Hòa
thượng Thích Quảng Độ giữ chức Tăng thống Giáo hội Phật giáo VN Thống nhất từ
năm 2008
Người
đứng đầu Giáo Hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất loan báo từ nhiệm, trong biến
cố nội bộ lớn nhất từ nhiều năm qua.
Hòa
thượng Thích Quảng Độ công bố lá thư nói ngài “không còn chịu trách nhiệm bất
cứ việc gì” tại Giáo hội Phật giáo vẫn bị chính quyền ở Việt Nam không công
nhận.
Người
đang là Đệ Ngũ Tăng Thống của Giáo Hội cho biết ngài muốn cách chức người đứng
đầu Giáo hội ở hải ngoại, nhưng các nhân vật lãnh đạo khác phản đối.
Hòa
thượng Thích Chánh Lạc, Chủ tịch Văn phòng II Viện Hóa Đạo tại Hoa Kỳ, tức lãnh
đạo cao nhất của tổ chức này tại nước ngoài, bị cáo buộc “vi phạm trọng giới
Dâm và Vọng”, theo lá thư.
‘Phạm
trọng giới’
Hồi
11/2012, trong cuộc gặp gỡ với Đại sứ Úc Hugh Borrowman tại Thanh Minh Thiền
Viện, Hòa thượng Thích Quảng Độ đã kêu gọi các nước, gồm cả Úc, giúp đỡ tiến
trình dân chủ hóa Việt Nam
Theo
nội dung bản Cáo bạch được viết ở Sài Gòn ngày 30/8/2013, lí do từ nhiệm liên
quan tới vấn đề đạo đức của nhân vật được cử trọng trách dẫn dắt tổ chức tại
hải ngoại.
Hòa
thượng Thích Chánh Lạc bị cáo buộc “vi phạm trọng giới Dâm và Vọng với những
bằng chứng cụ thể, minh bạch không thể chối cãi,” bản Cáo bạch viết.
Tuy
nhiên, dường như đã có sự bất đồng gay gắt giữa các lãnh đạo của Giáo hội trong
việc xử lí vụ việc này.
Tổng
vụ trưởng Tổng vụ tăng sự “ba lần dâng thỉnh nguyện thư” yêu cầu cho Hòa thượng
Chánh Lạc nghỉ việc, điều mà Hòa thượng Thích Quảng Độ muốn chấp thuận.
Tuy
nhiên, Viện trưởng Viện Hóa đạo và Chánh thư kí Viện Tăng thống “quyết lưu giữ”
Hòa thượng Chánh Lạc và còn muốn Hòa thượng sẽ là “cố vấn Văn phòng II Viện Hóa
đạo”, theo bản Cáo bạch.
Những
khác biệt quá lớn trong cách thức xử lí vụ việc khiến Hòa thượng Thích Quảng Độ
tuyên bố từ nhiệm, bởi ngài “không thể chấp nhận những việc làm trái với Hiến
chương của Giáo hội để bảo vệ một vị tăng phạm giới”.
Bản
Cáo bạch cũng nhắc tới các cuộc tự thiêu của các thành viên Giáo hội kể từ sau
1975 tại Việt Nam, sự hy sinh nhằm “bảo vệ đạo pháp và dân tộc”, điều mà Hòa
thượng Thích Quảng Độ nói ngài “không thể phản bội lại”.
Ông
Võ Văn Ái, người phát ngôn cho Giáo Hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất trong
nước, là người được Hòa thượng Thích Quảng Độ ủy quyền công bố lá thư trên mạng.
Trả
lời BBC Tiếng Việt, ông Ái nói Giáo hội đang “có một vài cá nhân không có phẩm
hạnh”.
“Nếu
nội bộ không làm được chuyện thanh lọc, đó sẽ là sự đi xuống, nếu không nói là
tan vỡ của tổ chức,” ông Ái bày tỏ chính kiến.
