Nơi đáng sống nhất quả đất

Quanh năm cày sâu cuốc bẫm, bán mặt cho đất bán lưng cho trời, suốt đời quanh quẩn với ruộng vườn, heo bò gà vịt ấy vậy mà cuộc sống vẫn không khá nổi, đầu tắt mặt tối, thiếu trước hụt sau, con cái nheo nhóc, ăn còn không đủ thì nói chi đến chuyện học hành hay du hí đó đây. Vợ chồng Đậu than thân trách phận mà hổng biết tại sao mình khổ như thế. Vợ chồng Đậu bèn đổ riệt cho ông trời, việc gì cũng do trời cả. Bản tánh vốn thiệt thà chất phác đến độ ngờ nghệch không còn phân biệt nổi phải trái, trắng đen. Ai nói gì cũng nghe, ai phỉnh phờ cũng tin, bị gạt miết mà hổng tỉnh ra.

Thực tình mà nói Đậu cũng dốt thật, với mớ chữ và kiến thức ở trường làng đựng không đầy lá môn thì làm được gì, chỉ được mỗi cái xạo là khỏi chê, cũng vì cái mỏ xạo ấy mà nhiều lúc Đậu cứ ngỡ mình nhất làng này, mà nhất làng này thì cũng coi như nhất thiên hạ rồi, cứ như thế Đậu như con ếch ngồi đáy giếng cứ ngoác mồm ra oang oang nhức cả đầu. Ngày kia hai vợ chồng Đậu nghe nói thành đô rực rỡ là nơi đáng sống nhất quả đất. Đậu bàn với vợ:

– Vợ chồng mình ở dưới quê cả đời, nghèo khổ đã lâu, nay người ta đồn đãi thành đô là nơi đáng sống nhất, vậy tui với bà làm chuyến lên tỉnh để nở mặt nở mày với thiên hạ.

Vợ Đậu gật đầu, hai vợ chồng lập tức tay xách nách mang lỉnh kỉnh quà quê, giỏ lác đựng mớ rau củ và con gà nòi đang tơ lên thành chơi. Vừa bước xuống xe đò, một đám cò lập tức bu quanh chụp giựt níu kéo, đứa nào cũng đòi chở vợ chồng Đậu mà chưa cần biết đi về đâu. Vợ Đậu sợ lấm lét, ôm chặt cái giỏ lác sợ tụi nó giựt mất. Đậu cũng xám mặt, hai tay kè kè giữ rịt túi quần vì trong ấy có mớ tiền bán lúa non để lên thành chi tiêu. Bọn cò xe ỏm tỏi làm dữ quá, Đậu còn chưa biết tính sao thì may quá, người em họ cũng vừa trờ đến, nhờ vậy mà bọn cò xe ôm mới chịu dãn ra. Hai vợ chồng Đậu ngồi sau lưng ôm cứng người chở cứ như ếch đeo bẹ dừa nước, mắt ngơ ngác nhìn phố xá hai bên, thỉnh thoảng miệng ú ớ, mắt trợn tròn ngạc nhiên vì sự ồn ào và tấp nập của phố phường. Nhìn đâu cũng thấy nhà lầu, cửa hiệu, đèn quảng cáo chớp chớp xanh đỏ tím vàng sao đẹp quá, sao khác với cảnh bùn lầy nước đọng dưới quê. 

Xe dừng ở đèn đỏ, dòng xe ken kín mặt đường. Hai vợ chồng Đậu đang mở to mắt nhìn chung quanh thì bất chợt một chiếc xe bán tải từ xa phía sau lao tới húc ủi thẳng vào đám xe máy đang chờ đèn, một tiếng ầm kinh khủng vang lên, bao nhiêu sắt thép lẫn máu thịt vung vãi khắp mặt đường, hàng chục chiếc xe máy gãy nát. Xe người em họ chở vợ chồng Đậu đậu sát vỉa hè và ở xa phía trước vì thế không bị hề hấn gì, chỉ tội hai vợ chồng Đậu sợ xanh mặt như nhái bén, cắt không còn giọt máu. Vợ Đậu thì thào:

– Ghê quá ông ơi, may chứ không thì lần đầu lên thành cũng là lần cuối.

