Từ hàng ngàn năm qua, trong xã hội, người phụ nữ vẫn luôn bị coi là phụ thuộc vào đàn ông ở mọi khía cạnh, từ sinh học cho tới tri thức.
Các khoa học gia, những người từ lâu nay hầu như luôn thuộc phái nam, cũng nhìn thế giới thông qua lăng kính này.
Chẳng hạn như các nhà nghiên cứu tìm hiểu về quá trình sinh sản ở động vật hầu như chỉ tập trung nghiên cứu vào các con đực.
"Người ta đã từng nghĩ rằng giống cái là một thứ cơ quan thụ động để tinh trùng tiến vào và trứng không đóng mấy vai trò," Patrice Rosengrave, nghiên cứu sinh tại Đại học Otago ở Christchurch, New Zealand, nói. "Mọi thứ đều là do giống đực quyết định hết, thông qua tinh trùng."
Quyền lực của giống cái trong thế giới động vật
Cho tới mãi tận gần đây các nhà nghiên cứu mới bắt đầu khám phá ra một loạt các biện pháp gây kinh ngạc mà giống cái ở nhiều loài sử dụng để kiểm soát việc sinh nở.
Ví dụ như chất nhờn buồng trứng ở cá hồi cái có thể đẩy nhanh hoặc làm chậm lại tiến trình di chuyển của tinh trùng của những con đực, khiến 'tinh binh' của các con đực được ưa thích giành quyền ưu tiên 'công thành'.
Sau khi giao phối, các con chuột cái và gà rừng đỏ chọn loại trừ tinh trùng của các con đực có bộ gene gần giống với chúng, nhằm tránh nguy cơ sinh sản cận huyết.
Ruồi giấm cái tích trữ tinh trùng trong các bộ phận đặc biệt để dùng sau, và chúng lựa chọn tinh trùng của những con đực mà chúng ưa thích.
Vịt đực cưỡng chiếm vịt cái bằng cách đưa dương vật dài, có hình cái mở nút chai với chiều xoáy ngược kim đồng hồ xâm nhập, cho nên vịt cái tiến hoá âm hộ thành hình xoắn theo chiều kim đồng hồ nhằm chống lại các cuộc giao phối cưỡng bức.
Con người tất nhiên không tiến hoá theo cách của ruồi giấm và vịt, nhưng phụ nữ ngày nay cũng có quyền kiểm soát việc sinh nở của mình nhiều hơn - thông qua việc áp dụng các biện pháp tránh thai, dùng viên đặt ngừa thai sau khi quan hệ tình dục, và nạo phá thai.
Phòng tránh thai cho phụ nữ
Nhưng những công cụ này không phải là ở đâu cũng có sẵn, được phép sử dụng, hoặc đơn giản hơn là được bản thân người phụ nữ tiếp nhận.
Vì các lý do cá nhân, tôn giáo hoặc văn hoá, người phụ nữ có thể không muốn sử dụng một trong các biện pháp trên.
Ngay cả những người muốn thì không phải lúc nào cũng dùng được: phụ nữ tại các nước đang phát triển và trong các cộng đồng không được quan tâm đúng mức có thể không được tiếp cận tới các biện pháp tránh thai, và có những nơi khác trên thế giới việc nạo phá thai là điều bất hợp pháp hoặc bị phản đối, hăm doạ dữ dội.
Ví dụ như tại Mỹ, các biện pháp chống nạo phá thai là chủ đề tranh cãi mạnh tại các cơ quan lập pháp, còn tại Bắc Ireland, luật quy định rằng việc nạo phá thai chỉ được phép thực hiện theo những điều kiện vô cùng hạn chế, khắt khe.
Thêm nữa, việc có các biện pháp kiểm soát việc sinh nở không có nghĩa là các biện pháp đó hoàn toàn không gây ra sai sót.
Đó có thể là các biện pháp tránh thai không thành, các quyết định nhất thời gây phản tác dụng, các công nhân tình dục bị áp lực không được dùng phương tiện bảo hộ, đàn ông hiếp dâm phụ nữ, hay có những trường hợp người phụ nữ không được quyền chọn lựa quan hệ hoặc tránh quan hệ tình dục vào thời điểm nào, với mức độ thường xuyên tới đâu.
