Binh lính Ukraine kiệt sức lo sợ một nền hòa bình bất công

Họ gọi đó là "diệt chủng drone" (dronocide) – một chương trình huấn luyện mới để đối phó với mối đe dọa hiện được coi là lớn nhất đối với mạng sống của binh sĩ Ukraine trên chiến trường: máy bay không người lái (drone).

Theo phía Ukraine, những thiết bị này đầy rẫy ở tiền tuyến và gây ra thương vong lớn nhất.

Nếu Tổng thống Mỹ Donald Trump không thể buộc Tổng thống Nga Vladimir Putin chấp thuận một lệnh ngừng bắn tại cuộc gặp ở Alaska vào ngày 15/8, thì chương trình huấn luyện ở miền đông Ukraine này có thể sẽ trở thành yếu tố sống còn để cứu mạng những binh sĩ ở tiền tuyến.

Công tác chuẩn bị chiến đấu vẫn được tiếp tục cho thấy có ít người ở Ukraine kỳ vọng cuộc chiến này sẽ sớm kết thúc.

Khóa huấn luyện không quá phức tạp: vũ khí phòng thủ của họ chỉ là khẩu súng săn. Binh lính tập bắn vào các mục tiêu di chuyển nhanh – trước tiên là bắn khi đứng yên, rồi sau đó vừa di chuyển vừa bắn.

Ihor, người hướng dẫn với kinh nghiệm dày dạn, nói với các học viên rằng súng săn hiện là phương tiện hiệu quả nhất để bắn hạ một chiếc drone ở cự ly gần.

Ihor đã chiến đấu ở miền đông Ukraine từ năm 2014 – thời điểm Nga sáp nhập Crimea một cách bất hợp pháp và gửi binh lính tới vùng Donbas. Biệt danh của ông là "Đao thủ". Ông cũng huấn luyện binh sĩ chiến đấu tay đôi.

Suốt hơn 10 năm qua, Ihor đã tìm mọi cách để ngăn bước tiến của quân Nga. Ông tỏ rõ thái độ mỗi khi nghe ai đó gợi ý rằng Ukraine sẽ phải nhượng lãnh thổ trong bất kỳ "cuộc đổi chắc đất đai" nào.

"Cả tôi lẫn đồng đội đều không sẵn lòng cho chuyện đó," ông nói. Ông khẳng định họ quyết tiếp tục chiến đấu "cho tới khi giải phóng được lãnh thổ của mình".

Điều đó dường như khó xảy ra, trong bối cảnh một số đơn vị tiền tuyến của Ukraine đang lâm vào cảnh thiếu quân trầm trọng.

Theo một binh sĩ, những nỗ lực huy động thêm lực lượng gần đây là một "thảm họa". Họ hiểu rằng mình vẫn đang bị lép vế cả về hỏa lực lẫn quân số.

Các binh sĩ Ukraine cũng thừa nhận họ đang mệt mỏi và dần mất vị thế. Đó là sự thật không thể phủ nhận. Nhưng việc huấn luyện này cho thấy rằng họ chưa bỏ cuộc.

Oleksii, một trong những người lính đang trui rèn kỹ năng bắn súng săn, cho biết anh đã mất cha và bạn bè do chiến tranh.

Anh thừa nhận: "Cuộc chiến phải chấm dứt, bằng cách này hay cách khác." Nhưng khi nghe ý kiến cho rằng Ukraine nên nhượng thêm lãnh thổ cho Nga, anh nói: "Tôi sẽ không làm vậy, tôi không thích ý tưởng này."

Binh lính Ukraine đồng thời chỉ ra rằng Nga cũng đang hứng chịu tổn thất nặng nề, với khoảng 1.000 thương vong – chết hoặc bị thương – mỗi ngày. Nguồn lực của Nga đang dần bị bào mòn.

Những quan điểm từ tiền tuyến phản ánh rõ ở các thị trấn và thành phố của Ukraine. Người dân cũng đang hứng chịu hậu quả của cuộc chiến một cách trực tiếp hơn, đặc biệt là khi Nga gia tăng các cuộc tấn công bằng tên lửa và drone trên khắp cả nước trong thời gian gần đây. Tháng trước, Nga đã phóng hơn 6.000 drone vào Ukraine. Vào tháng 7/2024, con số này thấp hơn nhiều, với chỉ hơn 400 chiếc.

Một điều rõ ràng trên các con phố ở thủ đô Kyiv là mong mỏi kết thúc chiến tranh.

"Nếu chúng ta không dừng lại, chúng ta sẽ mất thêm lãnh thổ và con người," Oleksandr nói. Anh ví tình hình hiện tại như đánh cược ở sòng bài: "Càng chơi càng thua."

