Donetsk _ nơi người dân sơ tán khỏi khu vực của Ukraine

Khu vực Donetsk ở miền đông Ukraine từ lâu đã nằm trong tầm ngắm của Moscow.

Vladimir Putin được cho là đã nói rằng ông ta sẽ đóng băng cuộc chiến để đổi lấy toàn quyền kiểm soát nơi đây.

Nga hiện đã kiểm soát 70% Donetsk và gần như toàn bộ tỉnh láng giềng Luhansk – và đang từng bước mở rộng kiểm soát, chậm nhưng chắc.

Tôi đang trên đường tới thị trấn Dobropillia ở tiền tuyến Donetsk cùng với hai tình nguyện viên nhân đạo, chỉ cách tiền tuyến của quân Nga 8km.

Họ đang làm nhiệm vụ đưa người bệnh, người già và trẻ em đến nơi an toàn hơn.

Ban đầu, mọi việc diễn ra trơn tru.

Chúng tôi lao nhanh vào thị trấn trên một chiếc xe bọc thép, được trang bị thiết bị gây nhiễu drone trên nóc, chạy với tốc độ 130km/h.

Những tấm lưới xanh phủ lên con đường, che khuất tầm nhìn từ trên cao – nhằm bảo vệ nó khỏi các drone của Nga.

Đây là chuyến đi thứ hai của họ trong buổi sáng và các con phố hầu như vắng lặng. Những cư dân ít ỏi còn lại chỉ ra khỏi nhà để nhanh chóng lấy nhu yếu phẩm.

Các cuộc tấn công của Nga diễn ra hằng ngày.

Thị trấn trông như bị bỏ hoang và không có nước suốt một tuần qua.

Mỗi tòa nhà mà chúng tôi đi ngang đều bị hư hại, một số chỉ còn là đống đổ nát.

Trong năm ngày vừa qua, Laarz, một người Đức 31 tuổi, và Varia, một thiếu nữ Ukraine 19 tuổi, những người làm việc cho tổ chức từ thiện Universal Aid Ukraine, đã thực hiện hàng chục chuyến đi để sơ tán người dân.

Một tuần trước, các nhóm nhỏ binh sĩ Nga đã chọc thủng phòng tuyến quanh thị trấn, làm dấy lên lo ngại rằng tuyến đầu trong cái gọi là "vành đai pháo đài" của Ukraine – một trong những khu vực được phòng thủ dày đặc nhất – có thể sụp đổ.

Các đơn vị tăng viện đã được gấp rút điều đến khu vực này và chính quyền Ukraine nói rằng tình hình đã được ổn định.

Nhưng hầu hết cư dân Dobropillia cảm thấy đã đến lúc phải rời đi.

Khi đội cứu hộ đến nơi, ông Vitalii Kalinichenko, 56 tuổi, đang đứng trước cửa tòa chung cư, tay cầm túi nhựa chứa những vật dụng cần thiết.

"Tất cả cửa sổ của tôi đều vỡ hết rồi, nhìn này, chúng bay tung tóe ở tầng hai. Chỉ còn mỗi mình tôi ở lại," ông nói.

Ông mặc áo thun xám và quần đùi đen, và chân phải đang được quấn băng.

Ông Kalinichenko chỉ vào một hố lớn nằm sau bụi hoa hồng, nơi một chiếc máy bay không người lái Shahed đã rơi vài đêm trước, làm vỡ cửa sổ và làm ông bị thương.

Động cơ của một chiếc drone khác nằm trong vườn nhà hàng xóm.

Khi chúng tôi chuẩn bị rời đi, Laarz phát hiện có drone bay lượn trên cao, và chúng tôi một lần nữa tìm chỗ ẩn dưới cây.

Máy dò drone cầm tay của anh cho thấy nhiều thiết bị bay không người lái đến từ Nga đang hoạt động trong khu vực.

Một phụ nữ lớn tuổi mặc một chiếc váy mùa hè và đội mũ rơm đang đi qua với chiếc xe đẩy của siêu thị.

Laarz cảnh báo bà về drone và bà nhanh chóng tăng tốc bước đi.

Một vụ nổ vang lên gần đó, âm thanh vang vọng giữa các tòa chung cư xung quanh.

Nhưng trước khi chúng tôi kịp rời đi, vẫn còn một gia đình khác cần được cứu, ngay quanh góc phố.

Laarz đi bộ để tìm họ, tắt thiết bị gây nhiễu drone trên xe đang nổ máy để tiết kiệm pin.

"Nếu nghe thấy drone, có hai công tắc ở bảng điều khiển giữa, bật lên nhé," anh nói rồi biến mất ở góc phố.

Thiết bị gây nhiễu chỉ có tác dụng với một số loại drone của Nga.

Một loạt vụ nổ tiếp tục rung chuyển khu phố. Một người phụ nữ ra lấy nước cùng một chú chó chạy vội tìm chỗ ẩn nấp.

Bên trong đoàn xe sơ tán, tôi ngồi cạnh Anton, 31 tuổi. Mẹ anh ở lại. Bà khóc khi anh rời đi và anh hy vọng bà cũng sẽ sớm rời đi.

Trong chiến tranh, các tiền tuyến thay đổi liên tục, các thị trấn bị mất, giành lại và lại mất, nhưng với việc Nga đang tiến quân và số phận khu vực này đang phụ thuộc vào các cuộc đàm phán, đây có thể là lần cuối Anton và những người sơ tán khác nhìn thấy ngôi nhà của mình.

Anton nói rằng trước đây anh chưa bao giờ rời thị trấn. Trong tiếng gầm của động cơ, tôi hỏi anh liệu Ukraine có nên từ bỏ Donbas – khu vực giàu tài nguyên gồm Donetsk và Luhansk – hay không.