Sẽ thế nào nếu phụ nữ có quyền kiểm soát việc thụ thai?
Nếu như phụ nữ mọi nơi đều đột nhiên được hưởng khả năng kiểm soát việc sinh nở như ở một số loài động vật mà ta đã chứng kiến thì sao?
Chẳng hạn như sẽ thế nào nếu người phụ nữ có thể kiểm soát một cách kỳ diệu, 100%, đối với những vấn đề khi nào thì họ mang thai, ở độ tuổi nào, và cả việc họ có thai với ai (bao gồm cả các trường hợp như khi bị hiếp dâm, là lúc quyền chọn lựa bạn tình của họ đã không hề được đếm xỉa đến)?
Việc cân nhắc tới câu hỏi giả định này cho thấy người phụ nữ và cả xã hội sẽ được hưởng lợi tới đâu nếu điều này trở thành khả thi.
Nhưng nó cũng cho thấy nhiều khả năng người phụ nữ sẽ ngay lập tức bị tấn công bởi những người không muốn họ có quyền kiểm soát đó, và nhấn mạnh tới việc chúng ta đang sống trong một thế giới xa vời với viễn cảnh người phụ nữ được hưởng toàn quyền kiểm soát cơ thể mình tới đâu.
Lợi: Không còn tình trạng mang thai ngoài ý muốn
Tất nhiên, kết quả đầu tiên và hiển nhiên nhất sẽ là sự chấm dứt những vụ mang thai ngoài ý muốn.
Người phụ nữ trong hầu hết các xã hội trên thế giới đã sinh con với tỷ lệ ít đi vì nhiều lý do khác nhau.
Thế nhưng trong năm 2012, là lúc một trong những năm gần đây có các số liệu được tập hợp, thì 40% trong 85 triệu trường hợp thai sản trên toàn cầu là ngoài ý muốn.
Với người phụ nữ, việc chủ động nắm quyền thụ thai đồng nghĩa với việc họ sẽ yên tâm là "cơ thể sẽ không đột ngột bị tác động do mang thai", Karen Newman, nhà tư vấn độc lập về quyền kiểm soát sinh sản, sức khỏe sinh sản và tình dục tại London, nói.
Lợi: Không bị tác dụng phụ phát sinh từ các biện pháp tránh thai
Không còn phải phụ thuộc vào các biện pháp tránh thai nữa cũng có nghĩa là tiết kiệm tiền bạc và tránh được các tác dụng phụ tiềm ẩn.
Ví dụ, có khoảng 500 triệu phụ nữ đã từng sử dụng thuốc ngừa thai trong đời. Một số người dùng bị trầm cảm, ra máu vón cục, đau nửa đầu, lo lắng bất an và nhiều ảnh hưởng khác.
Triệt sản - phương pháp tránh thai phổ biến nhất trên toàn thế giới - cũng có thể gây ra các biến chứng phức tạp, bao gồm cả tử vong.
Việc có khả năng kiểm soát sinh học hoàn toàn chủ động liệu có dẫn đến việc phụ nữ sẽ có quan hệ tình dục rủi ro hơn (hay các bệnh truyền nhiễm lây lan qua đường tình dục đột nhiên tăng do quan hệ tình dục không an toàn)?
"Chúng tôi không nhận thấy dấu hiệu như vậy kể từ khi bắt đầu các biện pháp tránh thai hiệu quả được áp dụng," Wendy Chavkin, giáo sư danh dự về dân số và sức khỏe gia đình, sản-phụ khoa tại Đại học Columbia, New York, nói.
Ví dụ, một nghiên cứu được thực hiện trên gần 8.000 phụ nữ ở Hoa Kỳ đã không tìm thấy bằng chứng cho thấy phụ nữ được cung cấp các biện pháp tránh thai miễn phí thì tăng số lượng bạn tình hoặc tăng tần suất quan hệ tình dục.
