BM: Ai là người khiến chính phủ Mỹ đóng cửa?

Một trong những người tác động nhiều nhất khiến phe Cộng hòa tìm cách bãi bỏ hoặc ít nhất là trì hoãn chương trình chăm sóc y tế Obamacare là một nghị sĩ ít tên tuổi, mới vào quốc hội được có 8 tháng và liên kết với Đảng Trà (Tea Party). Dù ông này phủ nhận vai trò của mình, cho rằng mình có tương đối ít ảnh hưởng, nhưng trong thực tế, chính những nỗ lực của ông ta đã đẩy chính phủ Mỹ vào tình cảnh bị đóng cửa từ ngày 1/10.

Đó chính là nghị sĩ Mark Meadows, đại diện khu vực phía tây của bang Bắc Carolina. Ông này đã dùng ảnh hưởng của mình một cách kín đáo, hiếm khi xuất hiện trước ống kính hay micro của giới truyền thông.

Hồi tháng 8/2013, khi các nghị sĩ còn chưa họp hành gì, ông Meadows đã viết một bức thư cho các lãnh đạo phe Cộng hòa, đề xuất rằng họ nên yêu cầu bãi bỏ Obamacare và "buộc" yêu cầu này vào dự luật ngân sách chính phủ năm tới. Bức thư có đoạn nói rằng "quyền lực đối với cái ví có thể được coi là vũ khí tối thượng và hiệu lực để tìm sự đền bù cho những oán giận bấy lâu nay".

Meadows đã thuyết phục được 79 nghị sĩ khác ký vào bức thư của mình. Và ông này tiến xa hơn khi dẫn đầu một nhóm 40 nghị sĩ đòi loại bỏ chương trình Obamacare ra khỏi dự luật ngân sách ngắn hạn đang được bàn bạc. Điều đó cũng có nghĩa là Meadows muốn xóa sạch thành công về mặt chính sách đối nội của Tổng thống Barack Obama từ trước đến nay.

Trong một cuộc phỏng vấn với kênh CNN, ông Meadows giải thích cho hành động của mình: "Mục đích của chúng tôi không bao giờ là đóng cửa chính phủ. Mục đích là ngừng luật chăm sóc sức khỏe".

Lãnh đạo phe Cộng hòa ở Hạ viện lúc đầu ngần ngại và bác bỏ kế hoạch do Meadows đề xuất. Chủ tịch Hạ viện John Boehner và nhiều nghị sĩ Cộng hòa cho rằng chiến lược này có thể khiến chính phủ phải đóng cửa và Thượng viện do phe Dân chủ chiếm đa số sẽ không đời nào chấp nhận. Ngoài ra, họ cho rằng nếu làm vậy, phe Cộng hòa sẽ bị buộc tội đóng cửa chính phủ. Đó là một mạo hiểm chính trị mà lãnh đạo phe Cộng hòa không hề muốn thử.

Mặc dù bức thư của Meadows không đại diện cho đa số đảng Cộng hòa nhưng về sau, nó là một nhân tố thuyết phục Chủ tịch Hạ viện Boehner tiến tới với kế hoạch cấp tiền cho chính phủ nhưng không chi xu nào cho Obamacare.

"Bất chấp hậu quả"

Trước sự lưỡng lự của lãnh đạo Cộng hòa, Meadows cho biết ông hiểu rằng giới lãnh đạo có trách nhiệm phải nghĩ đến tương lai của đảng, rằng theo đuổi kế hoạch này có thể ảnh hưởng mục tiêu lâu dài của đảng. Tuy nhiên, Meadows khẳng định đó là trách nhiệm của giới lãnh đạo, không phải là lo ngại của ông.

Ông Meadows phát biểu rằng nhiệm vụ của ông đầu tiên là đảm bảo rằng ông đại diện cho 749.000 người đã bầu ra ông và cử tri ở khu vực của ông muốn ông chống lại Obamacare "bất chấp hậu quả". Khu vực của ông Meadows là nơi khá bảo thủ và nghiêng về phe Cộng hòa.

Tuy nhiên, câu chuyện không chỉ có thế. Meadows có mối quan hệ rất chặt chẽ với Đảng Trà (một phong trào chính trị mạnh ở Mỹ) và có vai trò quan trọng trong chương trình hoạt động của phong trào này. Trong thực tế, từ một doanh nhân địa phương, ông Meadows trở thành nghị sĩ là nhờ có sự giúp đỡ của Đảng Trà. Trước khi quyết định làm bệ phóng cho Meadows, đại diện Đảng Trà ở Bắc Carolina đã tìm hiểu rất kỹ để đảm bảo mọi ứng cử viên đều đại diện cho quan điểm của phong trào này. Jane Bilello, thủ lĩnh nhóm Đảng Trà ở Asheville, Bắc Carolina, cho biết Meadows là hình mẫu chuẩn của Đảng Trà, đặc biệt là về vấn đề Obamacare.