Volodymyr, một người qua đường khác, tỏ ra bi quan về triển vọng các cuộc đàm phán giữa ông Trump và ông Putin. Ông tin rằng Ukraine có lẽ sẽ phải nhượng thêm lãnh thổ để đổi lấy một lệnh ngừng bắn. "Chúng tôi không còn nguồn lực," ông nói. "Tất cả những chàng trai của chúng tôi giờ hoặc ở trên thiên đường, hoặc nằm trong bệnh viện."

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã bày tỏ sự bực bội vì Ukraine không được góp tiếng nói tại Alaska. Ông cũng khẳng định rõ sẽ không nhượng lãnh thổ Ukraine. "Đó không phải là tài sản riêng của tôi," ông nói hồi đầu tuần. Nhưng một số khảo sát gần đây cho thấy ngày càng có nhiều người Ukraine chấp nhận thực tế rằng họ có thể sẽ phải đổi đất lấy hòa bình.

Tuy nhiên, vấn đề cốt lõi là chẳng mấy ai tin rằng Nga thực sự muốn có hòa bình. Ông Oleksandr Merezhko, nghị sĩ kiêm Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Ukraine, cho rằng cuộc gặp ở Alaska chỉ là một màn quảng bá truyền thông cho Tổng thống Putin.

"Ông Putin không hề có ý định tìm kiếm một thỏa hiệp," ông Merezhko nhận định. "Ông ta nghĩ mình đang thắng trong cuộc chiến này. Ông ta sẽ không lùi bước."

Merezhko cũng bác bỏ gợi ý của Tổng thống Trump rằng Ukraine sẽ phải "ký một thứ gì đó".

"Hoàn toàn không," ông nói. "Tôi không tin rằng bất kỳ thỏa thuận nào dẫn tới sự tàn lụi của chúng tôi lại có thể bị áp đặt lên Ukraine." Ông khẳng định cả về đạo lý lẫn pháp lý, việc hy sinh nhà cửa của người dân để đổi lấy hòa bình là sai trái.

Dù vậy, đã có rất nhiều người Ukraine mất đi mạng sống và nhà cửa.

Theo Liên Hợp Quốc, hơn 13.000 thường dân Ukraine đã thiệt mạng và hơn 3,5 triệu người Ukraine sơ tán.

Hơn 500 người trong số những người tản cư này hiện đang sống tại một "ngôi làng tạm" ngay rìa thủ đô. Nhà mới không có tường gạch mái ngói mà là các container kim loại.

Nhiều người trong số đó là người cao tuổi đã chạy trốn khỏi giao tranh ở miền Đông.

Ở đây có một sân chơi nhỏ dành cho những đứa trẻ có lẽ sẽ chẳng bao giờ được thấy lại thị trấn và ngôi làng nơi chúng chào đời. Nhà cũ của họ giờ đây đã nằm trong vùng bị chiếm đóng.

Khuôn mặt ông Hennadii, 78 tuổi, nhòe nước mắt khi nói rằng ông không nghĩ mình sẽ còn được nhìn thấy ngôi mộ của mẹ thêm lần nào nữa.

Ông kể rằng ông vẫn nhớ da diết những thứ buộc phải bỏ lại. "Tôi thích câu cá ở đó, tôi có một mảnh đất nhỏ, có giàn nho và cây óc chó," ông nói. "Và giờ tất cả đã không còn."

Không ai trong số những người chúng tôi trò chuyện bày tỏ sự tin tưởng vào triển vọng của cuộc đàm phán giữa ông Trump và ông Putin. "Tôi thực sự hy vọng sẽ có điều gì đó tốt đẹp sau cuộc gặp này, nhưng tôi không kỳ vọng nhiều," Valeria, một nữ sinh 18 tuổi đã mất nhà, chia sẻ.

Trong khi đó, bà Valentina, 78 tuổi, kiên quyết hơn. Chồng bà đã thiệt mạng trong một vụ tấn công bằng tên lửa của Nga. "Đây là đất của chúng tôi, và người dân chúng tôi đang hy sinh vì nó," bà nói. "Làm sao chúng tôi có thể từ bỏ cơ chứ? Không đời nào."

Tại Alaska, ông Trump và ông Putin sẽ bàn về tương lai của Ukraine. Ukraine sẽ không tham gia, ý kiến của họ cũng không được cân nhắc.

Trong cuộc chiến này, Ukraine có thể đang dần thất thế, nhưng chưa hề thất bại. Điều đó khiến bất kỳ bên nào khó có thể áp đặt một nền hòa bình mà Ukraine không thể chấp nhận.

 

Jonathan Beale