Lợi: Giảm tỷ lệ nạo phá thai
Nếu không có thai ngoài ý muốn thì số các vụ phá thai cũng sẽ giảm. Trên thực tế, đó chính là kết quả nghiên cứu ở Mỹ đưa ra: cung cấp biện pháp tránh thai cho phụ nữ làm giảm tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn và giảm cả tỷ lệ phá thai, đặc biệt là ở nhóm trong độ tuổi thanh thiếu niên.
Đó sẽ là điều tích cực cho cả những người chống phá thai và những người ủng hộ.
Ngừa thai cũng sẽ an toàn hơn phá thai. Mỗi năm, 25 triệu phụ nữ thực hiện phá thai không an toàn, theo Tổ chức Y tế Thế giới.
Mặc dù dân số toàn cầu đang gia tăng, phụ nữ ở hầu hết các xã hội trên thế giới có xu hướng sinh ít con hơn so với trước đây
Việc phá thai không an toàn - được định nghĩa là thực hiện bởi các cá nhân không đủ tiêu chuẩn hành nghề, và thường được tiến hành trong các điều kiện không đảm bảo an toàn vệ sinh- gây ra các biến chứng nghiêm trọng, gây tổn hại 553 triệu đô la chi phí điều trị mỗi năm.
Phá thai không an toàn dẫn đến 13% các ca tử vong do thai sản mỗi năm.
"Ở phương Tây, tình huống giả định này lại không ảnh hưởng mấy đến sức khỏe, bởi vì việc phá thai ở đây cực kỳ an toàn," Wendy Chavkin nói. "Nhưng nếu bạn quyết định để ai đó đưa dụng cụ nạo hút thai vào cổ tử cung mình ở Hạ Sahara của châu Phi hay ở vùng Mỹ Latin, thì thực sự là điều này rất nguy hiểm, có thể gây tử vong hoặc để lại di chứng tai hại."
Nói vậy để thấy rằng trong tình huống giả định theo đó người phụ nữ có toàn quyền kiểm soát việc mang thai của họ - từ đầu đến cuối - sẽ cần phải tính đến cả việc được tiếp cận các biện pháp nạo phá thai an toàn.
Lý do là bởi việc quyết định thụ thai chỉ là một phần trong toàn bộ kế hoạch thai sản.
Trong chín tháng kể từ khi thụ thai, người phụ nữ có thể được phát hiện bệnh, có tình trạng sức khỏe không an toàn cho bà mẹ hoặc thai nhi, hoặc có những thay đổi hoàn cảnh cá nhân khiến ảnh hưởng đến quyết định có con của họ.
Chẳng hạn như kết quả xét nghiệm cho thấy thai nhi sẽ tử vong ngay khi rời bụng mẹ, hoặc thai phụ sẽ nguy hiểm tính mạng nếu sinh con. Hoặc hoàn cảnh cá nhân của thai phụ - như công ăn việc làm, chồng/ bạn trai - có những biến động đột ngột.
"Có rất nhiều thứ như thế khiến cho quá trình mang thai trong kế hoạch trở thành điều mà người phụ nữ không thể thích nghi được vào thời điểm mang thai," Newman nói.
Tỷ lệ sinh nở cũng sẽ giảm
Nhưng điều đó không có nghĩa là tình trạng tăng dân số toàn cầu - hiện dự kiến sẽ đạt 10,9 tỷ vào năm 2100 - sẽ được duy trì ổn định một sớm một chiều. Phụ nữ có thể vẫn muốn sinh nhiều con, và áp lực văn hóa cũng như mong muốn sinh con đủ nếp đủ tẻ có thể sẽ vẫn còn đó.
Dù sao đi chăng nữa, tất cả những điều này - tình trạng mang thai ngoài ý muốn ít hơn, sinh ít con hơn và ít các ca phá thai nguy hiểm hơn - suy cho cùng vẫn sẽ có lợi cho phụ nữ và toàn xã hội.
