BM: Nên uống nước máy hay nước đóng chai

Tin thời sự lúc 6 giờ sáng ngày 15 tháng 1, 2015: Nước máy của thành phố Longueuil nơi tác giả đang cư ngụ (phía nam Montreal) có mùi lạ. Giới trách nhiệm cho biết nước đã bị nhiễm dầu diesel. Chất hydrocarbure (trong dầu diesel). Không nên uống nước robinet, kể cả đã được đun sôi, không nấu ăn, không rửa rau cải, không được xúc miệng bằng nước máy… tắm douche thì không sao.

Chỉ nên dùng nước đóng chai mà thôi.

Thật là rắc rối và hoang mang dư luận!

Có nguy hiểm không?

Những người “nhạy cảm” (sensible) thì có thể bị nôn mửa, chóng mặt chút đỉnh hay bị nhức đầu…
Siêu thị, chợ búa tại Longueuil không còn một chai nước! Tha hồ hốt bạc cắc.
Chánh phủ thành phố la hoảng lên để tránh trách nhiệm chăng?

* * *

Từ vài chục năm nay, kỹ nghệ nước đóng chai đã không ngừng phát triển một cách rất mạnh mẽ trên khắp thế giới.
Chỉ riêng trong khoảng thời gian từ 2002 đến 2010, sự tiêu thụ nước đóng chai trên thế giới đã tăng 7,6% mỗi năm, từ 130,95 tỉ lít lên 188,8 tỉ lít.
Năm 2012, Canada tiêu thụ 23 tỉ lít.
Hoa Kỳ tiêu thụ 33,4 tỉ lít.

Tại Canada, năm 1999 mỗi người dân tiêu thụ trung bình 24,4 lít/năm. Đến năm 2005 tăng lên 60 lít/năm, và có một thương vụ là 652,7 triệu dollars.

Qua kết quả thăm dò của Leger Marketing, có lối 30% dân Canada không còn tin tưởng và tín nhiệm vào việc dùng nước máy để uống nữa. Hiện tượng ô nhiễm môi sinh là lý do chính của quyết định nầy.
Theo International Bottled Water Association (IBWA) dân chúng ưa chuộng nước đóng chai vì nó không gắt mùi chlorine như nước máy. Ngoài ra nó cũng có vẻ tinh khiết và bổ dưỡng cho sức khỏe nữa (?).

Bên cạnh các loại nước đóng chai đa dạng, đủ kiểu, đủ cỡ, đồng thời chúng ta cũng thấy xuất hiện các ngành kỹ nghệ phụ thuộc, như máy lọc, máy làm lạnh nước, những dụng cụ khử trùng và khử chất bẩn trong nước uống.
Nước được đựng trong các chai rất đẹp mắt, tiện lợi, dễ mang theo và cũng rất dễ tìm. Bởi những lý do nầy, nên nhiều người đã chọn nước đóng chai hoặc nước lọc để uống, tuy vậy cũng có một số người thì lại nghĩ rằng uống nước đóng chai hay uống nước máy thì cũng vậy thôi, không có gì khác biệt với nhau hết..

Ngoài ra, cũng có người còn nói là chất plastic của chai nước rất độc hại cho sức khỏe và việc sản xuất quá quy mô của kỹ nghệ nước đóng chai có thể làm tổn hại đến môi trường thiên nhiên…

Thế nào gọi là nước đóng chai?

Đây là nước uống đã được vô chai sẵn, đóng nút kỹ lưỡng và có nhãn hiệu đàng hoàng. Tại Canada, danh xưng của các nước đóng chai được luật quy định rõ rệt, và gồm có nhiều loại:

• Nước suối thiên nhiên (natural spring water), được rút từ các suối ngầm chảy trong lòng đất. Nước phải trong lành và chứa một nồng độ chất khoáng không được hơn 500ppm/lít.

• Nước khoáng thiên nhiên (natural mineral water), cũng được hứng từ những mạch ngầm dưới đất, và có một nồng độ chất khoáng rất cao. Canada ấn định nồng độ nầy phải từ 500ppm/lít trở lên (còn ở Hoa Kỳ thì trên 250ppm/lít). Thông thường nồng độ khoáng chất hòa tan trong loại nước nầy ở vào khoảng 700-800ppm, tuy nhiên cũng có loại có thể chứa trên 3000ppm chất khoáng.