Đậu sợ líu cả lưỡi không trả lời, người em họ trấn an:

– Hổng sao đâu, ở đây chuyện đó rất thường, người ta chờ đèn đỏ bị xe hơi ủi từ phía sau hoài, tuần nào cũng xảy ra. Anh chị lên thành chơi nhớ đi đứng cẩn thận, dè chừng bọn choai choai chạy ẩu.

Buổi chiều hôm đó vợ chồng Đậu đi bộ trên vỉa hè ngắm phố phường cho đã con mắt, cho bõ ước ao bấy lâu. Đậu vừa đi vừa móc điện thoại thông minh của Tàu để gọi về dưới quê khoe với bạn, vừa nói mấy câu chưa đủ đầu đuôi thì bỗng có tiếng xe máy rít sát rạt, một thằng tóc xanh đỏ ngồi sau giựt mất điện thoại cầm tay của Đậu, chỉ trong phút chốc cả người và xe biến mất trong dòng người trên đường phố. Hai vợ chồng Đậu hét khản cổ họng:

– Cướp, cướp, bớ người ta cướp!

Tiếng hét lạc lõng tan biến trong tiếng ồn ào của xe cộ trên đường, chẳng có ai nghe thấy cũng chẳng có ai giúp, những người khách bộ hành đi qua ngoái nhìn lặng lẽ đi như thể chẳng có chuyện gì xảy ra. Hai vợ chồng thất thần ngơ ngác, một ông già ngồi gần đó bước đến an ủi:

– Thôi thì của đi thay người, lần sau nhớ cẩn thận hơn, giựt điện thoại, bóp xách, dây chuyền còn hơn cơm bữa, hai người bị cướp giựt mà không bị té hay bị xây xát gì kể cũng còn may lắm đó. Ở thành đô này mọi người phải sống chung với cướp giựt quen rồi, ông bà dưới quê mới lên nên hổng biết đó thôi!

Nghe ông già nói thế thì vợ chồng Đậu cũng thấy được an ủi đôi chút, thì ra mình còn may chưa bị té chấn thương sọ não, nếu không thì có mà bán hết ruộng vườn cũng hổng đủ chữa trị. Riêng Đậu thì ấm ức lắm, tiếc của đau lòng, cái điện thoại thông minh của Tàu mua bằng 2 tấn lúa chứ ít sao, nó rất hiện đại. Chỉ cần quẹt quẹt là xuất hiện bao nhiêu chương trình từ cải lương, tấu hài, cho đến xem mấy em mẫu áo tắm chân dài… Đậu buồn xo, hai vợ chồng lủi thủi đi bộ quay về nhà người em họ, gần đến nhà thì cả hai đạp phải bãi cứt chó, đã thế một con bẹc giê to và dữ như cọp hổng biết từ đâu xồng xộc lao tới, hai vợ chồng hoảng sợ quýnh quáng vừa chạy vừa kêu cứu. Nghe ồn ào, một người đàn ông phốp pháp từ ngôi nhà gần đó bước ra huýt gió kêu con chó quay lại. Ông ta nói:

– Chó tui giống bẹc giê Đức chỉ ăn thịt bò Kobe Nhật, uống sữa cô gái Hà Lan, tắm xà bông Dove của Mỹ… Nó sủa vậy chứ hổng có cắn đâu.

Đậu vừa sợ vừa tức nên lầu bầu chửi:

– Con bà nó, ỷ giàu khoe chó, nói dóc, làm màu!

Ngày đầu lên thành nhiều việc rất bỡ ngỡ, giao tiếp cũng khác dưới quê. Đậu phải ráng bắt chước người ta chứ sợ người ta cười mình hai lúa. Giấc xế trời nắng hừng hực, Đậu không biết làm gì cứ đi ra đi vào chán rồi lại nằm ở sô pha thiêm thiếp ngủ. Ngay lúc ấy tiếng loa kẹo kéo của nhà bên mở hết công suất, thì ra nhà người ta ăn nhậu hát karaoke. Không khí oi bức mà mấy cái giọng nhựa nhựa hơi men cứ nỉ non: “Ngoài kia tuyết rơi đầy, anh không đến bên em chiều nay”. Một giọng the thé tone trees cất lên: “Đêm đông ai lê gót chân phong trần tha hương…”, bài này chưa hết thì một giọng bass tiếp nối: “Hai mươi năm cuộc tình dở dang, lá rơi đắp mộ cuộc tình…” cứ như thế họ ăn nhậu và hát cho đến tận đêm khuya. Đậu thấy đầu óc nhức như tra tấn vì tiếng hát loa kẹo kéo, người em họ đi làm về lấy mấy viên thuốc nhức đầu cho Đậu uống. Người em họ cười méo xẹo:

