BM: Abraham Lincoln _ Thân thế và Sự nghiệp

Lincoln là vị tổng thống thứ 16 của Hoa Kỳ và thuộc Đảng Cộng Hòa (nhiệm kỳ: 1861 – 1865) Ông sinh ngày 12 tháng Hai năm 1809 ở Hodgenville, Harden County, Kentucky và qua đời ngày 15 tháng Tư, 1865 trong vụ ám sát tại rạp hát Ford’s Theatre ở Washington, D.C. bởi một diễn viên tên là Wickes Booth. Mười ngày sau đó tên sát nhân bị rượt bắt và bị tử thương trong một trang trại bên kia sông Potomac.

Ông xuất thân trong một gia đình nghèo và ông tự học để trở thành một luật sư. Ông có tài diễn thuyết và là một nhân vật có đạo đức. Năm tháng trước khi ông được Đảng Cộng Hòa đề cử, ông cho biết vài nét chính về cuộc đời của ông một cách chân thật và cảm động như sau:

Tôi sinh ngày 12 tháng Hai, 1809 ở Hardin County. Cha mẹ tôi sinh ở Virginia thuộc những gia đình không có tăm tiếng gì (undistinguished families) có lẽ tôi nên nói như vậy. Mẹ tôi qua đời lúc tôi mười tuổi và thuộc một gia đình họ Hanks … Cha tôi … dời từ Kentucky về Indiana lúc tôi được tám tuổi … Indiana là một vùng hoang dã có nhiều gấu và những hoang thú khác hãy còn trong rừng. Tôi lớn lên ở đó … Dĩ nhiên khi tới tuổi trưởng thành tôi chưa hiểu biết nhiều. Hơn nữa bằng cách nào đó, tôi có thể đọc, viết, và đánh vần … Nhưng tất cả chỉ có thế thôi.”

Để có kiến thức, Lincoln phải làm nhiều công việc: ông lao động thật cật lực ở một trang trại; chặt đường rầy để làm phên dậu; giữ nhà kho ở New Salem, Illinois; làm đội trưởng trong Cuộc Chiến Black Hawk; làm bẩy năm trong ngành tư pháp ở Illinois, và qua lại nhiều tòa án trong nhiều năm. Một đồng sự về luật nói về ông: “Tham vọng khiến ông làm viêc như một đầu máy nhỏ chạy hoài không nghỉ.”

Ông cưới Mary Todd, và họ có với nhau 4 con trai, nhưng chỉ có một đứa duy nhất sống tới tuổi thành niên. Năm 1858, ông chạy đua với Stephen A. Douglas ứng cử vào Thuợng Viện. Ông bị thua nhưng ông lại được toàn quốc người biết tiếng nên được Đảng Cộng Hòa chọn ra ứng cử Tổng Thống năm 1860.

Khi làm Tổng Thống, ông xây dựng Đảng Cộng Hòa thành một tổ chức quốc gia mạnh. Hơn nữa, ông lôi kéo được những thành phần Đảng Dân Chủ miền bắc vào chính nghĩa Liên Bang. Vào ngày 1 tháng Một, 1863, ông đưa ra Tuyên Ngôn Giải Phóng tuyên bố những người nô lệ Miền Nam được tự do.

Ông là người lãnh đạo Cuộc Nội Chiến (Civil War) nhằm khuất phục các tiểu bang Miền Nam phải chấp nhận Liên Bang Chế. Trong bài diễn văn nhậm chức, ông đưa ra những lời cảnh cáo các nhân vật lý khai ở Miền Nam như sau:

Hỡi những đồng bào bất mãn: cuộc nội chiến sôi sùng sục sẽ xẩy ra hay không là ở trong tay các bạn chứ không phải trong tay tôi. Chính quyền sẽ không bao vây các bạn … Các bạn không có một lời thề nào với Trời tiêu diệt chính quyền này, trong khi đó tôi phải có một lời thề nghiêm trọng là bảo vệ chính quyền này.

Lincoln làm cho thế giới luôn luôn nhớ rằng Cuộc Nội Chiến có một ý nghĩa lớn hơn.

Đây là điều ông phát biểu tại nghĩa trang ở Gettysburg một cách rất cảm động: “rằng chúng ta hiểu là những người chết nằm đây sẽ không phải là đã chết vô ích - rằng đất nước này sẽ sản sinh ra một nền tự do mới – và chính quyền của dân, vì dân, cho dân, sẽ không tàn lụi trên trái đất này.”

Lincoln tái thắng cử năm 1864 thành những bài ca chiến thắng đã chấm dứt chiến tranh. Trong kế hoạch cho hòa bình, Tổng Thống tỏ ra mềm mỏng và độ lượng, khuyến khích Người Miền Nam buông khí giới và gia nhập nhanh vào cộng đồng.

Tinh thần của Lincoln thể hiện trong Bài Diễn Văn Khai Mạc Nhiệm Kỳ Hai, hiện nay được khắc trên bức tường Đài Tưởng Niệm Lincoln Memorial ở Washington, D.C. “Chẳng làm điều xấu cho ai; chỉ làm từ thiện cho tất cả; cương quyết làm điều phải vì Chúa cho chúng ta thấy điều phải; chúng ta hãy nỗ lực hoàn tất việc chúng ta đang làm; nỗ lực hàn gắn những vết thương của dân tộc …”.