Đối với hai loại nước suối và nước khoáng vừa kể, nhà sản xuất không có quyền làm thay đổi thành phần chất khoáng tiên khởi có sẵn trong nước ngầm, ngoại trừ họ có thể cho thêm khí CO2 (carbon dioxide), hoặc thêm chất fluoride. Ngoài ra họ cũng có thể sử dụng phương pháp khử trùng bằng ozone.

• Nước đã được xử lý (treated water). Đây không phải là những loại nước lấy từ nguồn nước ngầm, nhưng là nước của thành phố, tức được hứng từ vòi robinet.
Thông thường là nước sông hoặc nước ao hồ được lắng lọc, làm cho trong, và khử trùng bằng nhiều phương pháp khác nhau, như dùng tia cực tím (ultra violet), ozone, thẩm thấu ngược (reverse osmosis) hoặc sử dụng cách lọc đặc biệt gọi là absolute micronfiltration.
Nước xử lý có thể là nước cất (distilled water), nước vô khoáng (demineralized water), và nước có gaz (carbonated water)…

* Nước cất có được qua phương pháp làm bốc hơi và sau đó làm cô đọng lại thành nước. Nước cất không có chứa chất khoáng hoặc chỉ chứa một nồng độ chất khoáng thật thấp dưới 10ppm/lít…

* Nước vô khoáng là nước đã được rút bớt chất khoáng ra bằng một phương pháp nào đó ngoại trừ cách cất nước. Nồng độ chất khoáng của nó rất ư là thấp và phải dưới 10ppm/lít. Nước vô khoáng có thể được dùng để uống, để chế vô các dụng cụ điện như bàn ủi, bình batterie, để gội đầu cho các trẻ sơ sinh, tráng phim hoặc để dùng trong các phòng thí nghiệm.Tại Canada, loại nước vô khoáng thường thấy bán trong các pharmacies…

* Nước có gaz để tạo bọt nhỏ li ti (sparkling) gây the the đầu lưỡi và coi rất đẹp mắt.

Nước đóng chai có chứa vi khuẩn không?

Nước đóng chai không phải là nước hoàn toàn vô trùng (sterile)… Nó vẫn có thể có chứa một ít vi khuẩn nào đó, nhưng điều quan trọng nhất là nó không được chứa các loại vi khuẩn có hại cho sức khỏe.

Nước đóng chai có tốt hơn nước máy không?

Trên nguyên tắc, nhà sản xuất cũng như nhà nhập cảng phải chịu trách nhiệm và bảo đảm sản phẩm của họ phải đáp ứng đầy đủ các quy định về vệ sinh cũng như tính chất trong lành ấn định bởi cơ quan Health Canada. Điều kiện nầy cũng áp dụng cho cả nước robinet của thành phố nữa. Đến nay, tại Canada chưa thấy có báo cáo nào nói lên các trường hợp bệnh hoạn gây nên bởi nước đóng chai cả.

Nên dùng loại nước đóng chai nào?

Các cụ lớn tuổi, các người bệnh hoạn lâu ngày, có hệ miễn dịch bị suy yếu sẵn, và các cháu bé nhỏ tuổi nên uống nước đóng chai đã được khử trùng bằng phương pháp ozone… Để thay thế, họ cũng có thể dùng nước có gaz. Loại nước nầy có tính hơi acid nên vi khuẩn khó phát triển được trong đó… Bình thường, chúng ta nên mua những loại nước có nồng độ sodium thật thấp, trên chai có đề câu “Sans sodium/ Sodium free” hoặc “Faibleen sodium/ Low in sodium”.

Trên chai nước cần phải có ghi những chi tiết gì?

Theo luật Canada, cần phải có: tên sản phẩm, thành phần và nồng độ các loại khoáng chất, cách lọc và phương pháp khử trùng ra sao, như ozone, thẩm thấu ngược (reverseosmosis), v.v… và có thêm chất fluoride vào hay không. Nguồn nước lấy từ đâu và địa chỉ nơi sản xuất.

