BM: Ariel Sharon để lại di sản phức tạp

Ảnh chụp năm 1973 khi ông Ariel Sharon là Thiếu tướng của

Israel

Cựu Thủ tướng Israel Ariel Sharon đã qua đời thọ 85 tuổi. Ông chưa bao giờ tỉnh lại kể từ khi bị một loạt tai biến mạch máu não vào năm 2006. Thông tín viên Đài VOA tại Jerusalem, khi ông Sharon còn cầm quyền, Luis Ramirez, tường trình về di sản phức tạp của nhà lãnh đạo lâu năm của Israel lâu.

Ông Ariel Sharon là một trong nhiều chiến binh Israel trở thành chính khách.

Là một người lính, ông nổi tiếng về anh hùng trên chiến trường trong nhiều thập niên sau khi Quốc gia Israel được thành lập, nhưng nổi bật nhất là trong cuộc chiến tranh Yom Kippur vào năm 1973.

Trong một chiến thuật lỗi lạc, ông chỉ huy quân đội Israel vượt qua Kênh Suez, cắt ngang quân đoàn thứ ba của Ai Cập.

Đối với nhiều người ông cũng nổi tiếng về liều lĩnh và tàn bạo. Vào năm 1982 ông chỉ huy cuộc xâm chiếm Libăng với hậu quả hàng trăm người Palestine bị các dân quân Libăng giết hại tại hai trại tị nạn Sabra và Shatira ở Beirut.

Ông Dennis Ross, một cựu thương thuyết gia của Mỹ về Trung Đông nói quân đội đã tạo nên ông Sharon. Ông nhận xét:

“Chắc chắn ông ấy tin là con đường duy nhất có thể đạt đến hòa bình là sức mạnh của Israel được tôn trọng.”

Là một chính trị gia, ông Sharon cũng gây tranh cãi. Là một thành viên nội các dưới thời một vài Thủ tướng, ông triển khai việc thành lập nhiều khu định cư của người Do Thái tại nhiều vùng lãnh thổ của người Palestine.

Học giả Palestine Shukri Abed nói việc này làm cho ông bị nhiều người Ả Rập căm ghét.

“Ông ấy bị nhiều người căm ghét vì lập trường mạnh mẽ của ông, vì ông xây dựng nhiều khu định cư. Ông là cha đẻ của việc xây dựng những khu định cư.”

Vào năm 2000, là người đứng đầu phe đối lập, chuyến viếng thăm ngôi đền Hồi Giáo Temple Mount hay được gọi là Haram al-Sharif tại Jerusalem đã làm cho người Palestine phẫn nộ gây nên sự nổi dậy được gọi là Intifada thứ Nhì.

Ông Sharon trở thành Thủ tướng vào năm 2001.

Chính phủ ông đàn áp nổi dậy trong vòng vài năm, và bắt đầu xây dựng hàng rào an ninh hiện phân cách người Israel và người Palestine.

Trong khi ông Sharon được nhớ đến như là một nhà lãnh đạo cứng rắn, không từ hành động nào để bảo vệ người dân Israel, ông cũng là một trong những người vì hòa bình có thể thực hiện những bước khó khăn.

Vào năm 2005, ông giám sát việc rút lui của Israel ra khỏi dải Gaza, rút dân định cư và quân đội Israel ra khỏi vùng đất này với hy vọng sẽ đạt được hòa bình với người Palestine.

Trong một nhận định vào năm 2005, ông nói việc bố trí lại những khu định cư được thực hiện nhằm vạch ra một đường ranh an ninh để phân cách người Israel và người Palestine.

Ông Sharon rời khỏi đảng diều hâu Likud để thành lập đảng Kadima chủ trương ôn hoà. Hậu quả là đảng này có nhiều cuộc hoà đàm nhưng không thành công với Palestine, với mục đích thành lập một quốc gia Palestine riêng rẽ.

Vào năm 2006, ông Sharon bị một loạt tai biến mạch máu não và hôn mê. Ông được ông Ehud Olmert thay thế trong chức vụ Thủ tướng. Trong tình trạng thực vật, cựu Thủ tướng Sharon trong 7 năm kế tiếp nằm tại một bệnh viện gần Tel Aviv trước khi được chuyển về một trang trại của ông ở miền nam Israel để được chăm sóc tại nhà.

Ông Ariel Sharon bỏ cả cuộc đời để xây dựng một quốc gia Israel hùng mạnh. Những nỗ lực của ông để mang lại hòa bình vẫn còn là một việc đang tiếp diễn.

Các nhà lãnh đạo thế giới ghi nhận ngày ông Sharon qua đời

Tổng thống Obama và phu nhân gởi lời chia buồn đến gia đình ông Sharon và nhân dân Israel và xác nhận cam kết không lay chuyển đối với an ninh của

Israel

và mục tiêu hai quốc gia sống cạnh nhau trong hòa bình và an ninh

Nhiều nhà lãnh đạo thế giới tưởng nhớ đến vai trò quan trọng của ông Ariel Sharon trong lịch sử Israel và những người chỉ trích ông cũng lên tiếng.

Tổng thống Barack Obama và phu nhân Michelle gởi lời chia buồn đến gia đình ông Sharon và nhân dân Israel và xác nhận “cam kết không lay chuyển” đối với an ninh của Israel và mục tiêu “hai quốc gia sống cạnh nhau trong hòa bình và an ninh.”

Tổng thống Israel Shimon Peres, một người bạn và là đối thủ lâu năm của ông Sharon gọi ông là một “người lính can trường và một nhà lãnh đạo táo bạo” yêu nước và người dân Israel cũng yêu thương ông.

Trong một trong những nhận xét sau khi loan báo người tiền nhiệm qua đời ngày thứ Bảy tại một bệnh viện gần Tel Aviv, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu bày tỏ “sự đau buồn sâu sắc” và nói ông Sharon sẽ sống mãi trong lòng dân tộc.

Các nhà lãnh đạo Palestine lên án ông Sharon người họ đã chống đối mạnh mẽ trong suốt thời gian ông cầm quyền. Tổ chức Hồi Giáo cực đoan Hamas hiện đang kiểm soát Gaza gọi ông là một “bạo chúa” và lãnh tụ của phong trào Fatah, ông Jibril Rajoub, gọi ông Sharon là một “tội phạm” và tỏ ý tiếc là ông này chưa bao giờ được đưa ra Tòa án Hình sự Quốc tế xét xử.

Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon chia buồn cùng với gia đình ông Sharon và gọi ông là “một người anh hùng đối với dân tộc ông, đầu tiên là một người lính và sau đó là một chính khách.” Ông ca ngợi cựu Thủ tướng về sự “can đảm chính trị” của ông vào năm 2005, khi Israel đơn phương rút những người định cư và quân đội ra khỏi dải Gaza.

Tổng thống Pháp Francois Hollande nói ông Sharon là “một người đóng vai trò quan trọng trong lịch sử nước ông.” Thủ tướng Anh David Cameron nói Israel đã “mất một nhà lãnh đạo quan trọng.”

Tại Mỹ, cựu Tổng thống Bill Clinton và phu nhân là cựu ngoại trưởng Hillary Clinton trong một tuyên bố chung nói rất vinh hạnh được làm việc với ông Sharon, tranh luận với ông và chứng kiến ông nỗ lực tìm con đường đúng đắn cho nước ông.

VOA