"Chúng tôi cần ngồi vào bàn đàm phán và cuối cùng giải quyết xung đột này một cách hòa bình. Không đổ máu, không có người chết," anh nói.

Nhưng Varia, 19 tuổi, lại có quan điểm khác. "Chúng ta không bao giờ có thể tin Putin hay Nga, bất kể họ nói gì, và chúng ta đã có kinh nghiệm về điều đó. Nếu chúng ta nhường Donbas cho họ, điều đó sẽ chẳng ngăn được gì, mà chỉ tạo thêm cơ hội cho Nga thực hiện một cuộc tấn công khác," cô nói với tôi.

Tình hình ở Donbas ngày càng nguy hiểm đối với Ukraine khi Nga tiến chậm nhưng chắc.

Tổng thống Volodymyr Zelensky đã bác bỏ những ý kiến cho rằng khu vực này có thể bị mất vào cuối năm nay, dự đoán rằng Nga sẽ cần thêm bốn năm nữa để hoàn toàn chiếm giữ phần còn lại.

Tuy nhiên, Ukraine khó có thể giành lại phần lãnh thổ chiến lược ở đây nếu không có vũ khí mới hoặc sự hỗ trợ tăng cường từ phương Tây.

Khu vực này của Donetsk là vùng trọng yếu trong phòng thủ của Ukraine.

Nếu bị mất hoặc nhường cho Nga, các tỉnh lân cận như Kharkiv và Zaporizhia – và các khu vực xa hơn – sẽ đối mặt với rủi ro lớn hơn.

Giá phải trả để giữ vững phòng tuyến được đo bằng sinh mạng và cơ thể các binh sĩ Ukraine.

Sau đó, tôi lái xe tới một bệnh viện dã chiến gần đó dưới màn đêm. Các drone không bao giờ ngừng hoạt động, và những người bị thương cùng người đã chết chỉ có thể được đưa đi một cách an toàn vào ban đêm.

Thiệt hại của Nga cao hơn nhiều, có thể gấp ba lần hoặc hơn, nhưng nước này có khả năng chịu tổn thất lớn hơn Ukraine.

Những người bị thương bắt đầu được đưa tới, mức độ nghiêm trọng của các ca tăng dần khi đêm bắt đầu chuyển dần sang ngày mới.

Các nạn nhân đến từ các trận chiến ở Pokrovsk, một thành phố mà Nga đã cố gắng chiếm trong một năm qua và hiện đang bị bao vây một phần. Đây là một thành phố then chốt trong phòng thủ Donetsk và các trận chiến diễn ra vô cùng khốc liệt.

Người đàn ông đầu tiên đến vẫn còn tỉnh, bị trúng đạn vào ngực trong một cuộc đọ súng.

Tiếp theo là một người đàn ông ngoài 40 tuổi đầy vết thương do mảnh đạn. Việc cứu ông này mất hai ngày và ba lần nỗ lực, do giao tranh căng thẳng.

Tiếp theo là một người đàn ông có chân phải gần như bị thổi bay hoàn toàn trong một cuộc tấn công bằng drone trên đường từ Pokrovsk tới Myrnohrad.

Thượng úy Dima, 42 tuổi, một bác sĩ phẫu thuật, chạy từ bệnh nhân này sang bệnh nhân khác.

Đây là một cơ sở y tế tạm thời, nên nhiệm vụ của ông là sơ cứu nhanh những người bị thương và chuyển họ tới bệnh viện chính để điều trị tiếp. "Khó khăn lắm, vì tôi biết mình có thể làm nhiều hơn, nhưng không có đủ thời gian," ông chia sẻ với tôi.

Sau tất cả những cảnh tượng tàn khốc này, tôi hỏi ông rằng liệu Donbas có nên bị nhượng lại để mang lại hòa bình hay không.

"Chúng ta phải chấm dứt cuộc chiến, nhưng chúng tôi không muốn chấm dứt theo cách này," ông nói. "Chúng tôi muốn giành lại lãnh thổ, giành lại người dân của mình và chúng tôi phải trừng phạt Nga vì những gì họ đã làm."

Ông kiệt sức, số người thương vong ngày càng nhiều, hàng chục người mỗi ngày kể từ khi Nga tiến công, với các vết thương nghiêm trọng nhất mà các bác sĩ từng thấy kể từ khi chiến tranh bắt đầu, chủ yếu do drone gây ra.

"Chúng tôi chỉ muốn trở về nhà, sống trong hòa bình mà không còn ác mộng này, không còn máu, không còn cái chết," ông nói.

Trên đường rời thị trấn vào buổi chiều hôm đó, giữa những cánh đồng ngô và hướng dương, hàng dặm dây thép gai mới được rào lấp lánh dưới ánh mặt trời.

Chúng chạy dọc theo các bờ đất đỏ cao, các hào sâu và những hàng bê tông chống tăng hình kim tự tháp xếp ngay ngắn như răng rồng.

Tất cả đều được thiết kế để làm chậm bất kỳ cuộc tiến công đột ngột nào của Nga.

Nga được cho là đang có hơn 100.000 binh sĩ trực chiến, chờ để tiến công, nếu có cơ hội, như những lần tấn công trước đó ở Dobropillia.

Những công trình phòng thủ mới được đào trong lòng đất Ukraine này vẽ nên bức tranh về tình hình đang xấu đi tại Donetsk.

Phần còn lại của khu vực này có thể bị nhượng lại bằng con đường ngoại giao, nhưng cho đến lúc đó, Ukraine, mặc dù đẫm máu và kiệt sức, vẫn quyết tâm chiến đấu để bảo vệ từng tấc đất còn lại.

 

Quentin Sommerville