Đài Loan là 'gót chân Achilles' giữa mối đe dọa to lớn từ Trung cộng

Đảo quốc này nhập khẩu 97% nhu cầu năng lượng khi các chuyên gia an ninh cảnh báo Bắc Kinh có thể khai thác các điểm yếu mà không cần nổ súng

Cử tri Đài Loan sẽ đi bỏ phiếu vào thứ Bảy để quyết định liệu Đài Bắc có nên khôi phục lại năng lực điện hạt nhân hay không, khi hòn đảo này đang phải đối mặt với những điểm yếu lớn về năng lượng trong bối cảnh lo ngại ngày càng tăng về các mối đe dọa từ Trung cộng.

Vào tháng 5, Đài Loan đã đóng cửa Nhà máy Điện Hạt nhân Mã An Sơn - nhà máy điện hạt nhân cuối cùng còn sót lại - sau khi Đảng Dân chủ Tiến bộ (DPP) cầm quyền cam kết vào năm 2016 sẽ loại bỏ dần năng lượng hạt nhân vào năm 2025 do lo ngại liên quan đến bụi phóng xạ hạt nhân sau thảm họa Fukushima năm 2011 tại Nhật Bản.

Kể từ đó, các chuyên gia an ninh đã lên tiếng cảnh báo rằng động thái này càng làm lộ rõ ​​điểm yếu của Đài Loan trước Trung cộng vì hòn đảo này phụ thuộc rất nhiều vào nhập khẩu năng lượng, chủ yếu dựa vào các quốc gia như Mỹ, Úc, Ả Rập Xê Út và Qatar về cả nhập khẩu Khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) và dầu thô.

"Sự phụ thuộc vào năng lượng của Đài Loan là điểm yếu chí mạng", Craig Singleton, giám đốc cấp cao của Chương trình Trung cộng và nghiên cứu viên cao cấp của Quỹ Bảo vệ Dân chủ (FDD), phát biểu trong một cuộc họp báo sau chuyến thăm của phái đoàn đến hòn đảo này hồi đầu tháng.

"Bắc Kinh có thể lợi dụng vấn đề này mà không cần nổ súng", ông nói thêm, đồng thời lưu ý rằng Trung cộng có thể dễ dàng cắt đứt thương mại với hòn đảo này. "Trung cộng có thể tận dụng ưu thế hàng hải, chiến tranh pháp lý và các công cụ mạng để bóp nghẹt nguồn cung và thử thách khả năng phục hồi chính trị của Đài Loan."

Trong thập kỷ qua, Đài Loan đã nhập khẩu tới 97% nhu cầu năng lượng, chủ yếu thông qua các lựa chọn nhiên liệu hóa thạch, hiện chiếm hơn 90% mức sử dụng năng lượng của họ, trong khi năng lượng tái tạo được cho là chiếm 7% còn lại, theo các chuyên gia của FDD.

Mặc dù trước khi quyết định cắt đứt quan hệ với lựa chọn năng lượng thay thế, năng lượng hạt nhân là một nguồn cung cấp mạnh mẽ và đáp ứng gần 12% nhu cầu của hòn đảo vào năm 2011.

Đến năm 2021, nguồn cung đó đã giảm xuống còn khoảng 9,5% và đến năm sau, chỉ còn hơn 4% trước khi bị loại bỏ hoàn toàn trong năm nay.

Đối với một số quốc gia, đặc biệt là ở châu Âu, năng lượng hạt nhân đã trở thành một giải pháp khi họ tìm cách giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu phát thải carbon trong bối cảnh lo ngại ngày càng gia tăng về biến đổi khí hậu.

Tuy nhiên, một số quốc gia, như Đức, đã có quan điểm phản đối hạt nhân mạnh mẽ do lo ngại liên quan đến bụi phóng xạ hạt nhân — như đã thấy sau hậu quả tàn khốc của thảm họa nhà máy điện hạt nhân Chernobyl năm 1986, không chỉ ảnh hưởng đến những người ở khu vực lân cận Ukraine mà còn gây ra những tác động vang dội trên khắp châu Âu.

Berlin vào năm 2023 cũng đã loại bỏ hoàn toàn năng lượng hạt nhân — nhưng Đài Loan đang phải đối mặt với một số thách thức an ninh rõ ràng mà Đức không phải đối mặt.

Một số người phản đối năng lượng hạt nhân cũng chỉ ra rằng các kịch bản thời chiến trong những năm gần đây đã cho thấy những rủi ro an ninh xung quanh các nhà máy điện hạt nhân đang hoạt động — như đã thấy trong cuộc xâm lược Ukraine của Nga và cuộc chiến giành nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia.

Tuy nhiên, theo một báo cáo của DW, các chuyên gia cũng lập luận rằng Đài Loan có thể sẽ sử dụng hết kho dự trữ dầu của mình chỉ trong vài tuần đến vài ngày nếu Trung cộng thực hiện lệnh phong tỏa.

Do đó, năng lượng hạt nhân sẽ mang lại cho Đài Bắc một giải pháp dự trữ năng lượng bổ sung.

"Theo quan điểm của tôi, năng lượng hạt nhân sẽ thay đổi phép tính đó, mang lại sự liên tục đáng kể dưới sự ép buộc, và tôi nghĩ nó thực sự làm phức tạp thêm chiến thuật của Bắc Kinh", Singleton lập luận.

Cuối cùng, ông cho rằng Đài Loan cần đa dạng hóa nhu cầu năng lượng của mình tốt hơn để có thể phòng thủ tốt hơn trước nguy cơ bị Trung cộng phong tỏa.

"Hoa Kỳ cần giúp Đài Loan đa dạng hóa nhanh chóng, giảm thiểu sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp dễ bị tổn thương như Qatar, và có thể chuẩn bị cho một cuộc cạnh tranh về sức bền bỉ, bởi vì tôi nghĩ đó chính xác là cách Trung cộng đang nghĩ về vấn đề này", ông nói thêm, đồng thời lưu ý mối quan hệ giữa Qatar với Trung cộng và lượng lớn khí hóa lỏng (LNG) xuất khẩu sang Bắc Kinh.

Singleton chỉ ra rằng Ukraine đã chứng minh là một trường hợp nghiên cứu hữu ích, không chỉ khi nói đến những điểm yếu của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, mà còn về cách một quốc gia xâm lược có thể nhắm vào những điểm yếu trong mọi khía cạnh của ngành năng lượng.

"Ukraine cho thấy năng lượng là một trong những cách nhanh nhất để làm suy yếu ý chí của một quốc gia. Và rõ ràng Nga đã nhắm mục tiêu vào sức mạnh để giải phóng các thành phố, phá vỡ sự gắn kết và buộc phải nhượng bộ", Singleton giải thích. "Tôi nghĩ Bắc Kinh chắc chắn đang nghiên cứu chiến lược đó."

Caitlin McFall