Nước đóng chai có chứa những chất gì?

Tạp chí Protégez vous cho biết nước đóng chai bán tại Québec không có chứa hoặc chứa rất ít chất Arsenic (As), Đồng (Cu), Kẽm (Zn) và Potassium (K). Các chất sau đây thường được thấy ghi trên nhãn hiệu:

• Calcium (Ca): tốt cho xương, ngừa chứng loãng xương (osteoporosis). Các hiệu sau đây có chứa những lượng calcium đáng kể: Abenakis (540ppm), Ferrarelle (368ppm), San Pellegrino (208ppm), Perrier (147ppm) và Vichy Celestins (94ppm).

• Sodium (Na): Đa số nước suối thiên nhiên đều chứa rất ít sodium. Ngược lại, nước khoáng thiên nhiên lại chứa rất nhiều sodium. Abenakis (4300ppm), Vichy celestin (1196ppm). Bởi lẽ nầy, các loại nước khoáng thường có vị hơi mặn. Đôi khi chúng ta thấy có đề câu “Sans sodium/ Sodium free”, đây không có nghĩa là hoàn toàn không có sodium, nước vẫn có thể có chứa chút ít sodium nhưng chất nầy phải ít hơn 5mg cho 100ml. Các người có bệnh tim, cao áp huyết, hoặc đau thận thì không nên dùng nước có chứa trên 10mg sodium trong 1 lít.

• Chorure, Chloride (Cl): Nước suối chứa rất ít chloride, trung bình 18ppm, ngược lại nước khoáng chứa rất nhiều chloride, thường ở vào khoảng 350ppm.

• Magnesium (Mg) & Sulfate (SO4): Sulfate thường kết hợp với Calcium hoặc với Magnesium… Sulfate có tính nhuận trường. Uống nhiều có thể làm xót ruột và gây tiêu chảy. Magnesium giúp củng cố sức miễn dịch, giúp tim hoạt động tốt và điều hòa áp huyết động mạch. Luật Quebec, Canada ấn định nước suối không được chứa hơn 500ppm sulfate. Tuy vậy, hai hiệu sau đây đều có chứa một lượng sulfate rất cao, đó là Abenakis (750ppm) và San Pellegrino (459ppm).

• Nitrate (NO3): Ngược với Sulfate, Nitrate rất độc và có thể gây hại cho sức khỏe. Trong cơ thể Nitrate chuyển thành Nitrite (NO2) và ngăn trở việc chuyển vận oxy trong máu, gây ngạt thở và làm tím da, thường là vùng quanh miệng, và da ở hai bàn tay và ở hai bàn chân. Hiện tượng nầy thường xảy ra ở các cháu bé dưới 6 tháng tuổi, người ta gọi đây là Blue baby syndrome hay Methemoglobinemia. Dùng nước có chứa quá nhiều Nitrate để pha sữa có thể đưa đến hiện tượng nầy. Phụ nữ đang mang thai cũng cần nên để ý tới Nitrate… Có người còn nghi Nitrate có thể gây ra cancer nữa. Đa số nước đóng chai đều không có hoặc có rất ít Nitrate… Nitrate cũng hiện diện khá nhiều trong một số rau cải, như carrot và rau mồng tơi.

• Bicarbonate (HCO3): Đây là chất kháng acid (antacid), làm giảm độ chua của bao tử. Ở nồng độ 600ppm, Bicarbonate có thể làm giảm thiểu chứng xót dạ dầy và bụng đầy hơi. Bicarbonate có rất nhiều trong các loại nước khoáng, dẫn đầu là Vichy celestins (3026ppm Bicarbonate).

• Fluoride (F): Giúp vào sự phát triển của xương cũng như ngăn ngừa sâu răng ở trẻ em. Việc lạm dụng hay thặng dư fluoride sẽ dẫn đến tình trạng các men răng có đốm trắng đốm nâu làm mất vẻ thẩm mỹ, khoa học gọi tình trạng nầy là dental fluorosis. Ở người lớn không thấy xảy ra hiện tượng nầy, nhưng nếu tiêu thụ quá nhiều fluoride trong một thời gian lâu dài sẽ dẫn đến tình trạng đau nhức xương và khớp. Nên nhớ là fluoride cũng hiện diện trong kem đánh răng và trong một số thực phẩm nữa. Thường thì nước đóng chai có rất ít chất fluoride ngoại trừ một vài hiệu như Vichy celestin (6.1ppm fluoride).

