BM: TQ chôm công nghệ tàu cao tốc của Nhật?

Tàu CRH của TQ giống hệt tàu E2 Series Hayate Shinkansen của Nhật, chỉ khác nước sơn

Nhật Bản lâu nay vẫn cáo buộc Trung Quốc đã vi phạm sở hữu trí tuệ đối với công nghệ tàu cao tốc nổi tiếng thế giới của Nhật.

Bị coi là quốc gia đánh cắp sáng chế, nhưng có người Trung Quốc lại coi việc này là điều tốt cho thế giới.

Trang tin CNNMoney dẫn lời Li Daokui, một kinh tế gia hàng đầu Trung Quốc tại cuộc hội thảo của Viện Nghiên cứu Tân Kinh tế nói: “Chớ có lo lắng quá về việc các công ty Trung Quốc bắt chước quý vị,” bởi điều đó rốt cuộc sẽ thúc đẩy tăng trưởng thị trường và khiến mọi người đều được hưởng lợi.

Người Nhật không nghĩ vậy.

Kawasaki Heavy Industries (KHI) sau khi ký hợp đồng chuyển giao công nghệ với nhà sản xuất Trung Quốc CSR Sifang thì nói họ vô cùng hối tiếc về mối quan hệ hợp tác nay đã không còn tồn tại.

Hàng nhái

Trong năm 2004 và 2005, hãng KHI cùng năm hãng nữa của Nhật hợp tác với đối tác Trung Quốc nhằm sản xuất chung 960 toa tàu cho 120 đoàn tàu theo mô hình tàu Hayate của Nhật (E2 Series), rồi cung cấp cho Trung Quốc.

Trung Quốc đã nhanh nhảu đi đăng ký sáng chế cho một loại tàu trông rất giống với tàu Hayate E2 Series, chỉ khác mỗi phần sơn quét, theo tường thuật trên trang tin Japan News Today.

Hãng KHI lúc đó đã định thưa kiện đối tác về tội vi phạm bản quyền, nhưng gần đây lại thôi.

Giới phân tích cho rằng việc rút lại chuyện kiện cáo và rút khỏi thị trường Trung Quốc của KHI là một quyết định khôn ngoan.

Lý do khá đơn giản.

Bởi vấn đề bảo vệ bản quyền trong lĩnh vực sở hữu công nghệ ở Trung Quốc là rất non yếu, cho nên các hãng nước ngoài nếu muốn chiếm thị phần đều phải chấp nhận rủi ro.

Cạnh tranh

Shinkansen của Nhật hoạt động gần 50 năm mà chưa hề có vụ tai nạn chết người nào

Nhưng đối tác Trung Quốc không chỉ dừng ở việc vi phạm bản quyền, mà còn muốn đem bán công nghệ chôm được ra toàn thế giới.

Nay, không chỉ Nhật Bản mà cả các hãng xe lửa châu Âu cũng lâm vào tình thế phải cạnh tranh quyết liệt với các cựu đối tác Trung Quốc trong việc giành các hợp đồng mới, cả ở trong và ngoài Trung Quốc.

Từng là nhà cung cấp rất hấp dẫn cho các khách hàng nước ngoài nhờ các hệ thống xe lửa chạy nhanh, an toàn, đáng tin cậy, nhưng nay Nhật đứng trước đối thủ Trung Quốc với các hợp đồng chào giá chỉ bằng một nửa.

Tàu cao tốc huyền thoại Shinkansen đã trải qua 50 năm hoạt động, phục vụ trên 300 triệu lượt hành khách mỗi năm và chưa từng xảy ra một vụ tai nạn chết người nào.

Ấn tượng mạnh mẽ về mức độ an toàn của công nghệ tàu cao tốc Nhật Bản, Anh quốc đã ký thỏa thuận trị giá 540 tỷ yen với Hitachi, nhà sản xuất Shinkansen, nhằm cung cấp tàu cao tốc tới năm 2016.

Nhưng ở các thị trường khác ngoài Anh, hãng Nhật dễ dàng bị Trung Quốc cạnh tranh.

CNNMoney dẫn lời ông Harada Takuma từ hãng KHI, người từng làm việc trong liên doanh với phía Trung Quốc, nói rằng theo thỏa thuận cấp phép giữa hai bên thì Trung Quốc chỉ được sử dụng kỹ năng chuyên môn và thiết kế được trao cho các ứng dụng nội địa.

Vụ tai nạn Ôn Châu khiến Bắc Kinh ra thanh tra toàn diện ngành hỏa xa Trung Quốc

“Chúng tôi tham gia dự án bởi tin rằng các điều khoản và điều kiện về chuyển giao công nghệ phải được tuân thủ. Chúng tôi có thỏa thuận pháp lý, chúng tôi cảm thấy được bảo vệ,” ông nói.

Giới chức Trung Quốc chả thấy có vấn đề gì.

Bắc Kinh tất bật đi đăng ký bản quyền ở nước ngoài, và nói Trung Quốc đã tự phát triển được công nghệ tàu cao tốc nhờ vào việc “nghiên cứu” công nghệ của Nhật và Đức.

Thậm chí hồi 2007, phát ngôn nhân của Bộ Đường sắt Trung Quốc trong một buổi họp báo tại Trung Quốc từng nói rằng tàu cao tốc của Trung Quốc vượt trội hơn nhiều so với tàu Shinkansen của Nhật, theo tường thuật trên trang China Daily.

Bất chấp một thực tế nhiều người khác, trong đó có cả những kỹ sư Trung Quốc, thừa nhận rằng thực ra tàu của Bắc Kinh chả có tí mới mẻ nào, mà chỉ đơn thuần là sản phẩm “đứng trên vai những người khổng lồ”, theo lời một kỹ sư hỏa xa.

Và bất chấp một thực tế là tàu cao tốc Trung Quốc khiến người ta vô cùng quan ngại về mức độ an toàn, đặc biệt là sau vụ tai nạn thảm khốc Ôn Châu khiến hàng chục người thiệt mạng hồi cuối tháng Bảy 2011.