Hải quân Mỹ sẽ thể
hiện quyết tâm 'bảo vệ quyền lưu thông' hàng hải quốc tế ở khu vực Biển Đông,
theo tác giả.
Hãng tin Associated
Press vừa cho biết Hải Quân Hoa Kỳ đang đợi lệnh cho tàu tuần tra vào sâu trong
khu vực 12 hải lý xung quanh các đảo nhân tạo trong quần đảo Trường Sa mà Trung
Cộng cho xây dựng trái phép gần đây.
Đô đốc Scott Swift,
Tư lệnh hạm đội Thái Bình Dương của Hoa Kỳ đã trả lời phỏng vấn như thế với
Associated Press, hôm thứ Năm 22/10/2015, từ văn phòng của ông ở Trân Châu Cảng,
Hawaii.
Đô đốc Swift nói:
“Chúng tôi đã sẵn sàng... Và chúng tôi có những nguồn lực để hỗ trợ bất cứ quyết
định chính sách nào và bất cứ điều gì mà các nhà hoạch định chính sách có thể
yêu cầu chúng tôi làm để tỏ rõ quyết tâm của Mỹ liên quan đến những hoạt động
mà chúng tôi tiến hành ở Biển Đông.”
Theo nguồn tin cuối
giờ chiều 23/10 thì quyết định cuối cùng của Tòa Bạch Ốc sẽ chỉ nội trong vài
ngày tới!
Đô đốc Swift cũng
cho biết rằng các hoạt động của Hải Quân Hoa Kỳ trong khu vực là bình thường
như họ vẫn làm trước đây và không nhằm bất cứ quốc gia nào.
Quan điểm chính thức
của Hoa Kỳ từ trước đến nay là không đứng về phía bên nào trong vấn đề tranh chấp
chủ quyền các hòn đảo này nhưng việc tăng cường bảo vệ quyền tự do lưu thông
hàng hải và hàng không, phù hợp theo luật pháp quốc tế là ưu tiên hàng đầu của
họ.
Bảo vệ quyền lưu
thông
Tuần trước, Bộ trưởng
Quốc phòng Mỹ, Ashton Carter khẳng định trong một cuộc họp báo ở Boston rằng
Hoa Kỳ sẽ bay, lưu thông hàng hải và hoạt động ở bất cứ nơi nào được luật pháp
quốc tế cho phép, bao gồm cả khu vực Biển Đông.
Ông tiết lộ rằng Hải
Quân Hoa Kỳ đã có kế hoạch điều tàu vào vùng biển trong phạm vi 12 hải lý cách
các đảo mà Trung Cộng mới bồi đắp tại Trường Sa; ông còn tố cáo Trung Cộng đang
quân sự hoá các cơ sở tại đây và nhấn mạnh rằng vùng biển này là biển quốc tế
và Hoa Thịnh Đốn sẵn sàng bảo vệ quyền tự do lưu thông trong khu vực.
Không cam lòng, Tân
Hoa Xã, cơ quan ngôn luận chính thức của chính phủ Bắc Kinh, hôm 21/10, bình luận
rằng hành động này của Mỹ sẽ là một sai lầm nghiêm trọng, khiến Trung Cộng
“không có một sự lựa chọn nào khác ngoài việc tăng cường khả năng phòng vệ.”
Hoàn Cầu Thời báo, một
trong những tờ báo có liên kết với cơ quan ngôn luận chính thức của Đảng Cộng Sản
Trung Cộng, vừa có bài viết rằng nếu Mỹ xâm phạm điều mà họ gọi là “các quyền lợi
cốt lõi của Trung Cộng, thì Giải phóng Quân Nhân dân Trung Cộng sẽ phản ứng và
dùng vũ lực để ngăn lại.”
Căng thẳng Trung-Mỹ
đang leo thang hàng ngày và câu hỏi đang được mọi người quan tâm là liệu đối đầu
Mỹ-Trung có dẫn đến xung đột quân sự? Để trả lời cho câu hỏi này chúng ta cần
phải trả lời trước 3 câu hỏi sau đây:
Một là Mỹ có quyết
tâm đến đâu trong vấn đề Biển Đông, hai là phản ứng của Trung Cộng sẽ tới đâu
và ba là các quốc gia trong khu vực, đặc biệt các đồng minh, đối tác của Mỹ, sẽ
phản ứng ra sao?
Ưu tiên số một
Trung Cộng tăng cường
rõ rệt nhiều hoạt động hải quân và quân sự ở Biển Đông, theo một số nhà quan
sát quốc tế.
Có một điều chắc chắn
rằng không ai kể cả Trung Cộng ngay bây giờ thực sự muốn có chiến tranh trong
khu vực. Đơn giản không ai muốn đập cái chén cơm mà mình đang ăn.