Nhà sản xuất có thể dùng nước máy để vô chai hay không?

Canada cho phép. Nhưng trường hợp nầy không thể sử dụng danh từ nước suối hay nước khoáng thiên nhiên được. Nhà sản xuất có quyền được dùng nước máy (tap water), đem cất, lọc, khử trùng, làm cho bớt mùi chlore và sau đó vô chai đem bán.

Nước đóng chai có thể tồn trữ được trong bao lâu?

Để giữ sự trong lành, một khi chai nước đã được khui ra, uống không hết nên cất vào tủ lạnh ngay. Vì thời gian tồn trữ nước đóng chai thường trên 90 ngày, nên luật Canada không bắt buộc nhà sản xuất phải ghi ngày vô chai và ngày giới hạn sử dụng (Best before).
Thông thường thời gian tồn trữ nước đóng chai là 2 năm kể từ ngày vô chai với điều kiện là nắp chai vẫn còn nguyên vẹn và nước được cất giữ ở nơi tối, mát mẻ…
Đối với những loại nước mà chúng ta tự hứng vô bình tại các siêu thị, thì cần nên sử dụng càng sớm càng tốt.

Tránh cất giữ nước đóng chai nơi ẩm nóng, dưới ánh sáng mặt trời hoặc để gần nơi cất giữ xăng dầu, savon và các loại hóa chất chùi rửa…

Canadian Bottled Water Association (CBWA) khuyên chúng ta không nên dùng các chai plastic đựng nước để đựng các loại thức uống khác. Các chai nầy chỉ nên sử dụng một lần duy nhất mà thôi (usage unique) vì chất plastic có chứa chất polyethylene terephthalate (PET). Xài đi xài nhiều lần, plastic sẽ biến ra thành những chất độc có hại cho sức khỏe.

Đối với các bình lớn, loại 18 lít, chúng được làm từ chất polycarbonate rất cứng chắc nên nhà máy có thể sử dụng đi sử dụng lại 40-50 lần để đựng nước. Tại nhà máy, bình được rửa lại cẩn thận, tiệt trùng, châm đầy nước và niêm nấp lại kỹ lưỡng trước khi đem bán cho người tiêu thụ.

Đắt như vàng

Chai nước có màu xanh lơ, nhãn hiệu cũng cùng một màu, và kèm theo lời quảng cáo thật là hấp dẫn: Nước xử lý có chứa muối khoáng, một món giải khát thật tinh khiết (Pure refreshment – Mineralized Treated Water), được lọc và khử trùng qua phương pháp thẩm thấu ngược hay phương pháp ozone. Đó chẳng qua là nước robinet mà thôi, do công ty Coca Cola sản xuất và mang tên là Dasani, giá bán $1/lít…Vậy nguồn nướcđược lấy từ đâu? Xin thưa, tại Canada, nước lấy tại thành phố Calgary (Alberta) và tại thành phố Brampton (Ontario), còn ở Hoa Kỳ nước được hứng tại một thành phố nào đó ở Kansas và Pennsylvania. Tất cả đều đúng luật định, không có gì sai trái cả.

Những năm gần đây, thị trường nước ngọt có mòi xuống dốc vì thiên hạ sợ uống ba cái thứ nước ngọt nhiều đường, nhiều caffeine sẽ không tốt cho sức khỏe. Thôi thì uống nước lã đóng chai là thượng sách rồi. Các công ty nước ngọt chụp lấy thời cơ xoay qua việc sản xuất nước đóng chai. Bán 1 vốn 10 lời.