Các tổ chức liên kết với Đảng Trà cũng theo dõi rất sao sao mọi việc liên quan đến nghị sĩ mà họ ủng hộ. Họ nắm rõ trong lòng bàn tay mọi hành động của nghị sĩ đó, từ việc người này bỏ phiếu thế nào, ký thư từ gì và có vai trò gì trong mọi tiến trình lập pháp. Bản thân các lãnh đạo Cộng hòa cũng thừa nhận rằng đảng Trà và các tổ chức có liên kết đã ảnh hưởng đến tất cả mọi người.

Với lời đảm bảo ủng hộ từ giới lãnh đạo đảng Trà, mặc dù gặp thách thức khi tuyên truyền cho kế hoạch chống Obamacare, mặc dù bị coi là người không được quý chuộng ở quốc hội, nhưng Meadows vẫn theo đuổi kế hoạch của mình. Và những sách lược của ông này đã có hiệu quả khi Chủ tịch Hạ viện Boehner vốn lưỡng lự nay đã đi theo kế hoạch của mình. Hạ viện đã bỏ phiếu thông qua dự luật ngân sách tạm thời nhưng trì hoãn một năm Obamacare.

Tất nhiên, Thượng viện không chấp nhận điều này và hậu quả là chính phủ Mỹ đã bị đóng cửa, lần đầu tiên trong 17 năm qua.

Trong khi đó, nghị sĩ Meadows tỏ ra hài lòng khi đang ở đúng nơi mà các cử tri của ông ta muốn. Ông kết luận: "Đó là một nơi an toàn cho tôi". Dù vậy, Meadows vẫn phủ nhận ông đã "đổ thêm dầu vào lửa" ở Washington.

Thùy Dương

Tác động toàn cầu của việc chính phủ Mỹ đóng cửa

Chính phủ Mỹ đã đóng cửa, và thế giới vẫn tiếp tục hoạt động. Tuy nhiên, một số chức năng của chính phủ liên kết Hoa Kỳ với thế giới sẽ bị ảnh hưởng, cũng như nhiều dịch vụ trong nước. Bản tóm lược này giúp bạn hiểu rõ hơn vụ khủng hoảng và các ảnh hưởng có thể có.

1.Chính phủ ngưng hoạt động ảnh hưởng ra sao đối với quan hệ toàn cầu của Hoa Kỳ?

Lãnh sự vụ: Theo Bộ Ngoại giao, các hoạt động về lãnh sự vụ của Hoa Kỳ ở nước ngoài sẽ tiếp tục chừng nào còn đủ ngân khoản để hỗ trợ. Có nghĩa là Bộ Ngoại giao sẽ tiếp tục cứu xét các đơn từ nước ngoài xin cấp thị thực và hộ chiếu của Hoa Kỳ, và cung cấp các dịch vụ cho công dân Hoa Kỳ ở nước ngoài chừng nào còn có thể làm được.

Nhân viên lãnh sự: Bộ Ngoại giao sẽ áp dụng việc cho nghỉ việc không lương đối với nhân viên tuyển dụng ở địa phương, kể cả những người mang quốc tịch nước ngoài, tùy thuộc vào các luật lệ về lao động địa phương ở mỗi nước. Nói chung, nhân viên tuyển dụng ở địa phương sẽ được yêu cầu a) đến trình diện tại nhiệm sở theo chỉ thị của cấp trên, b) được nghỉ việc có ăn lương, hoặc c) được đặt trong tình trạng nghỉ việc không lương bình thường.

Hoạt động ngoại giao: Du hành của Bộ Ngoại giao sẽ hạn chế ở mức độ cần thiết để duy trì quan hệ với nước ngoài cấp thiết cho an ninh quốc gia, hay xử lý các tình huống khẩn cấp có liên quan đến sự an toàn của mạng sống hay bảo vệ tài sản. Do đó, chẳng hạn, du hành sẽ được phép thực hiện để thương nghị các hiệp định quan trọng và để cung cấp các dịch vụ cấp thiết cho người tỵ nạn, chứ không phải để đọc một bài phát biểu khích lệ tại một trường đại học nước ngoài.

Thẻ xanh: Hầu hết nhân viên làm việc cho các cơ quan Dịch vụ Quốc tịch và Di trú (USCIS), sẽ tiếp tục làm việc, có nghĩa là các đơn xin cấp thẻ xanh, hay xin quy chế thường trú, sẽ tiếp tục được nhận như bình thường. USCIS được cấp ngân khoản hoạt động chủ yếu từ lệ phí trả cho các dịch vụ và quyền lợi, có nghĩa là nhân viên của cơ quan này không phụ thuộc vào các quyết định cấp ngân khoản được Quốc hội chấp thuận.

An ninh Nội địa: Theo tài liệu Procedures Relating to a Federal Funding Hiatus, Bộ An ninh Nội địa chỉ định khoảng 86% trong số hơn 200.000 nhân viên là “cấp thiết” cho “sự an toàn mạng sống hay bảo vệ tài sản.