Hoa Kỳ từng lặp đi lặp
lại nhiều lần về ưu tiên hàng đầu của họ trong vấn đề “Biển Đông”. Hoa Kỳ không
quan tâm chuyện “chủ quyền”. Cái mà Hoa Kỳ cho là quan trọng là sự di chuyển tự
do trong khu vực cả trên đường biển lẫn trên bầu trời.
Bất cứ sự cản trở
nào từ bất cứ quốc gia nào trong khu vực đều đẩy Hoa Kỳ vào thế phải ra tay.
Cho nên, sự lấn lướt của Trung Cộng trong thời gian qua, đặc biệt gần đây, với
sự bồi đắp đảo với những cơ sở quân sự và việc xây hai ngọn hải đăng là giọt nước
đầy làm tràn ly.
Hoa Kỳ buộc phải có
hành động thích đáng, rõ ràng để Trung Cộng biết đâu là giới hạn và cũng để trấn
an củng cố lực lượng đồng minh.
Như câu hỏi số một
bên trên nêu ra là liệu Mỹ có quyết tâm đến đâu? Hoa Kỳ hiện nay bị đặt vào thế
chẳng đặng đừng nên họ phải có quyết tâm cao độ. Nếu không thì uy tín của Mỹ sẽ
không còn và tương lai thì sẽ bị mất hoàn toàn ảnh hưởng trong khu vực.
Chính phủ Obama tuy
có yếu kém trong vấn đề Trung Cộng nhưng một phần cũng do vấn đề cắt giảm ngân
sách quốc phòng của Quốc hội và những can dự của Hoa Kỳ trên cương vị siêu cường
số một thế giới, buộc phải có thái độ cẩn trọng hơn.
Chưa giải quyết xong
chiến trường Afghanistan, Iraq thì phải đối phó cùng lúc với các điểm nóng khác
như Lybia, Ukraine và Syria, Hoa Kỳ cần có sự chia sẻ trách nhiệm của các đồng
minh và đối tác.
Đối với Trung Cộng
và “Biển Đông”, Tòa Bạch Ốc cũng muốn gom đủ sự đồng thuận và ủng hộ mạnh mẽ từ
Quốc hội cũng như của công luận trước khi có những bước đi cụ thể hơn.
Với những lời tuyên
bố chủ quyền “Biển Đông” của Chủ tịch Trung Cộng trong chuyến thăm Hoa Kỳ tháng
Chín vừa qua đủ để Tổng thống Obama có những hành động cứng rắn hơn, thể hiện
quyết tâm của Hoa Kỳ trong vấn đề bảo vệ an ninh, hòa bình và thịnh vượng chung
cho khu vực.
Vì quyền lợi quốc
gia, Hoa Kỳ sẽ quyết tâm tăng cường bảo vệ “quyền tự do lưu thông hàng hải và
hàng không”, phù hợp theo luật pháp quốc tế.
Phản ứng của TC
Trước viễn ảnh của một
Hoa Kỳ quyết tâm ngăn chận sự bành trướng của Trung Cộng, quốc gia này sẽ không
có sự lựa chọn nào khác hơn là chấp nhận bước vào bàn đàm phán. Dĩ nhiên giải
thuyết này không thể xảy ra nay mai mà chỉ có thể là một sự kiện có thật khi cả
hai bên Hoa Kỳ và Trung Cộng đã bước qua những cuộc đối đầu vô cùng căng thẳng.
Chiến lược của Trung
Cộng là một bước lùi, ba bước tiến, cứ âm thầm mà tới và chỉ dừng hoặc lùi khi
đối phương phản ứng mạnh và rất mạnh. Về chiến thuật, Trung Cộng dùng "mê
hồn trận" cùng lúc mở nhiều mặt trận khác nhau với mục đích làm tiêu hao lực
lượng đối phương, nhất là đánh đòn cân não lên “tâm lý” đối phương.
Hoa Kỳ với một chế độ
chính trị tự do, dân chủ và thực dụng, người dân Mỹ sẽ không có đủ “kiên nhẫn cần
thiết” để chơi màn "mèo vờn chuột" dẳng của Trung Cộng.
Cho nên, vì sao Trung
Cộng mới có tuyên bố rằng họ sẽ làm hết sức để tránh đụng độ, va chạm quân sự
như lời của tướng Phạm Trường Long, Phó Chủ tịch Uỷ ban Quân sự Trung ương của
Đảng Cộng sản Trung Cộng, phát biểu hôm 17/10 tại một hội nghị khu vực ở Bắc
Kinh, với sự tham dự của các Bộ trưởng Quốc phòng Đông Nam Á (ASEAN).
Hải quân Trung Cộng
trong một cuộc diễn tập trên Biển Hoa Đông cuối tháng 8/2015.