– Hổng biết bao nhiêu cái mộ mà nó đắp mấy năm nay hổng xong, đắp hoài, ngày nào cũng đắp mộ cuộc tình, rồi còn đêm đông lạnh giá, tàn thu mơ phai … Con bà nó! Karaoke nó như giặc phá xóm làng, hổng cho ai ngủ nghỉ, ông già bà cả, con nít mới sanh, người bệnh liệt giường … cũng phải chịu trận.

– Sao dân ở đây hổng báo cáo lên phường?

– Nhằm nhò gì anh! Mấy ổng cũng hát Karaoke như điên chứ có thua ai.

– Như vậy thì chịu sao thấu?

– Hổng chịu cũng phải chịu chứ giờ biết làm sao được? Mình không nói còn đỡ, mình mà nói nó làm tới còn mệt hơn, Nó thách thức ra mặt nhưng có ai làm gì được đâu, đụng vô mấy thằng say không chừng còn mệt hơn nữa, bởi vậy cả khu phố gồng mình với loa kẹo kéo, sống chung với tiếng ồn.

Những ngày kế ngồi trong nhà hổng có việc gì làm nên tay chân thừa thãi, quanh quẩn trong 4 bức tường nên thấy chán. Người em họ thì đi làm cả ngày. Đậu mở ti vi coi để giết thời gian, chương trình thời sự đang trực tiếp đưa tin ông bí thư đang phát biểu:

– Kiên quyết đẩy mạnh xây dựng thành đô ta xanh và sạch hơn Singapore, lãng mạn trữ tình hơn thành Vienna, hiện đại văn minh hơn Tokyo, giàu sang hào nhoáng hơn Las Vegas, văn hóa nghệ thuật cao hơn Ba Lê … Dưới sự lãnh đạo của đỉnh cao trí tuệ thì thành đô của chúng ta thông minh hiện đại hơn bất cứ thành đô nào trên thế giới này. Chúng ta phải lo cho dân, giáo dục, y tế miễn phí, đời sống tự do, an toàn, phẩm chất nhất thế giới. Tóm lại thành đô của chúng ta là nơi đáng sống nhất quả đất.

Nghe thế Đậu sướng rơn cả người, quên đi những chuyện bực bội mấy ngày qua. Đậu nói với vợ:

– Bà nó có nghe không? Thành đô này là nơi đáng sống nhất quả đất, mấy nay mình gặp chuyện xui cũng nhỏ như con thỏ thôi khắc phục mấy (năm) hồi!

Vợ Đậu ừ hử cho qua chuyện chứ biết nói gì, trong bụng còn tiếc đứt ruột vì cướp giựt mất cái điện thoại rồi, 2 tấn lúa chứ ít sao.

Chiều, người em họ đi làm về sớm đưa cả hai vợ chồng Đậu đi ăn đặc sản. Quán đông nghẹt người, phải chờ cả tiếng đồng hồ mới có bàn, lại ngồi chờ thêm một lát nữa mới có đồ ăn bưng lên. Trong quán mùi hải sản tanh tanh, mùi nấu nướng chiên xào quyện với mùi bia rượu đặc quánh. Mùi hơi người và mùi nước hoa xen vào… tra tấn lỗ mũi Đậu. Đậu thấy khó thở quá, dưới quê quen mùi cứt bò hăng hăng ngái ngái, mùi bùn thum thủm… vậy mà hít thở sướng hơn. Đậu chưa hết phân tâm vì mùi nhà hàng thì tiếng hò dô dô, tiếng cười nói cãi vã đặc nghẹt tai Đậu. Đậu cứ lơ ngơ như người cung trăng xuống. Ăn xong người em họ cầm hóa đơn xem, bỗng dưng mặt xanh lét:

– Tại sao mắc vậy? giá trên thực đơn ghi 1 mà sao hóa đơn tính đến gấp 3 lần?