'Mong
ngài ở lại'
Tuy
nhiên, trả lời BBC cùng ngày 2/9/2013, Thượng tọa Thích Quảng Ba, trụ
trì tại Tu viện Vạn Hạnh, Canberra, tiểu bang New South Wales, Úc nói ông
đang muốn kêu gọi tinh thần sám hối của các vị liên quan như Hòa
thượng Chánh Lạc "nên từ chức", chứ không phải Đức Tăng
thống.
Hòa
thượng Thích Quảng Ba, người hiện là Phó Giáo chủ Giáo hội Phật giáo Việt
Nam Thống nhất tại Úc nói, "đây là một cuộc khủng hoảng thì có lẽ
là đúng hơn, nhưng không phải là sự chia rẽ sâu sắc".
"Chúng
tôi là một tập thể tu hành... không phải một thế lực tôn
giáo..."
"Đức
Tăng thống đã nhận lời cầu thỉnh của Giáo hội, nay ngài không hài
lòng về cung cách của một số giáo phẩm... nhưng nay cầu xin ngài ở
lại."
Hòa
thượng Thích Quảng Ba nói cũng "không cần phải cường điệu hóa
vụ việc này" vì đây không phải là "cuộc khủng hoảng trầm
trọng".
Sinh
năm 1928, Hòa thượng Thích Quảng Độ giữ chức Tăng thống Giáo hội Việt Nam Thống
nhất từ năm 2008.
Trước
đó, ngài là Viện trưởng Viện Hóa Đạo đặt tại Thanh Minh Thiền Viện ở Sài Gòn,
từ năm 1999, duy trì hoạt động của Giáo hội trong nước mặc dù Đảng Cộng sản
Việt Nam không thừa nhận.
Hồi
2006, ngài được trao Giải tưởng niệm Thorolf Rafto vì các hoạt động đấu tranh
cho nhân quyền.
Đại
lão Hòa thượng Thích Quảng Độ cũng từng được đề cử giải Nobel Hòa bình nhiều
lần.
Hòa
thượng Thích Quảng Ba nói việc "một phần lớn khó khăn cho việc
điều hành Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất là việc chính
quyền quản thúc, cầm tù các lãnh đạo" của Giáo hội này.
Sự
kiện Hòa thượng Thích Quảng Ðức tự thiêu: 50 năm nhìn lại
Hòa
thượng Thích Quảng Ðức tự thiêu tại một ngã tư đông đúc ở Sài Gòn, ngày
11/6/1963.
Ngày
11/6/1963, Hòa thượng Thích Quảng Đức thể hiện sự phản đối đầy bi phẫn bằng
việc tẩm xăng tự thiêu ngay giữa một giao lộ đông đúc ở Sài Gòn.
Vụ việc diễn ra trong bối cảnh căng thẳng sục sôi giữa Phật giáo miềnNam
Vụ việc diễn ra trong bối cảnh căng thẳng sục sôi giữa Phật giáo miền
Ông Malcome Browne khi đó đang là Trưởng văn phòng của AP tại Sài Gòn và đã tác nghiệp ở Việt
Trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí TIME, ông Browne thuật lại rằng vào thời điểm đó quan hệ giữa Phật giáo và chính quyền Ngô Đình Diệm trở nên xấu hơn, nhất là sau sự kiện cảnh sát ở Huế dùng vũ lực với Phật tử biểu tình phản đối việc chính quyền cấm treo Phật kỳ trong ngày Lễ Phật Đản.
Mùa xuân năm 1963, giới tăng sư ngụ ý rằng họ sẽ thể hiện một sự phản kháng chưa từng có. Ông Browne nói họ còn gọi điện thoại đánh tiếng với báo giới nước ngoài vào đêm hôm trước rằng một “điều gì đó rất quan trọng” sắp sửa xảy ra.
Cảnh báo này bị hầu hết các nhà báo phớt lờ vì trước đây cũng đã có những lời đe dọa tương tự, nhưng ông Browne vẫn quyết định xách theo máy ảnh vào sáng hôm sau.