Ông nói: “Chúng tôi
sẽ không bao giờ sử dụng vũ lực một cách cẩu thả, ngay cả trong các vấn đề chủ
quyền, và đã làm hết sức để tránh xung đột bất ngờ.”
Mặc dù trước đó bà
Hoa Xuân Oánh, phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Trung Cộng đã lên tiếng cảnh báo Mỹ
cần làm rõ quan điểm và yêu cầu các nước nên tránh “cách tiếp cận liều lĩnh và
gây hấn để duy trì hòa bình và ổn định khu vực”.
Bà Hoa nói tiếp thêm
rằng trong khi Trung Cộng khuyến khích tự do hàng hải trong khu vực, điều đó
“không có nghĩa là tàu quân sự và máy bay nước ngoài có thể tự do đi vào không
phận và hải phận của nước khác. Trung Cộng sẽ duy trì vững chắc chủ quyền lãnh
thổ của mình”.
Như câu hỏi số hai
được nêu ra là liệu phản ứng của Trung Cộng sẽ tới đâu? Câu trả lời đơn giản và
ngay lập tức là rất mạnh nhưng chủ yếu chỉ là “võ mồm và đại bác vòi rồng”. Tuy
Trung Cộng không phải là “cọp giấy” nhưng rất sợ đụng độ thật vì Trung Cộng còn
đang cần thời gian để chuẩn bị lực lượng. Nổ súng bây giờ đối với Trung Cộng là
đồng nghĩa với tự sát.
Thái độ đồng minh
Sau khi Hoa Kỳ thông
báo cho Úc biết ý định tuần tra ở “Biển Đông” thì ngày 15/10, Bộ trưởng Thương
mại, Andrew Robb trả lời trên đài truyền hình của hãng tin Bloomberg tại Hồng
Kông rằng, Úc “không đứng về phe nào” và “không tham dự vào các hoạt động giám
sát hay bất kỳ một động thái nào của Mỹ” ở Biển Đông.
Ngoại trưởng Úc,
Julia Bishop, hôm 19/10, chính thức tuyên bố từ chối tham gia với lý do sáng kiến
này “chưa đi vào thực hiện” nhưng sẽ ủng hộ về ngoại giao.
Động thái này tuy bất
ngờ nhưng không khó hiểu khi phân tích về những lợi ích kinh tế của Úc với Trung
Cộng và Hoa Kỳ. Trao đổi thương mại Úc-Trung gần 100 tỷ USD và cán cân phần lợi
nghiêng về phía Úc trong khi giao thương Úc-Mỹ chỉ ở mức 37 tỷ USD và Úc nhập
siêu từ Mỹ theo số liệu năm 2013 của Ủy ban Thương mại Úc (Austrade).
Bất cứ một sự đối đầu
nào của Úc với Trung Cộng trước mắt đều gây tổn hại kinh tế cho Úc, nhưng về lâu
dài, nếu Mỹ thật sự quyết tâm đặt luật chơi mới cho khu vực, Úc không có sự lựa
chọn nào khác hơn là đi với Mỹ.
Tuy Nhật Bản, một đồng
minh quan trọng của Mỹ trong khu vực chưa lên tiếng cụ thể về việc này vì Mỹ
chưa chính thức đề nghị nhưng có nhiều khả năng cuối cùng chỉ có Mỹ và Nhật Bản
sẽ thực hiện dự án “tự do hàng hải” này.
Đây là nhu cầu sống
còn của Nhật Bản vì thứ nhất, “Biển Đông là trục lộ hàng hải duy nhất nối Nhật
Bản với Ấn Độ Dương, Trung Đông, Châu Âu và Châu Phi, những thị trường quan trọng
của Nhật, nếu làm ngơ với Trung Cộng chỉ chuốc họa vào thân sau này.
Thứ hai, Nhật Bản
đang có tranh chấp với Trung Cộng ở Biển Hoa Đông, Nhật Bản không thể cho Trung
Cộng thấy liên minh Mỹ-Nhật lỏng lẻo.
Và thứ ba, Nhật Bản
không có tranh chấp gì ở Biển Đông nên có lý do chính đáng để cùng Mỹ tuần tra
trong khu vực nhân danh quyền “tự do hàng hải”.
Theo báo Telegraph của
Ấn Độ, hôm 19/10, Mỹ có thông báo cho Ấn Độ về dự án “tự do hàng hải” này,
nhưng hiện giờ chính phủ Ấn Độ chưa có câu trả lời chính thức.
Tàu chiến Mỹ đi tuần
ở vùng biển quốc tế gần khu vực Trường Sa hôm 11/5/2015.