Người phục vụ giải thích do tiền chênh lệch về phẩm chất của đặc sản, tiền phụ thu ghế và tiền phí khấu hao… Người em họ tuyên bố chỉ trả tiền đúng theo giá trên thực đơn. Hai bên cãi vã lời qua tiếng lại một chặp, bấy giờ tự dưng xuất hiện quanh bàn ăn mấy thanh niên xăm trổ vằn vện, vẻ mặt đằng đằng sát khí đứng khoanh tay. Mặt Đậu đang đỏ vì mấy chai bia ấy mà nhanh chóng chuyển sang xám xịt, vợ Đậu run như cầy sấy, tay bấu chặt đùi Đậu. Người em họ của Đậu cũng chẳng khá gì hơn. Anh ta lặng lẽ móc bóp chồng đủ tiền rồi lặng lẽ kéo Đậu ra về. Trên đường về anh ta tức giận nhưng không làm gì được, cứ lầu bầu:

– Thôi thì cúng cô hồn, tụi nó chặt chém dã man, làm ăn gian dối, thề không bao giờ quay lại quán đó nữa!

Thấy trời chiều còn sáng, cả nhóm ghé vào công viên văn hóa chơi, bên kia đường có tấm bảng ghi: “Khu phố văn hóa” gắn cờ xí đỏ lòm, bên này đường đầy những khẩu hiệu chữ to nhan nhản nào là: “Công viên văn hóa vững mạnh tiến lên”, “Thành đô sạch – xanh- đẹp”, “Ứng xử văn minh nơi công cộng”… Đậu lẩm nhẩm đọc cho kỳ hết mà lòng thơi thới quên ngay chuyện vừa bị chặt chém ở quán ăn đặc sản. Cả mấy anh em đi bộ ngắm cảnh, nhìn ông đi lại bà đi qua. Chợt đằng xa có tiếng la thất thanh, tiếng hét hãi hùng, tiếng khóc inh ỏi rồi thấy người ta chạy thục mạng … Ba người hổng biết chuyện gì nhưng cũng tạm núp vô sau gốc cây dầu cho nó lành. Những người vừa khóc vừa chạy miệng la oai oái:

– Thằng ngáo đá nó chém loạn xạ, chạy mau!

Chừng 10 phút sau lắng bớt cả ba mới dám ló đầu ra, bấy giờ thấy mấy người bị chém máu me tùm lum, kêu khóc inh ỏi còn thằng ngáo đá thì leo lên cột điện cao thế ngồi vắt vẻo tự bao giờ. Đậu tò mò hỏi người em họ:

– Ngáo đá là gì vậy?

– Là mấy thằng hút xì ke, chích ma túy đó, bây giờ nó còn có loại ma túy tổng hợp mạnh kinh khủng, nó như viên thuốc, uống vô khiến người ta không còn biết gì nữa. Người chơi thuốc đó có thể làm bất cứ việc gì mà người bình thường không dám làm. Chơi ma túy đá nó có thể giết cả cha mẹ hay bất cứ người nào … Người chơi thuốc lắc, ma túy tổng hợp gọi là ngáo đá.

Đậu gật gù ra vẻ hiểu rồi ngước nhìn thằng ngáo đá trên cột điện tỏ vẻ thán phục:

– Giỏi ghê vậy ta! sao leo lên được cột điện ngồi mà không bị té hay bị điện giựt?

Người em họ nói:

– Nhằm nhò gì, tụi nó còn đi trên tường, chạy trên nóc nhà, đu dây điện nữa kìa vì tụi nó bị ảo giác! Dân thành đô cũng quen rồi, phải sống chung với ngáo đá!

– Trời! Ghê vậy, có nhiêu vậy mà thành đô hổng giải quyết được sao? dân chịu sao nổi? sao nghe mấy ông lớn nói thành đô là nơi đáng sống nhất quả đất?