Nhận xét về quyết định này của ông Browne, Richard Pyle, Trưởng văn phòng AP ở Sài Gòn từ năm 1970 đến năm 1973, nói:
“Malcolm chụp ảnh với khả năng nhìn xa trông rộng xuất sắc. Tôi biết
là Horst Fass, chủ biên nhiếp ảnh của Malcolm, từng nói với anh ấy rằng đi đâu
cũng phải xách theo máy chụp ảnh và đó là lý do tại sao Malcolm xách máy theo
vào hôm đó. Nếu Horst Fass mà biết Malcolm không mang máy, ông ta sẽ nhảy dựng
lên mắng nhiếc. Và một phóng viên người Việt nữa tên Ha Van Tran đi cùng
Malcolm cũng mang theo máy. Vậy là AP có 2 máy chụp ảnh ở đó và không hãng nào
có máy ảnh cả.”
‘Ký ức kinh hoàng’
Khi ông Browne đến ngôi chùa nơi các tăng ni đang tề tựu, ông thấy mọi thứ có vẻ đang được tiến hành. Họ đang tụng kinh cầu siêu. Ông biết rằng lần này họ không nói suông.
Rồi theo hiệu lệnh của những người lãnh đạo, tất cả tăng ni đổ ra đường và tuần hành về trung tâm Sài Gòn.
Khi đến ngã tư đường Phan Đình Phùng và Lê Văn Duyệt (nay là đường Nguyễn Đình Chiểu và Cách Mạng Tháng Tám), họ đứng thành vòng tròn vây quanh chiếc xe Austin Westminster màu xanh dẫn đầu đoàn tuần hành trong suốt chặng đường.
Ông Browne thuật lại chi tiết những diễn biến sau đó trong một cuộc phỏng vấn
do AP thực hiện:
“Và
một vị cao tăng bước ra khỏi xe, người mà sau này tôi mới biết tên là Thích
Quảng Đức, rồi thêmhai vị sư trẻ tuổi khác. Hai người họ dìu ông ấy ra
giữa vòng tròn, đặt một cái gối xuống đường rải nhựa. Quả là ký ức kinh
hoàng! Một người họ quay trở lại xe và lấy ra một can nhựa polyethylene đựng
đầy xăng màu hồng, sau này tôi mới biết là có pha thêm nhiên liệu máy bay phản
lực để cháy lâu hơn, rồi người này đổ xăng từ trên đầu xuống và lùi lại mấy
bước.
Ngay lúc đó, vị hòa thượng rút ra một hộp diêm, quẹt một que và thả nó rơi vào lòng. Ngọn lửa lập tức phừng lên trùm kín cả thân người. Mặt ông ấy nhăn nhúm lại. Nhìn nét mặt ấy là biết ông ấy đang đau đớn khôn xiết nhưng ông ấy không kêu lên một tiếng. Tôi nghĩ ông ấy tự thiêu khoảng 10 phút, có lẽ lâu hơn một chút, nhưng cảm thấy như kéo dài đến vô tận vậy. Tất nhiên, cả giao lộ nồng lên mùi thịt cháy và tăng ni thì khóc than kêu gào. Xe cứu hỏa tới và cố len qua vòng người, nhưng mấy vị sư lao tới chèn người dưới bánh xe trước và nằm ra giữa đường, nên thành ra xe muốn tiến lên chỉ có cách là cán qua người họ. Mọi thứ diễn ra khi tôi đang chụp ảnh.”
Ngay lúc đó, vị hòa thượng rút ra một hộp diêm, quẹt một que và thả nó rơi vào lòng. Ngọn lửa lập tức phừng lên trùm kín cả thân người. Mặt ông ấy nhăn nhúm lại. Nhìn nét mặt ấy là biết ông ấy đang đau đớn khôn xiết nhưng ông ấy không kêu lên một tiếng. Tôi nghĩ ông ấy tự thiêu khoảng 10 phút, có lẽ lâu hơn một chút, nhưng cảm thấy như kéo dài đến vô tận vậy. Tất nhiên, cả giao lộ nồng lên mùi thịt cháy và tăng ni thì khóc than kêu gào. Xe cứu hỏa tới và cố len qua vòng người, nhưng mấy vị sư lao tới chèn người dưới bánh xe trước và nằm ra giữa đường, nên thành ra xe muốn tiến lên chỉ có cách là cán qua người họ. Mọi thứ diễn ra khi tôi đang chụp ảnh.”