Việc Ấn Độ có tham
gia hay không tùy thuộc vào những thỏa thuận mà Tổng thống Obama và Thủ tướng
Modi đã đồng ý trước đây. Chính phủ Ấn Độ đang xem xét, phân tích lợi hại về những
lợi ích chiến lược lâu dài trong khu vực và toàn cầu mà Mỹ hứa sẽ mang lại cho Ấn
Độ.
Đối đầu hay hợp tác?
Liệu Mỹ có thực hiện
dự án “tự do hàng hải”? Câu trả lời dứt khoát là Mỹ sẽ đưa tàu chiến vào khu vực
12 hải lý của những đảo nhân tạo được xây dựng trái phép này vì theo luật biển
quốc tế thì những đảo này không có 12 hải lý như lãnh hải, đồng thời việc công
nhận chủ quyền của những đảo này còn là vấn đề tranh chấp mà chỉ có luật pháp
quốc tế mới có thẩm quyền.
Với những phân tích
bên trên, Hoa Kỳ không có sự lựa chọn nào khác hơn là phải thách thức Trung Cộng
để buộc Trung Cộng ngồi vào bàn đàm phán và đưa vấn đề này ra một tòa án quốc tế
về biển để được nghe Trung Cộng giải thích cụ thể về chủ quyền của họ nằm trong
đường 9 đoạn trên “Biển Đông”.
Hoa Kỳ dĩ nhiên muốn
tạo được một liên minh để thực hiện dự án này nhưng nếu thậm chí chỉ một mình
Hoa Kỳ vẫn phải làm để chứng minh cho các đồng minh và đối tác trong khu vực về
quyết tâm của Hoa Kỳ. Vì chỉ có như thế thì mới không còn ai còn có nghi ngờ về
thái độ của Hoa Kỳ. Không ai có thể trách cứ là Hoa Kỳ chỉ nói nhưng không làm
và có thể “bán đứng” họ.
Nếu vậy thì khả năng
đối đầu giữa Hoa Kỳ và Trung Cộng không còn là giả thuyết nữa nhưng liệu sự đối
đầu này có dẫn tới xung đột quân sự không thì câu trả lời dứt khoát sẽ là
không!
Như đã phân tích, giải
pháp quân sự đối với Trung Cộng trong thời điểm là 'tự sát', ngoại trừ, nội
tình Trung Cộng có loạn.
Đối với Chủ tịch Tập
Cận Bình trong giai đoạn này, việc củng cố quyền lực của ông ở Bắc Kinh là ưu
tiên số một, dứt điểm tàn dư của các thế lực chống ông trong đảng. Ưu tiên thứ
hai của ông là kích thích tăng trưởng kinh tế để ổn định chính trị, xã hội. Nếu
ông thất bại kinh tế, Trung Cộng sẽ bị rơi vào loạn lạc.
Ưu tiên thứ ba của
ông là ngoài việc tăng vị thế của Trung Cộng trên trường quốc tế, việc cấp bách
phải làm là phải đầu tư nhiều vào quốc phòng với mục đích thứ nhất thỏa mãn
thành phần “diều hâu” trong đảng và, mục đích thứ hai cũng để hiện đại hóa quân
đội xứng đáng là một cường quốc.
Sắp có đáp số
Cuối cùng, sự căng
thẳng hiện nay ở “Biển Đông” là một chỉ dấu tốt báo hiệu “bài toán Biển Đông” sắp
có đáp số.
Trung Cộng biết chắc
rằng không bao giờ họ có thể có được toàn bộ “Biển Đông” nhưng họ vẫn đưa ra
yêu sách tối đa để được chia phần nhiều hơn!
Hải quân Mỹ tiếp tục
theo dõi sát các diễn biến trên các vùng biển tại khu vực Biển Đông.
Giải pháp cuối cùng
của “Biển Đông” sẽ là sự hợp tác đa quốc gia trong một tổ chức cấp khu vực bao
gồm các nước đang có tranh chấp chủ quyền và các quốc gia có liên quan và/hoặc
có quyền lợi ở “Biển Đông” để cùng quản lý và khai thác.
Nếu Trung Cộng là nước
có đòi hỏi chủ quyền nhiều nhất ở Biển Đông và Việt Nam là nước có nhiều chủ
quyền lãnh hải ở đây nhất, thì Việt Nam sẽ là nước bị thiệt thòi nhiều nhất
trong khi Trung Cộng sẽ là nước hưởng lợi nhiều nhất từ bất cứ một giải pháp
nào cho “Biển Đông”.
Nhưng sự thiệt thòi
của Việt Nam có thể hạn chế được nếu Đảng Cộng sản Việt Nam có chiến lược chuyển
trục kịp thời hầu huy động được sức mạnh tổng lực của toàn dân trong công cuộc
chiến đấu bảo vệ chủ quyền, lãnh hải và những quyền lợi chính đáng, hợp pháp khác
của chúng ta ở Biển Đông.
LS Vũ Đức Khanh