Năm 2001, Hoa Kỳ đã tiêu thụ 20 tỉ lít nước vô chai. Theo Bewerage Digest, kỹ nghệ nước đóng chai Hoa Kỳ đã thu vào trên 7.5 tỉ $/năm… Riêng Canada, với khoảng 31 triệu dân, từ năm 1995 đến năm 2000 lượng nước tiêu thụ đã nhảy vọt từ 527 triệu lít lên 850 triệu lít/năm. Nước đóng chai đắt gấp cả trăm lần hơn nước robinet… Tại Canada, phần lớn các hiệu nước đóng chai đều nằm trong tay của các đại công ty quốc tế như: Nestlé (Montclair, Perrier), Danone (Labrador, Evian, Naya), (CocaCola) Dasani và (PepsiCola) Aquafina, sản xuất từ nước robinet của thành phố.

Mấy năm gần đây, kỹ nghệ nước uống còn sáng tạo thêm những loại nước uống rất đặc biệt. Đó là những thứ nước uống có “trị giá tăng thêm” (à valeurs additionnelles), nghĩa là được trộn thêm những chất dinh dưỡng, chất khoáng, vitamines, hydrogen(?), oxygen, hoặc cả chất chlorophylle nữa.

Hiệu Oxygizer là loại nước có thêm oxygen và được nhập cảng từ Áo quốc. Giá bán rất “bình dân”, chỉ có 4.50$ cho một chai ½ lít mà thôi. Nước có thêm oxygen (oxygenatad water) nhờ được trình bày rất đẹp mắt, quảng cáo tinh vi nên đã trở thành một mặt hàng rất phổ thông “à la mode” nhất là đối với giới trẻ. Thấy có ăn, rất nhiều công ty đã nhảy ra sản xuất mặt hàng nầy.

Quảng cáo của các nhà sản xuất rất táo bạo, thí dụ như nước có oxygen sẽ giúp tăng thành tích của những người chơi thể thao… Có thật vậy không? Sự thật thế nào thì phải hỏi lại! Theo tạp chí Journal of American Association Nov. 2003, thì dù cho có uống nước pha oxygen đi nữa thì thành tích của một người vận động viên cũng không thấy gì thay đổi hết!

Những máy lọc nước tại nhà

Để giải quyết phần nào vấn đề ô nhiễm của nước uống, bạn cũng có thể sử dụng các máy lọc hiện có bán trên thị trường. Mỗi loại máy đều có tính chất và đặc điểm riêng rẽ, và giá cả cũng khác biệt nhau. Không có điều luật nào của chính phủ chi phối và kiểm soát sự công hiệu của các loại máy nầy hết.

Chúng ta chỉ còn biết trông cậy vào những lời quảng cáo mà thôi. Nhưng có một điều chắc chắn, là nếu sử dụng không đúng cách và không năng chùi rửa, tẩy trùng thường xuyên các bộ phận chứa nước thì chắc chắn rong rêu và vi khuẩn sẽ bám đầy trong đó và máy lọc sẽ trở nên một ổ chứa vi trùng khổng lồ mà thôi.

Nước robinet hay nước máy

Tại các thành phố và thị trấn lớn, nước sông, rạch, ao hồ được đưa về trữ trong những bể khổng lồ tại các nhà máy nước. Sau đó, nước được lắng lọc, pha trộn hóa chất để làm trầm hiện các chất hữu cơ, giúp nước được trong, đồng thời để khử các loại vi khuẩn, virus và ký sinh trùng.
Chlore (Chlorine) là chất thường được dùng nhiều nhất để khử trùng nước uống. Trở ngại chính của chlore là làm cho nước có mùi gắt, uống không ngon. Ngoài ra, hóa chất nầy cũng có thể tác dụng với các chất hữu cơ, chẳng hạn như lá cây mục rác rến, để tạo ra những phế chất nhóm Trihalomethanes (THM). Người ta nghi về lâu về dài THM có thể gây ra cancer (ruột và bọng đái) hoặc gây xảo thai…

Để làm mất mùi chlore, chúng ta có thể đun nước cho sôi lên để làm mùi bay đi. Chúng ta cũng có thể hứng nước vào bình, không đậy nắp và đem cất qua đêm trong tủ lạnh, hôm sau sẽ bớt mùi chlore… Health Canada cho phép nước robinet có thể chứa một nồng độ THM tối đa là 0.1mg/lít.