Đậu còn nêu lên bao nhiêu câu hỏi tại sao khiến người em họ cười méo xẹo:

– Hơi đâu nghe bọn ngáo đá nổ sảng anh ơi! Bộ anh hổng nghe người ta nói:”Miệng quan trôn trẻ” sao?

– Ủa, mấy ổng cũng ngáo đá hả?

– Trời! Anh đúng là Đậu thiệt tình luôn đó! Mấy ổng nổ sảng quá nên dân thấy giống mấy thằng ngáo đá nên nói vậy thôi!

Sáng Chủ Nhật, cả nhà đi ăn phở, giữa chừng trời mưa xối xả, nước lênh láng khắp mọi ngả đường, nước ngập lên mắt cá, rồi từ từ nước lên ngập cả bánh xe. Xe máy chết máy la liệt khắp nơi, có khúc nước chảy xiết làm cho nhiều người và xe cộ ngã té ì xèo. Vợ chồng Đậu xăn quần bì bõm lội, người em họ dắt xe chết máy mò mẫm đi ngược dòng nước đen ngòm đầy rác rưởi. Quê Đậu vốn sông nước vậy mà Đậu chưa từng thấy nước ở đâu ra mà lênh láng nhiều như thế. Chợt nhiên Đậu nhớ lời ông chủ tịch hay ông bí thơ gì đó nói trên tivi: “Thành đô ta đẹp lãng mạn như thành Vienna bên Ý”. Đậu lội nước bì bõm khoái chí cà rỡn với vợ:

– Phải chi mình đem theo cái vỏ lãi thì giờ lái taxi nước sướng biết mấy!

Ngoái đầu nhìn người em họ, thấy vẻ mặt của nó đầy lo lắng. Đậu hỏi:

– Có chuyện gì mà thấy mặt "căng" quá vậy chú em?

– Ráng đi nhanh hơn chút, về lo tát nước ra!

Đậu hổng hiểu tát nước gì nhưng cũng hổng hỏi nữa, lo cố gắng đi nhanh hơn chút. Đội mưa lội nước về đến nhà Đậu mới té ngửa ra. Nhà thằng em họ như cái hồ cá tra, nước ngập tới gối luôn. Thằng em đã chuẩn bị sẵn bao cát chặn cửa, thế là cả 2 vợ chồng phụ nó tát nước ra ngoài, tát sặc sừ luôn, những tưởng dưới quê mới tát nước lên giồng ai dè trên thành cũng tát nước mà tát hộc xì dầu luôn. Thằng em họ chỉ cho Đậu thấy vết ngấn nước trên tường:

– Anh coi nè! những lần trước nước ngập sâu và ngập lâu hơn nên còn dấu!

– Ngập hoài chịu sao thấu?

– Hổng thấu cũng phải chịu chứ biết chạy đâu giờ? mưa nhỏ ngập cạn, mưa lớn ngập sâu thậm chí không mưa cũng ngập. Nước mưa còn đỡ, nước thủy triều và nước cống tràn lên mới ghê, dơ thấy bà cố, đen ngòm, hôi rình, rác rến tùm lum. Tụi con nít nó đặt đồng dao hát tưng tửng: ‘Còn khá nước ngập mắt cá, la lối nước ngập đầu gối, lu bu nước ngập cu, lông bông nước lên tới hông, lù đù nước đụng vú…’ Người thành đô phải sống chung với ngập, hổng quen rồi cũng phải quen.

Chiều cùng ngày, người em họ chở vợ chồng Đậu ra bến xe để dìa lại quê. Bấy giờ Đậu mới để ý thấy lớp lớp người trên đường mặt mày che kín mít, ai nấy áo xống dài tay, áo khoác lùng bùng dù trời nóng như điên, đàn bà thêm tấm xà rông quấn phần thân dưới, tất vớ kỹ càng, đầu đội nồi cơm điện… cứ như Ninja trong mấy phim chưởng.

