BM: Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung đang leo thang

Khi các hãng truyền thông nói rằng Hoa Kỳ và Trung cộng đang trên bờ vực của một cuộc chiến thương mại, thì họ đã dẫn hướng độc giả một cách sai lầm. Thực tế là hai nền kinh tế to lớn này đã rớt xuống bờ vực đó từ lâu. Họ đang tiến hành một cuộc chiến thương mại toàn diện và có khả năng sẽ ngày càng trở nên khốc liệt hơn.

Mâu thuẫn đã tích tụ trong ít nhất sáu năm qua. Hồi năm 2018 và 2019, cựu Tổng thống Donald Trump khi đó đã áp đặt các mức thuế quan trừng phạt đối với hàng hóa Trung cộng nhập cảng vào Hoa Kỳ. Ông Trump muốn thuyết phục Bắc Kinh chấm dứt các hoạt động thương mại không công bằng, bao gồm trợ cấp trong nước, đánh cắp bằng sáng chế, cũng như các quy định cồng kềnh và khác thường đối với các công ty Mỹ kinh doanh tại Trung cộng. Tuy nhiên, những biện pháp này đã không tạo ra được sự thay đổi như mong muốn.

Tuy nhiên, bất chấp việc đảo ngược mọi thứ mà cựu Tổng thống Trump đã làm theo phản xạ, chính phủ Tổng thống Biden vẫn giữ nguyên các mức thuế quan. Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Katherine Tai khẳng định rằng thuế quan là cách duy nhất để có được sự thay đổi từ Bắc Kinh. Trong những năm gần đây, Tòa Bạch Ốc của ông Biden đã tiến xa hơn nữa. Họ đã cắt đứt hoạt động xuất cảng vi mạch bán dẫn và thiết bị sản xuất vi mạch tân tiến của Hoa Kỳ sang Trung cộng, cũng như các khoản đầu tư của Mỹ vào công nghệ Trung cộng. Tổng thống Joe Biden đã trợ cấp cho hoạt động sản xuất vi mạch trong nước của Hoa Kỳ nhằm ngăn cản hơn nữa tham vọng thống trị thị trường vi mạch toàn cầu của Bắc Kinh.

Giờ đây, nhiều cuộc thảo luận về thuế quan và các hình phạt thương mại khác đã xuất hiện từ cả hai phía. Hoa Thịnh Đốn đã bắt đầu điều tra hoạt động đóng tàu của Trung cộng. Việc điều tra này bắt nguồn từ đơn khiếu nại của năm nghiệp đoàn lao động quốc gia gửi tới văn phòng bà Tai, cho rằng Bắc Kinh sử dụng các chính sách không công bằng để cố gắng “thống lĩnh lĩnh vực tiếp vận hàng hải và đóng tàu” toàn cầu. Dễ đoán là Bộ thương mại Trung cộng đã phản bác, cho rằng các cáo buộc này là sai sự thật và văn phòng của bà Tai đã “hiểu sai các thông lệ thương mại và đầu tư thông thường.” Bộ này đã có lời đe dọa không mấy che giấu về một cuộc điều tra của riêng họ đối với những gì họ mô tả là việc Hoa Thịnh Đốn sử dụng các khoản trợ cấp mang tính phân biệt đối xử.

Trong khi đó, Tổng thống Biden đã đe dọa sẽ áp đặt các mức thuế quan mới rộng hơn. Trên con đường vận động tranh cử, trong lúc dừng chân ở một nhà máy thép của tập đoàn U.S. Steel tại Pittsburgh, ông đã đề cập đến các khoản trợ cấp của Trung cộng cho ngành công nghiệp thép và nhôm của họ, đồng thời đe dọa sẽ tăng gấp ba lần mức thuế quan cơ bản đối với các sản phẩm này từ 7.5% lên 25%. Nếu những lời đe dọa này trở thành hiện thực, thì chính phủ Tổng thống Biden sẽ tiếp tục áp thêm nhiều thuế hơn nữa ngoài mức thuế quan 10% đối với thép và nhôm do chính phủ cựu Tổng thống Trump áp đặt. Lời đe dọa tăng thuế quan mới đây nhất này đã xuất hiện ngay sau khi Tổng thống Biden đề nghị mức thuế mới cao hơn đối với xe điện, pin, và pin quang năng của Trung cộng.

Về phần mình, bên cạnh việc chỉ trích “cách hành xử liều lĩnh” nói chung, chính quyền Trung cộng vẫn giữ nguyên hội đồng của riêng họ về các mức thuế quan mới do Tổng thống Biden đề xướng. Tuy nhiên, những gì Bắc Kinh đã tiến hành là áp đặt mức thuế quan mới đối với hóa chất do Hoa Kỳ sản xuất. Bộ Thương mại Trung cộng đã đề ra acid propionic (C₃H₆O₂), một loại hóa chất được sử dụng rộng rãi trong thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, và quá trình phát triển dược phẩm. Bộ này đã thiết lập một mức thuế quan rất cao là 43.5%. Mặc dù trong bình luận của họ, Trung cộng không đề cập đến hai công ty Mỹ bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi việc áp thuế này Dow Chemical và Eastman Chemical nhưng họ có quy kết cho các nhóm lợi ích của Hoa Kỳ về việc “bán phá giá sản phẩm này trên thị trường Trung cộng.” Vì hành động của Bắc Kinh diễn ra chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Biden đe dọa có các mức thuế quan mới, nên điều mà Bắc Kinh đang ám chỉ, dù không phải trực tiếp nói ra thành lời, là song phương có thể chơi cùng một trò chơi.

Mức thuế mới này của Trung cộng khó có thể gây ra nhiều thiệt hại cho nền kinh tế Hoa Kỳ hoặc thậm chí là cho lợi nhuận của Dow và Eastman. Mặc dù acid propionic được sử dụng rộng rãi, nhưng giá trị thị trường toàn cầu của sản phẩm này lại tương đối nhỏ, chỉ khoảng 1.3 tỷ USD tính đến năm 2022. Với việc Trung cộng tiêu thụ khoảng ¼ khối lượng giao dịch quốc tế và Hoa Kỳ không phải là nguồn thu duy nhất, doanh số của Hoa Kỳ chỉ lên đến 300 triệu USD là cao nhất. Nhưng tất nhiên là, Bắc Kinh ít quan tâm đến việc hạn chế doanh số bán một sản phẩm cụ thể hơn là gửi một thông điệp tới Hoa Thịnh Đốn rằng lời đe dọa tăng thuế của họ sẽ có sự đáp trả.

Trong trò chơi căng thẳng về thuế quan, trợ cấp, và điều tra các hành vi không công bằng này, Bắc Kinh đang ở thế hạ phong. Hoa Thịnh Đốn có Liên minh Âu Châu, Nhật Bản, và Vương quốc Anh đứng về phía mình, tất cả đều phàn nàn về các hành động thương mại của Trung cộng và cũng đang xem xét áp các mức thuế quan đối với hàng hóa Trung cộng cũng như các biện pháp khác chống lại thương mại Trung cộng. Đây là những đồng minh đáng gờm của Hoa Thịnh Đốn trong cuộc cạnh tranh này. Bắc Kinh cũng không kỳ vọng rằng áp lực sẽ giảm bớt nếu chính phủ đương nhiệm của Hoa Kỳ thua trong cuộc bầu cử tháng Mười Một. Cựu Tổng thống Trump đã hứa sẽ áp dụng nhiều mức thuế quan hơn đối với hàng hóa Trung cộng nếu đắc cử.

Milton Ezrati _ Vân Du