Lợi: Mở rộng thêm cơ hội học hành, theo đuổi sự nghiệp cho phụ nữ
"Nếu bạn loại bỏ thứ hiện đang kìm hãm phụ nữ nhiều hơn bất cứ lực cản nào - việc sinh con liên tục - thì thế giới sẽ bất ngờ đem đến cho phụ nữ một tương lai rộng mở chưa từng có," Susannah Mayhew, giáo sư về chính sách y tế, hệ thống và sức khỏe sinh sản tại Trường Y học Nhiệt đới và Vệ sinh London, nói.
Nhiều phụ nữ sẽ có thể hoàn tất việc học hành và tham gia lực lượng lao động nếu họ có toàn quyền kiểm soát việc sinh con
Nhiều phụ nữ sẽ có thể hoàn thành chương trình học tập của họ và tham gia lực lượng lao động; bằng chứng thực tế không thể phủ nhận cho thấy mối tương quan rõ rệt giữa kế hoạch hóa gia đình, sinh ít con hơn với việc được học hành liền mạch.
Điều này sẽ thúc đẩy các nền kinh tế và giúp các nước đang phát triển tăng trưởng với tốc độ bền vững hơn, Mayhew nói.
Thật vậy, chỉ có các nước Ả-rập với nguồn dầu mỏ dồi dào là các quốc gia duy nhất trên thế giới đạt được sự phát triển kinh tế mà không cần phải giảm tỷ lệ tăng dân số trước hoặc đồng thời với sự phát triển đó.
Lợi: Tạo thay đổi tích cực cho toàn thế giới
Việc được tiếp cận nhiều hơn tới lĩnh vực công có nghĩa là sẽ có nhiều phụ nữ tham gia hoạt động xã hội hơn, và điều đó có thể thay đổi khiến thế giới thay đổi theo hướng tốt hơn.
"Khi có nhiều phụ nữ làm lãnh đạo, chúng ta sẽ có được một xã hội nhân ái, hạnh phúc và hòa bình hơn, một chính quyền không chỉ có mục tiêu kiếm tiền càng nhiều càng tốt, nắm giữ nhiều vũ khí hạt nhân nhất thế giới," Mayhew nói, trích dẫn nghiên cứu sâu rộng cho thấy phụ nữ có thể có những lợi thế trong kỹ năng lãnh đạo, như biết cảm thông và biết ưu tiên đề cao các giá trị xã hội.
Cho đến khi phụ nữ ở mọi nơi được đối xử bình đẳng với nam giới, chúng ta khó có thể tận mắt chứng kiến một thế giới nơi phụ nữ hoàn toàn có thể kiểm soát việc họ có thai vào lúc nào, với ai
Do nắm quyền kiểm soát hoàn toàn đối với việc có bầu, sẽ có nhiều phụ nữ chọn sinh con muộn hơn.
Hiện đã có ngày càng nhiều số lượng phụ nữ trì hoãn việc mang thai. Khi biết rằng chuyện sinh con có thể diễn ra muộn hơn nhiều khả năng sẽ làm giảm áp lực có con sớm đối với phụ nữ.
Điều đó sẽ cho phép phụ nữ tập trung sức lực hơn nữa cho việc theo đuổi học hành, sự nghiệp.
Bất lợi: Sinh con muộn có thể ảnh hưởng tới sức khỏe con cái
Song, nếu họ trì hoãn việc mang thai đến tận khi gần 50, thậm chí ngoài 50 tuổi, thì đứa trẻ có nhiều nguy cơ mắc các biến chứng sức khỏe, ví dụ như hội chứng Downs, Mayhew nói.
Tuy nhiên, bà chỉ ra rằng việc phụ nữ sinh con ở tuổi thiếu niên thực sự còn nguy hiểm hơn rất nhiều so với việc có con ở độ tuổi ngoài bốn mươi; thêm nữa, các bà mẹ lớn tuổi cũng được hưởng các điều kiện tốt về phúc lợi trẻ em, vì họ có nhiều khả năng có thể cung cấp đầy đủ cho con cái họ.