Dòng người bọc kín người, chen kín đường nhích từng tí. Trời nắng như đổ lửa, khói dầu xe máy và xe hơi tuôn nồng nặc, bụi bay bám trên mọi bề mặt, không khí ngột ngạt kinh khủng, tiếng gầm rú của động cơ xe muốn nổ tung cái đầu, len lách luồn từng tí, có lúc chạy trên vỉa hè nhưng rồi cuối cùng cũng vào được bến xe. Ngồi trên xe đò hạng sang mà người em họ đã mua vé trước giúp cho. Đậu dán mặt vào kiếng xe nhìn người ta tất tả tán loạn bên ngoài. Đậu thì thầm:

– Thôi hén, chào tạm biệt thành đô nơi đáng sống nhất quả đất! Tui dìa với quê của tui sướng hơn.

Tiểu Lục Thần Phong

Cha ăn mặn _ Con khát nước

Rồi cả bàn lại nâng ly hô to: “Dô! Dô! Dô!”

Đây là hình ảnh một bữa nhậu mà tôi đã học được trong lần về quê thăm gia đình vừa qua. Những bữa nhậu như vầy thường xuyên xảy ra trong văn hóa giao lưu đối tác tại Việt Nam. Tổ chức nhậu để ký hợp đồng. Nhậu mừng vì vừa ký hợp đồng. Nhậu vì giao lưu công việc. Nhậu mừng sinh nhật… Văn hóa giao lưu gắn liền với văn hóa nhậu. Và văn hóa nhậu gắn liền với những thứ gì khác thì ai cũng hiểu. Hậu quả là nền tảng gia đình bị lung lay, nhiều gia đình tan vỡ, nhiều cặp vợ chồng chia ly, và con cái nheo nhóc!

Những việc xảy ra như trên chỉ là những hậu quả trước mắt, còn hậu quả sau này nữa thì sao? Say sưa rượu chè còn ảnh hưởng tới cả đời con và đời cháu nữa, đúng như những gì mà người đời  thường ví von qua câu tục ngữ: “Đời cha ăn mặn, đời con khát nước”. Cũng có thể thêm: “Đời cháu đi tiểu”. Câu chuyện sau đây thật sự không xa lạ và cũng không hiếm thấy trong gia đình mà người cha bê tha rượu chè, cờ bạc, trai gái hoặc nghiện hút. Những thứ tệ nạn xã hội thường gọi là “tứ đổ tường”:

Ông Công là người cha của gia đình gồm 4 trai và 1 gái. Ông là người nát rượu. Mức độ nghiện của ông được cho là kinh niên và ở vào những giai đoạn cuối (chronic stage, and end stages), dẫn đến việc ông không thể sống mà thiếu rượu. Trường hợp của ông đã khiến cho nhiều người nghĩ rằng vì ông nghiện ngập như vậy nên 3 trong 4 người con và người cháu ngoại của ông đã sinh ra với hội chứng chậm phát triển (Mild developmental delays), và cũng rơi vào tình trạng nghiện ngập.  

Trong lãnh vực y học, con cái hay đúng hơn, thai nhi sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp nếu người mẹ uống rượu nhiều. Người mẹ say xỉn khi mang thai thường đem đến hậu quả là “fetal alcohol syndrome” làm tổn thương não bộ, thần kinh của bào thai khiến chúng sinh ra chậm phát triển, ngu đần, bệnh tật bẩm sinh ..v..v.. và thường sẽ chết sớm. Đối với người cha nghiện rượu sẽ để lại ảnh hưởng đến con cái qua tương quan xấu, tác hại trong phạm vy giáo dục, tạo gương xấu trong gia đình.  

Như vậy, những gì xẩy ra cho những người con, cháu của ông Công đến từ nguyên nhân nào? Do di truyền hay ảnh hưởng tâm lý? Do người cha hay do người mẹ? Câu trả lời còn tùy vào sự khảo sát của khoa học, nhưng qua câu chuyện của ông cũng cho chúng ta một bài học về trách nhiệm và bổn phận của cha mẹ.   

HÌNH ẢNH TRÁI NGƯỢC VỀ NGƯỜI CHA

Hình ảnh người chồng, người cha tốt, hy sinh vì vợ con không thiếu. Ngoài những những nhận định mang tính cách tình cảm, thì hình ảnh này vẫn được đánh giá cao; đặc biệt, khi các con bước vào tuổi trưởng thành và trải qua những kinh nghiệm sống:    

4 tuổi: Bố có thể làm được bất cứ điều gì.