“Lúc đó tôi chỉ nghĩ đến việc đối tượng chụp là đối tượng tự phát sáng nên phải chỉnh khẩu độ ống kính về f10 hoặc đại loại thế. Tôi dùng máy chụp ảnh rẻ tiền của Nhật tên là Petri. Tôi dùng rất thạo máy này nên tôi muốn đoan chắc rằng không những phải chỉnh chế độ chụp cho đúng mỗi lần bấm máy mà còn phải canh cho chuẩn, rồi còn phải thao tác thật nhanh để theo kịp diễn tiến. Tôi xài khoảng 10 cuộn phim vì chụp luôn tay.”
Phản ứng và hệ quả
Biết mình đã chụp được những bức ảnh quan trọng, phóng viên Malcolm Browne tức tốc gửi phim qua văn phòng AP ở Manila, Philippines, nơi có thiết bị đánh điện bằng radio gửi về trụ sở AP ở Mỹ.
Và khi AP công bố bức ảnh Hòa thượng Thích Quảng Đức ngồi kiết già giữa ngọn lửa ngùn ngụt, cả thế giới choáng váng.
AP nói bức ảnh này đã khiến chính quyền Kennedy nghiêm túc xem xét lại chính sách ủng hộ của Mỹ đối với chế độ Ngô Đình Diệm.
Ông Hal Buell, Giám đốc Nhiếp ảnh của AP đánh giá:
“Bức ảnh của Malcolm đưa cuộc chiến ở Việt
Từ năm 1964, Mỹ can dự sâu hơn vào cuộc chiến ở Việt
Bức ảnh mang về cho Malcolm Browne giải thưởng Ảnh Báo chí Thế giới của Năm năm 1963. Năm 1964, Browne giành luôn giải Pulitzer danh giá cho tường trình của ông về cuộc chiến ở Việt
Đệ ngũ Tăng thống Phật giáo Việt Nam Thống Nhất, đại lão hòa thượng Thích Quảng Độ, vào ngày 3 tháng 9 chấp thuận trở lại đảm nhận trách nhiệm đứng đầu giáo hội sau khi quyết định từ nhiệm hồi ngày 30 tháng 8 vừa qua.
ReplyDeleteGia Minh hỏi chuyện hòa thượng Thích Không Tánh, trụ trì chùa Liên Trì ở Sài Gòn về tin đó, và trước hết vị hòa thượng này cho biết.
Hòa thượng Thích Không Tánh: Sáng ngày hôm qua, hòa thượng Viện trưởng Viện Hóa Đạo cùng chư tôn đức trong Hội đồng Giáo Phẩm của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất cùng đến Thanh Minh Thiền Viện cùng đến để vấn an cũng như đảnh lễ, dâng lời tác bạch để thỉnh cầu Ngài Thích Quảng Độ, đệ ngũ Tăng Thống tiếp tục trọng nhiệm Tăng Thống Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất, cũng xin cung thỉnh Ngài vì tiền đồ của Đạo Pháp, Dân tộc Ngài lèo lài con thuyền của Giáo hội và công cuộc giải trừ pháp nạn và quốc nạn cho đến thành công viên mãn.
Khi các chư tôn đức Hội Đồng Viện đều đến đảnh lễ, thỉnh an Ngài; sau ba lần thỉnh cầu, Ngài đệ ngũ Tăng Thống đã hoan hỷ và hứa sẽ lãnh đạo để lo Phật sự của giáo hội.
Có một số quí Phật tử, thân hữu nóng lòng trước tin từ nhiệm của Ngài, nên chúng tôi gửi tin đó đi để Phật tử trong cũng như ngoài nước được an tâm, đồng thời cùng nhau cầu nguyện để tiếp tục hộ trì cho giáo hội trong công cuộc để làm sao đất nước Việt Nam có được sự đa đảng, đa nguyên cũng như dân chủ, tự do nhân quyền thực sự, đích thực và sớm giải trừ quốc nạn cũng như pháp nạn.
Hòa thượng Thích Không Tánh