Cũng có một số ít nhà máy sử dụng ozone để khử trùng nước uống. Phương pháp nầy rất hữu hiệu nhưng rất tốn kém. Trở ngại chính là ozone dần dần sẽ mất tác dụng trong hệ thống phân phối nước, trong khi chất chlore rất ổn định và bền bỉ trong nước suốt từ nhà máy đến nơi tiêu thụ.

Tại Canada, 40% thành phố đã cho thêm chấtfluoride vào nước robinet. Phương pháp nầy nhằm giúp ngừa sâu răng đồng thời cũng giúp cho răng phát triển tốt hơn. Tuy nhiên, cũng có nhiều người không đồng ý và chống đối phương pháp thêm fluoride vào nước. Họ sợ một sự thặng dư fluoride sẽ ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe, thậm chí còn có thể gây ra cancer nữa. Health Canada cho phép nước robinet được chứa một nồng độ fluoride là 1.0mg trong 1 lít nước.

Các tests xét nghiệm về vi trùng, virus, ký sinh trùng, kim loại nặng và các hóa chất độc vẫn thường được thực hiện tại các nhà máy nước uống. Kết quả cho thấy là nước robinet ở Canada rất tốt và có thể uống được một cách an toàn không nguy hiểm. Tuy vậy, thỉnh thoảng chính quyền địa phương vẫn ra thông báo khuyên người dân phải đun nước cho sôi rồi hãy uống với lý do là nước đã bị nhiễm vi trùng đường ruột (coliformes) khá cao trên mức quy định… Còn nhớ, tháng 5 năm 2000, tại thành phố Walkerton Ontario cũng đã xảy ra vụ tai tiếng nước robinet bị nhiễm khuẩn E.coli 0157:H7, còn gọi là khuẩn bệnh Hamburger. Biến cố nầy đã khiến trên 2000 dân địa phương phải đến bệnh viện để được điều trị chứng đau bụng và tiêu chảy. Cuối cùng cũng có 7 nạn nhân chẳng may đã thiệt mạng, đa số là những người lớn tuổi.

Bên cạnh vi khuẩn, nước cũng có thể bị nhiễm bởi 2 loại ký sinh trùng thuộc nhóm nguyên sinh vật (protozoa), đó là Giardia và Cryptosporodium. Các ký sinh trùng nầy, dưới dạng bào tử (spores), có thể sống rất dai trong môi sinh… Giardia được tìm thấy trong phân người, chó, hải ly (castor, beaver) và chuột xạ. Bị nhiễm Giardia, chúng ta sẽ bị đau bụng và tiêu chảy dây dưa cả tuần lễ… Cryptosporodium cũng được thấy trong phân người và trong phân của gia súc như bò chẳng hạn. Cryptosporodium có thể nhiễm vào nguồn nước, kể cả nước giếng. Đau bụng và tiêu chảy là triệu chứng chính của nước đã bị nhiễm Cryptosporodium. Bệnh có thể rất nặng ở các cháu nhỏ tuổi và ở các bác lớn tuổi.

Đun nước cho sôi là cách hữu hiệu nhất để diệt vi khuẩn, virus và ký sinh trùng trong nước uống.

Nhưng điều e ngại nhứt của mọi người vẫn là các hóa chất ô nhiễm trong kỹ nghệ và canh nông có thể có trong nước sông và từ đó mà nhiễm vào hệ thống nước robinet của thành phố…

Chất diệt cỏ Atrazine là một trong nhiều loại ô nhiễm hóa học được phát hiện trong nước sông ở Québec… Atrazine có thể gây ung thư.

Nhiễm chì (Pb) cũng là một vấn đề quan trọng của nước robinet. Nước máy có thể bị nhiễm chì từ hệ thống ống nước bằng chì thường thấy ở các nhà được xây cất cách nay 5 – 6 chục năm. Cũng may là ngày nay, luật Canada cấm sử dụng ống nước bằng chì trong việc xây dựng nhà cửa. Nhiễm chì trong thời gian lâu dài rất có hại cho hệ thần kinh trung ương, nhất là đối với các cháu bé.Để ngăn ngừa vấn đề nầy, người ta khuyên chúng ta mỗi buổi sáng nên mở xả bỏ nước robinet cho chảy tự do trong vòng một phút rồi hãy uống.

