là nhanh. Nếu mà mình thực sự đặt tâm trí mình vào một việc gì đấy mình có thể hoàn thành được khá là xuất sắc.

"Ví dụ như là học toán chẳng hạn thì rất là giỏi rồi, mình không sợ những con số mình cũng không sợ phải làm việc vất vả.

"Ít ra là tôi cảm thấy là người nước ngoài thường sợ những con số hoặc nếu mà gặp một điều gì đó khó khăn họ dễ nản hơn là người Việt Nam."

Cô cho rằng đối với những bạn mới ra trường, cần phải có mục đích rõ ràng để đạt được điều mình muốn.

Một bí quyết nhỏ cô chia sẻ là lập danh sách các việc cần làm (to-do list) hàng ngày.

"Tôi rất là thích to-do-list, ngày nào tôi cũng viết ra khoảng 10 -20 mục và hàng ngày thì tick từng mục một khi hoàn thành. Những cái hành động nhỏ đấy thôi có thể gộp lại thì sẽ dẫn tới được những cái mục đích mình muốn."

Hiền Trang thường chạy bô dọc sông Thames trong giờ nghỉ trưa

Sống tại Anh, chia sẻ thời gian cho công việc và chăm sóc gia đình, nuôi hai con nhỏ khi không có cha mẹ, thân nhân xung quanh là một thách thức lớn với vợ chồng Hiền Trang nên việc có các mục 'cần làm' cụ thể hàng ngày là cách họ giải quyết áp lực sinh hoạt.

Chỉ giỏi chuyên môn chưa đủ

Sinh ra ở Hà Đông và đi học tại Hà Nội, cựu học sinh trường Amsterdam kể về ước mơ xuất ngoại:

"Từ hồi tôi còn bé ý tưởng được đi máy bay rất là mông lung trong người nên từ đó là luôn luôn ôm mộng là đi học ở nước ngoài..."

"Khi vào học ở trường Hà Nội - Amsterdam, rất nhiều những bạn của tôi cũng có chí hướng giống nhau và có nhiều thầy cô giáo ở nước ngoài đến để giới thiệu về trường của họ nên chúng tôi cũng có nhiều điều kiện hơn so những người khác về mặt tiếp xúc với những trường ở Mỹ, Anh, Úc hoặc Singapore. Nhưng cuối cùng là tôi chọn Mỹ."

Bước khởi đầu như vậy nhưng để thành công trong môi trường làm việc đầy cạnh tranh như khu tài chính London thì với người Việt Nam, chỉ tài năng về chuyên môn không đủ, theo Hiền Trang.

Cô tin rằng muốn thăng tiến, người Việt Nam cần mở rộng quan hệ và tìm người bảo trợ cho sự nghiệp.

Quán bar trên tầng thượng của New One Exchange, một toà nhà thuộc khu tài chính London

Từ chỗ chỉ nỗ lực hội nhập được đến sự thăng tiến còn tùy vào khả năng bạn mở rộng được quan hệ hay không, xử lý 'chính trị văn phòng' (office politics) và 'đối nhân xử thế':

"Tôi có thể nói về kinh nghiệm của bản thân tôi khi tôi mới ra trường và làm ở Barclays ở một nhóm làm việc rất căng thẳng và tôi có thể nói với cương vị bây giờ khi mà tôi cũng có những bạn trẻ mới ra trường và làm việc cho tôi thì có một điều mà tôi khuyên các bạn là thực sự là phải làm việc rất chăm chỉ và hoàn thành công việc đúng hạn.

Nhưng hơn nữa thì cũng cần phải có một mối quan hệ đối với những người ở trong công ty thực sự cũng không cần phải là cấp trên trực tiếp (direct boss) nhưng mà nên có một hướng dẫn tinh thần (mentor) và một người bảo trợ (sponsor).

Người mentor sẽ thường khuyên bạn về những cách nhân đối nhân xử thế trong công việc nhưng mà khi mà bạn có một người bảo trợ thì người đó sẽ đặt cả cái vị thế uy tín của họ vào hỗ trợ cho bạn để bạn có thể thăng tiến.

Tầng trên mái New One Exchange, tòa nhà SMBC Nikko Capital Markets Limited, nơi Nguyễn Hiền Trang làm việc. Cảnh nhìn ra Thánh đường St Paul's.

"Tìm được hai người đó rất quan trọng trong một công ty...Ví dụ của tôi là hồi mới ra trường, tôi cảm thấy ba năm đầu tiên tôi làm ở Barclays tôi thấy rất là mất phương hướng. Tôi làm rất là chăm chỉ và cố gắng làm thêm giờ, cả cuối tuần, mà thực sự không đạt được điều mình muốn, không có một người nào đó có thể làm 'sponsor' cho tôi khi mà tôi cần..."

"Nay thì tôi biết thì là người ta gần như khi lên một vị trí nhất định là người ta đã chọn cho mình hoặc là mình có thể chọn một danh sách để có một người mentor mình gọi là một người thầy, và một người bảo trợ."

"Ngược lại, trong một công ty có vấn đề chính trị nội bộ thì kể cả những người mà làm rất là cao thì cũng phải có những người làm cấp thấp hơn ủng hộ họ để họ để họ có thể giữ vững được vị trí, nên quan hệ này cũng là 'hai bên cùng thắng' (win-win situation). Tìm được một người như vậy thì bạn cũng sẽ có cơ hội thăng tiến cùng với họ."

Môi trường đa văn hóa ở London cũng có thể gây choáng ngợp cho các bạn trẻ mới ra trường và đến từ Việt Nam.

Hiền Trang có lời khuyên như sau:

· "Trong một văn phòng, đồng nghiệp đến từ rất nhiều các nước, đa dạng là mặt mạnh của Luân Đôn nhưng cũng là mặt yếu của người Việt Nam.

· "Tức là người Việt Nam thường không muốn phải làm cái gì mà họ không thích.

· "Ví dụ như là tôi hồi xưa là tôi rất ghét uống rượu nhưng các đồng nghiệp của tôi rất nhiều người Anh, người châu Âu thì họ hay đi bar, ra quán (pub) sau giờ làm việc thì tôi không bao giờ đi vì tôi cũng không thích uống rượu nên tôi bị bỏ rơi ra ngoài các quan hệ, giao lưu đó.

· "Mà những 'connection' đấy vì thực ra là rất là quan trọng, nói chuyện ngoài giờ làm với nhau để hiểu thêm về nhau và hiểu thêm được về những chuyện đàm tiếu trong văn phòng cũng giúp bạn có thể gần gũi với họ hơn.

· "Tôi cảm thấy là nhiều khi người Việt Nam cần phải có cố gắng hơn với những khoản mà mình không thích nhưng mà lại là văn hóa nơi này và đấy là một trong những yếu tố có thể làm bạn được mến mộ hơn."