5 tuổi: Bố biết nhiều lắm.

6 tuổi: Bố thông minh hơn bố của bạn.

8 tuổi: Bố không biết gì nhiều.

10 tuổi: Bố bây giờ khác với lúc trước.

12 tuổi: Bố thật là không biết gì hết! Bố quá già đến nỗi không còn nhớ gì về tuổi trẻ của mình.
14 tuổi: Bố lỗi thời rồi! Đừng quan tâm đến ông ấy.

21 tuổi: Bố cổ hủ và lỗi thời quá sức!

25 tuổi: Bố già rồi không biết nhiều về vấn đề này.

30 tuổi: Bố có nhiều kinh nghiệm hơn, cần hỏi ý kiến bố.

35 tuổi: Tôi phải hỏi ý kiến bố trước xem sao đã.

40 tuổi: Chuyện này khó quá! Hỏi xem bố giải quyết như thế nào, vì bố khôn ngoan và có nhiều  kinh nghiệm.

50 tuổi: Bố đã không còn nữa! Tiếc quá, vì đã không hiểu bố, nếu không tôi đã học hỏi được nhiều điều.

Song song với những nhận xét tích cực trên, thì hình ảnh những người cha bị dính vào những tệ nạn xã hội đã làm mất đi những giá trị, và đem lại những cái nhìn tiêu cực về vai trò làm chồng và làm cha của nam giới. Tiếc là tình trạng những người chồng, người cha say xỉn tối ngày, đánh đập vợ con vẫn còn thấy xuất hiện trong nhiều gia đình người Việt. Điều này nói lên rằng, ảnh hưởng của rượu đã làm rạn nứt tình cảm gia đình, và tạo nên những cuộc bạo hành trong gia đình.     

TÌNH TRẠNG NGHIỆN RƯỢU

Ai cũng biết rượu không phải là xấu. Uống rượu chừng mực, và biết kiểm soát là điều tốt. Theo khảo cứu thì uống một ngày một ly rượu đỏ có lợi cho sức khỏe tim mạch, tuy nhiên uống rượu quá độ có thể làm hại đến sức khỏe.

Rượu, đặc biệt là những loại rượu mạnh, là thức uống có khả năng làm cho say, mất kiểm soát, và đưa đến nghiện. Thống kê những người nghiện tại Hoa Kỳ, theo AI Overview ước tính 28,9 triệu người tuổi từ 12 và già hơn. 10,2% đã nghiện rượu (AUD) trong năm qua, gồm 12,1% đàn ông, con trai và 8,3% đàn bàn, con gái. Nhưng chỉ 10% những người nghiện rượu nhận được sự chữa trị.

Thống kê cũng cho biết số người chết vì liên quan đến rượu như bệnh sơ gan (liver cirrhosis) đã gia tăng. 7,3 trong số 100.000 người chết trong dân số năm 2019, so với 4,3 người trong số 100.000 người dân số 2000.

Cũng theo AI Overview khi hỏi về “Thống kê người nghiện rượu tại Việt Nam” (Statistic of alcoholism in Vietnam) đã trả lời là số người nghiện rượu ở Việt Nam cao, đặc biệt ở nam giới.  Thống kê năm 2021 cho biết có 64% đàn ông và 10% đàn bà đã nghiện rượu trong 30 năm qua. Theo The WHO (Tổ Chức Y Tế Thế Giới), ước tính không được ghi nhận số người nghiện rượu khoảng 31-50%. Hơn 40.800 người chết liên quan đến rượu trong số 7,5% những trường hợp tử vong.

Một khảo cứu gần nhất của WHO, thức uống có cồn người Việt Nam uống nhiều nhất là beer (91,5%), tiếp theo là rượu nặng như whisky, vodka, rum, gin, tequila, brandy, và (7,7%) các loại rượu chiết xuất từ trái cây, đặc biệt là nho (0,8%). Cũng theo khảo cứu của WHO năm 2025, người Việt Nam uống rượu nhiều thuộc các nước Á Châu, và đứng 25 trên toàn thế giới. Trung bình mỗi người uống 11,4 liters mỗi năm. Nghiên cứu di truyền về rượu, ước tính khoảng 50% đến 60% trong giới đàn ông, con trai.