Nước robinet đôi khi cũng có màu sắc khác thường, như hơi đỏ nâu. Đây có thể là thùng nước nóng đã bị gỉ sét, hoặc có người đang sửa chữa hệ thống ống dẫn nước trong khu vực của mình.

Vào những ngày mùa đông lạnh lẽo, khi mở robinet, đôi lúc nước có màu trắng đục. Đây là hiện tượng rất bình thường mà thôi. Bọt khí được giữ trong ống, lúc được mở ra, nhiệt độ cũng như áp suất bị thay đổi đột ngột làm cho nước tạo ra những bọt nhỏ li ti. Hứng trong ly, nước có màu trắng đục, nhưng để yên một lúc thì nước sẽ lần lần trong trở lại, bắt đầu từ dưới đáy ly lên trên.

Nên nhớ là đừng bao giờ sử dụng nước nóng hứng từ robinet để uống, để pha sữa hoặc để nấu ăn, vì nước nóng có thể tích lũy nhiều chất kim loại, như chì và đồng cũng như các chất gỉ sét xuất phát từ bồn chứa.

Uống nước giếng có bảo đảm không?

Tại Canada, dân sống xa thành thị, bắt buộc phải đào giếng để có nước mà xài. Có 2 loại giếng: giếng cạn dưới 30 mét, và giếng sâu từ 30 mét trở lên.

Giếng cạn dễ bị ô nhiễm hơn giếng sâu. Như nước sông, nước giếng tự nó cũng không hoàn toàn tinh khiết trong lành. Các loại vi khuẩn, như E.coli, và ký sinh trùng Cryptosporodium từ phân gia súc có thể nhiễm vào đất và ngấm vào thủy cấp… Chất nitrate có thể xuất phát từ tác động của vài loại vi khuẩn trên các chất phế thải gốc thực vật và động vật, cũng như nitrate từ phân bón hóa học tan trong nước mưa và sau đó nhiễm vào nước giếng. Các hóa chất nông dược, thuốc trừ sâu, và thuốc diệt cỏ đều là những mối đe dọa cho nước giếng. Tính chất và độ trong lành của nước giếng cũng rất thay đổi tùy theo nơi. Có nơi nước giếng có thể chứa 1 tỉ lệ muối calcium, magnesium và sắt khá cao. Người ta gọi đây là nước cứng (hard water), uống không ngon, giặt quần áo cũng khó sạch vì làm cho savon ít tạo bọt. Nước nặng vì chứa nhiều muối khoáng nên thường đóng quầng trong bồn tắm và lavabo. Để giải quyết vấn đề nầy, người ta phải dùng một loại máy để khử bớt chất khoáng cho nước trở nên mềm (soft water) rồi mới xài. Đôi khi nước giếng có mùi hôi thum thủm như trứng gà ung. Hiện tượng này do nước có quá nhiều chất lưu huỳnh (sulfur) hoặc do khí hydrogen sulfide (H2S) tạo nên bởi một số vi khuẩn.Mỗi năm, nước giếng cần nên gởi mẫu đi xét nghiệm về mặt hóa học và vi trùng. Tốt hơn hết là nên đun sôi nước giếng rồi hãy uống.

Lạy trời mưa xuống lấy nước tôi uống

Tại nông thôn Việt Nam cũng như tại các quốc gia đang phát triển, nước mưa thường được người dân hứng lấy để uống. Riêng tại Canada, người gõ chưa bao giờ nghe ai nói đến việc uống nước mưa hết.
Xét cho kỹ thì nước mưa thật sự không hoàn toàn tinh khiết như mọi người lầm tưởng. Nước bốc hơi từ ao hồ, sông rạch và biển cả, tạo thành mây. Từ trên cao mưa rớt xuống xuyên qua biết bao tầng lớp không khí đầy bụi bậm, rồi rớt lên mái nhà, chảy vào máng xối đầy chất bẩn.

Đó là chưa kể vô số chất ô nhiễm từ khói xe hơi, từ các ống khói các khu kỹ nghệ v.v… quyện vào mây và nhiễm vào nước mưa. Nước mưa cũng có thể nhiễm khuẩn như bất cứ loại nước nào khác.