Công tác sẽ tiếp tục như thường lệ cho đa số nhân viện của đội Tuần Duyên và Hải quan và Biên phòng, các nhân viên kiểm tra tại sân bay, các nhân viên Mật vụ, và những nguời làm việc ở khâu thanh tra hành khách và hàng hóa tại các cửa khẩu và giam giữ những thành phần buôn lậu ma tuý hay di dân bất hợp pháp. Tuy nhiên, hệ thống E-Verify không được coi là cấp thiết, nên các doanh nghiệp sẽ không thể kiểm ta tình trạng di trú của những người nộp đơn xin việc.

Hoạt động quân sự: 1,4 triệu nhân viên quân đội hiện dịch sẽ tiếp tục công tác, mặc dầu sẽ được trả luơng sau. Khoảng 400.000 người, phân nửa là nhân viên dân sự của Bộ Quốc phòng, sẽ được cho nghỉ việc không lương.

Du lịch: Du khách nước ngoài đi nghỉ ở Hoa Kỳ có thể sẽ thất vọng nếu định thực hiện những chuyến bộ hành xuyên qua Grand Canyon ở Arizona hay Vườn thú Quốc gia ở Washington. Nhân viên làm việc ở các địa điểm này được coi là công chức liên bang “không cấp thiết,” nên các công viên quốc gia này sẽ đóng cửa.

2.Sẽ có những tác động kinh tế gì đối với Hoa Kỳ và Thế giới?

Nếu việc đóng cửa chính phủ kéo dài một vài ngày, thì công chức bị cho nghỉ việc không lương sẽ là giới gánh chịu mọi khó khăn tài chính nhiều nhất.

Nếu việc đóng cửa kéo dài vài tuần, thu nhập từ ngành du lịch có thể sụt giảm, và người tiêu thụ cùng các doanh nghiệp có thể ngần ngại trong việc chi tiêu.

Nếu việc đóng cửa kéo theo việc liên bang không trả được nợ, là điều có thể xảy ra trong 1 tháng nữa nếu Quốc hội không có hành động, thì các nhà đầu tư nước ngoài sẽ thực sự bắt đầu lo ngại về sức mạnh của nền kinh tế Hoa Kỳ. Họ có thể mất tin tưởng vào khả năng trả nợ của Hoa Kỳ, và châm ngòi cho việc các cơ quan cho vay nước ngoài tăng lãi suất. Tệ hơn nữa, các nhà đầu tư có thể không cả m thấy tin tưởng vào việc mua chứng khoán của Hoa Kỳ.

3. Tại sao chính phủ Mỹ ngưng hoạt động?

Chính phủ cũng giống như một chiếc xe hơi, mà nhiên liệu để chạy là tiền. Nếu xe không được tiếp thêm nhiên liệu, thì nó sẽ ngưng hoạt động. Quốc Hội Hoa Kỳ chịu trách nhiệm tiếp thêm nhiên liệu cho chiếc xe đó, và việc này được thực hiện qua việc thông qua các dự luật chuẩn chi. Năm tài khóa mới bắt đầu vào ngày thứ ba, và Quốc Hội không đồng ý được về các dự luật chuẩn chi. Hậu quả là, chính phủ, không được cấp ngân khoản, sẽ chạy chậm ở tốc độ thấp nhất.

4. Tại sao các nhà lập pháp không thể đồng ý về một dự luật chuẩn chi?

Các đảng Cộng Hoà và Dân Chủ bất đồng về một kế hoạch cung cấp bảo hiểm y tế cho hàng triệu người Mỹ không có bảo hiểm. Các đại biểu của Ðảng Cộng Hòa tại Hạ viện không thích kế hoạch được gọi là Obamacare này, và từ chối không chịu ký một dự luật chuẩn chi bao gồm việc tài trợ cho kế hoạch. Các nghị sĩ Dân chủ tại Thượng viện từ chối không chịu ký một kế hoạch dự chi không tài trợ cho Obamacare.

5. Sự kiện này đã từng xảy ra trước đây chưa?

Chính phủ Mỹ đã từng đóng cửa 17 lần kể từ năm 1977. Lần cuối chính phủ đóng cửa là lần kéo dài nhất 21 ngày kể từ ngày 16 tháng 12, 1995 cho đến 5 tháng 1, 1996.

6. Việc đóng cửa kỳ này được xúc tiến như thế nào?

Gần 2,2 triệu công chức làm việc cho chính phủ liên bang, không kể các thành viên mặc đồng phục trong quân đội và nhân viên của Sở Bưu chính Hoa Kỳ (Postal Service), theo số liệu của Sở Quản lý Nhân viên (Office of Personnel Management.) Trong số 2,2 triệu nhân viên này, khoảng 800.000 người được coi là “không cấp thiết” và có thể bị cho nghỉ việc không lương, theo nhật báo The Washington Post.

7. Nhân viên bị cho nghỉ có thể làm việc không?

Họ có thể làm, nhưng có thể sẽ có những hậu quả. Trên nguyên tắc, trong thời gian chính phủ đóng cửa, công chức thi hành bất cứ công tác nào trong thời gian này là bất hợp pháp. Thậm chí cả việc kiểm tra email của nơi làm việc.