Bất lợi: Coi nhẹ quyền của đàn ông
Sẽ thế nào nếu thử nghiệm của chúng ta về việc trao quyền quyết định việc mang thai cho phụ nữ liên quan tới việc họ có quyền lưu trữ tinh trùng của bạn tình để sử dụng sau này?
Rõ ràng, bất kể người hiến tinh trùng biết (hoặc đã từng biết) quyết định đó hay không, thì điều này vẫn đặt ra những câu hỏi đạo đức về sự đồng ý - và nhiều khả năng tiếp tục châm ngòi cho cuộc tranh luận xa hơn nữa về việc người đàn ông có quyền hạn đến đâu trong việc bạn tình của mình muốn có thai.
Bất lợi: Tạo cuộc cạnh tranh về tinh trùng
Trong lúc đó, tinh trùng của những người đàn ông được phụ nữ coi là có chất lượng cao nhất - vì trí tuệ, vì ngoại hình hay vì một số đặc điểm mong muốn khác - có thể trở thành thứ mang tính cạnh tranh.
"Có lẽ phụ nữ sẽ cảm nhận rằng chọn một người bạn đời tốt hơn chính là để có một người cha tốt hơn cho con mình," Renée Firman, nhà sinh vật học tiến hóa tại Đại học bang Tây Úc ở thành phố Perth, nói.
Tuy nhiên, vì khả năng này, biết đâu nam giới lại có thể trở nên chu đáo hơn so với hiện tại trong việc sử dụng bao cao su.
Bất lợi: Tạo tâm lý bất an ở đàn ông
Và, khi biết rằng bạn tình của họ có thể lưu trữ tinh trùng từ những người đàn ông khác, những người cha tương lai có thể trở nên bị ám ảnh với ý nghĩ rằng đứa con sinh ra không phải là con ruột của mình, và các xét nghiệm quan hệ cha con sẽ trở nên phổ biến hơn.
Về lâu dài, nam giới cũng có khi bắt đầu tiến hóa để tinh trùng có khả năng tiêu diệt tinh trùng của những người đàn ông khác được lưu trữ cùng nơi, hoặc phát triển một số cơ chế sinh học khác để tăng tỷ lệ làm cha.
Tất cả những điều này, tất nhiên, sẽ thay đổi động lực của mối quan hệ. Sẽ có một số nam giới không phản hồi tích cực với quyền lực mới của người phụ nữ, và coi đó như mối đe dọa đối với chính họ.
Họ có thể tăng cường "tất cả các loại nỗ lực trừng phạt nhằm hạn chế việc tiếp cận tới bất cứ điều gì mang lại cho phụ nữ quyền kiểm soát sinh sản, cơ thể và cuộc sống", Chavkin nói.
"Hoặc họ có thể tăng thêm tốc lực chụp mũ phụ nữ là thủ phạm ích kỷ gây hại cho thai nhi."
"Nếu bạn đi theo quỹ đạo của giả thuyết này và mở rộng nó ra thêm khoảng tám dặm nữa, bạn sẽ gặp được câu chuyện viễn tưởng mang tên The Handmaid's Tale (Chuyện người hầu gái)," Newman bổ sung thêm, đề cập đến cuốn tiểu thuyết u ám của Margaret Atwood.
Bỏ qua những giả thuyết viễn tưởng rồi thì vẫn còn lại một điều rõ ràng, Mayhew nói: trên thực tế, phụ nữ còn lâu mới hoàn toàn kiểm soát được việc khi nào họ mang thai và mang thai với ai - bởi vì thực tế chúng ta còn đang sống cách khá xa một thế giới mà phụ nữ ở đó thực sự được đối xử bình đẳng với nam giới.
"Ngay cả ở các nước giàu, điều này sẽ dẫn tới sự cắt đứt triệt để khỏi hiện trạng ngày nay - toàn bộ thế giới quan của xã hội sẽ cần phải thay đổi," cô nói. "Tôi nghĩ điều đó thật sự đáng buồn và tôi rất muốn nói rằng làm sao mà lại có thể xuất hiện/thật khó để tưởng tượng ra một thế giới hoàn toàn khác lạ như vậy."
Rachel Nuwer
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.