Nước mưa thuộc loại nước mềm nhờ chứa ít muối khoáng, nên nó rất thích hợp để dùng pha trà hoặc để tưới hoa kiểng trong nhà. Để cẩn thận, nước mưa cần được đun sôi trước khi uống.

Nước đóng chai tại Việt Nam thì sao?

Theo các báo bên nhà cho biết:
“Tại Việt Nam, thị trường nước uống đóng chai chủ yếu có hai loại là nước tinh khiết và nước khoáng. Trong đó thị trường nước uống tinh khiết đóng chai chiếm 22% sản lượng toàn bộ sản lượng thị trường nước giải khát ở Việt Nam. Dự báo cuối năm 2014, thị trường nước uống đóng chai Việt Nam sẽ đạt tổng doanh thu khoảng 279 triệu USD, tăng trưởng 6%/năm trong giai đoạn 2009-2014.” (Ngưng trích, Xuân Đức – Thị trường nước uống đóng chai Việt Nam sẽ đạt tổng doanh thu khoảng 279 triệu USD, BaoMoi.com, 10/7/13)

“Năm lần bảy lượt bị xử phạt, nhiều cơ sở nước uống đóng chai, đóng bình tại TP. HCM vẫn tìm mọi cách luồn lách cho ra thị trường những bình nước bẩn. Ngay cả nước uống nhiễm trực khuẩn mủ xanh cực độc, gây bệnh tiêu chảy, nhiễm trùng hô hấp… còn hiện diện ở bệnh viện và trường học, dù đã bị đình chỉ.” (Ngưng trích, Lê Nguyễn – Tái xuất hiện nước đóng chai bẩn, Tiền Phong online)

“Sài Gòn: Nước Uống Vỉa Hè Khó Có Bảo Đảm Vệ Sinh.” (Vietbao.com, 11/17/13)

Kết luận

Thật ra, sống tại Canada và Hoa Kỳ thì vấn đề nước uống cũng không đến đỗi nào tệ lắm.
Chính người gõ đôi khi cũng thường hay uống nước robinet ở nhà. Lúc đi chơi xa thì dùng nước trong chai cho nó tiện.

Ở sở, ở hãng thì có bình nước tự động. Tại các công viên, trong hội trường, trường học, thương xá, phi trường… hoặc các nơi công cộng cũng thường có các vòi nước để cho mọi người uống miễn phí, tuy hơi hôi ten một chút nhưng chả sao. Có cái lạ, là hầu như đa số vòi nước thường được đặt ngay phía ngoài và không mấy xa cửa ra vào khu toilet.
Chúng ta đi ăn tiệm, ly nước đá lạnh mà mình uống trong bữa ăn chắc chắn cũng là nước máy mà thôi…

Nếu bạn không ưa “gu”, ưa mùi của nước máy, không tin tưởng và tín nhiệm các nhà máy lọc của chánh phủ, và nhất là để được an tâm khỏi hồi hộp thì bạn nên uống nước đóng chai hoặc nước lọc cho chắc ăn.
Còn muốn tiết kiệm và nếu siêng thì mỗi ngày bạn hãy nấu nước sôi đổ vào bình chứa và đem cất trong tủ lạnh để uống dần. Đây là phương pháp rẻ tiền và an toàn nhất.

Không ít nhà có trang bị máy làm lạnh nước, máy nấu nước tự động và cũng không thể quên nồi cơm điện.
Còn muốn tiện, thì mua vài thùng nước đóng chai loại nhỏ để dành uống từ từ. Thùng 24 chai giá $5-6.
Trong xe, thì lúc nào mình cũng có thủ sẵn vài ba chai nước. Khi nào khát là có sẵn nước bên cạnh khỏi cần phải ghé vô tiệm mua coke hay pepsi, vừa hao tài vừa không tốt cho sức khỏe.

Chuyện nước nôi coi vậy mà rất quan trọng trong đời sống của chúng ta. Uống nước nào, chuộng loại nước nào, đó là tùy theo sở thích và quyền lựa chọn của mỗi người./.

Nguyễn Thượng Chánh, DVM