HẬU QUẢ CỦA RƯỢU

Ảnh hưởng của rượu thay đổi một người như thế nào? Uống rượu không những ảnh hưởng đến cá nhân, nó còn ảnh hưởng đến các thành viên trong gia đình và người phối ngẫu. Nó có thể đưa đến sự phá vỡ những mối liên kết, thiếu tin tưởng, và sự thiếu tôn trọng phẩm giá người say.

Không những thế, nó còn ảnh hưởng nhiều đến những giao tiếp xã hội, bao gồm những mối giao tiếp cá nhân, đoàn thể, cộng đồng. Về sức khỏe, nó là lý do của các triệu chứng như đau tim, các bệnh tật về gan, ung thư, thiếu kiểm soát về đi đứng, và những tai nạn khác. Say rượu còn dẫn đến những tội ác, bạo hành trong gia đình, và tự tử.

Xét về mặt tâm sinh lý, nghiện rượu ảnh hưởng đến khả năng chậm phát triển về trí tuệ, có thể dẫn đến tình trạng mất trí nhớ. Ngoài ra rượu còn dẫn đến những hội chứng về tâm lý, thí dụ, bực tức, khó chịu, nóng nảy, hoảng loạn, ảnh hưởng đến giấc ngủ và khả năng sinh lý, và nhiều hội chứng tâm lý khác.      

Trong Kinh Thánh có một câu khiến cho tất cả những ai trong vai trò làm cha mẹ phải lưu ý: “Khi người cha tắt thở, họ vẫn chưa chết vì họ còn để lại những người con giống họ” (Huấn Ca 30:4). Chúng ta phải nghĩ gì nếu chỉ vì để thỏa mãn tính ích kỷ, thỏa mãn nhu cầu cá nhân mà đem lại những hậu quả hết sức tai hại không những cho mình và cho con cháu? Và nếu có ai đó nói với ta rằng nghiện rượu là một hội chứng tâm bệnh, có khả năng làm tiêu tan tương lai, sự nghiệp, hạnh phúc, và gia đình của mình thì ta sẽ nghĩ sao?

LÀM CÁCH NÀO ĐỂ CHỪA?

Những người say xỉn cũng có những giây phút tỉnh táo. Nên dành một chút thời gian này để suy nghĩ lại và tìm cách xa rời những môi trường, những hoàn cảnh đem ta đến nghiện ngập. Thí dụ, do bạn bè rủ rê, do chán nản buông xuôi, do thất bại nhất thời, để xả stress, hoặc bất cứ một lý do nào. Tuy khó nhưng bước đầu tiên vẫn luôn cần thiết. Nếu như mới bắt đầu hoặc đang ở trong tình trạng nghiện, thì sau đây là một vài gợi ý chữa trị. Gồm:

·        Những chương trình tư vấn và trị liệu theo tâm lý (behavioral therapy).

·        Những chương trình chữa trị bằng thuốc (medical detoxification).  

·        Sự giúp đỡ và cổ võ của những người đã từng nghiện rượu nay đã cai được.

·        Hãy nhớ đến vợ, con, cha mẹ… Họ đang cần mình.

·        Hãy hãy nghĩ đến và thương yêu chính mình, nhân phẩm của mình, giá trị cuộc đời của mình.

·        Nhưng quan trọng nhất là đừng tạo cơ hội, hoặc đến gần những cơ hội làm quen với rượu. 

Tóm lại, dù là do ảnh hưởng đến từ người mẹ hay người cha, nghiện rượu là một tình trạng hết sức tồi tệ, và hậu quả của những cha mẹ này để lại cho con cái sẽ rất lớn và tai hại. Nhưng không ai nghiện rượu mà lại nhận mình nghiện rượu. Vậy tốt hơn, ta nên đề phòng đừng để mình bị lôi cuốn vào đam mê tai hại này, và nếu đã vướng mắc vào thì phải can đảm tìm phương pháp chữa trị. Vì uống rượu thì dễ nhưng chừa rượu là rất khó.

 

Trần Mỹ Duyệt