Iran chuẩn bị gài mìn tại eo biển Hormuz

Quân đội Iran đã đưa các thủy lôi lên tàu ở Vịnh Ba Tư hồi tháng trước – một động thái làm dấy lên lo ngại tại Washington rằng Tehran đang chuẩn bị phong tỏa eo biển Hormuz sau các cuộc tấn công của Israel nhằm vào nhiều địa điểm trên lãnh thổ Iran, hai quan chức Mỹ nói với Reuters.

Các hoạt động chuẩn bị – trước đây chưa được tiết lộ – đã bị tình báo Mỹ phát hiện, diễn ra một thời gian sau khi Israel thực hiện cuộc tấn công bằng tên lửa đầu tiên nhằm vào Iran vào ngày 13/6, theo các quan chức này, những người yêu cầu giấu tên vì lý do đây là thông tin an ninh tình báo nhạy cảm.

Việc chất các quả thủy lôi – dù chưa được triển khai tại eo biển – cho thấy Tehran có thể đã nghiêm túc cân nhắc việc phong tỏa một trong những tuyến hàng hải nhộn nhịp nhất thế giới, một động thái có thể làm leo thang thêm một cuộc xung đột vốn đã căng thẳng và gây tổn hại nghiêm trọng đến thương mại toàn cầu.

Giá dầu thô chuẩn toàn cầu thay vào đó đã giảm hơn 10% kể từ sau các cuộc không kích của Mỹ nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran, một phần do tâm lý nhẹ nhõm vì xung đột không gây ra gián đoạn đáng kể nào đối với hoạt động buôn bán dầu mỏ.

Vào ngày 22/6, không lâu sau khi Mỹ ném bom ba địa điểm hạt nhân chủ chốt của Iran nhằm làm tê liệt chương trình hạt nhân của Tehran, quốc hội Iran được cho là đã ủng hộ một biện pháp nhằm phong tỏa eo biển.

Quyết định đó không có tính ràng buộc và việc có đóng eo biển hay không sẽ do Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao của Iran đưa ra quyết định cuối cùng, kênh Press TV của Iran cho biết vào thời điểm đó.

Trong nhiều năm qua, Iran đã nhiều lần đe dọa sẽ phong tỏa eo biển, nhưng chưa bao giờ thực sự thực hiện lời đe dọa đó.

Hãng tin Reuters không thể xác định chính xác thời điểm Tehran chất các quả thủy lôi trong suốt cuộc chiến trên không giữa Israel và Iran, những quả mìn – nếu được triển khai – sẽ có thể ngăn chặn tàu thuyền di chuyển qua tuyến hàng hải then chốt này.

Hiện vẫn chưa rõ liệu các quả thủy lôi đó đã được bốc dỡ từ con tàu hay chưa.

Các nguồn tin của Reuters không tiết lộ bằng cách nào Hoa Kỳ xác định được rằng các quả mìn đã được đưa lên tàu của Iran, nhưng loại thông tin tình báo này thường được thu thập thông qua hình ảnh vệ tinh, các nguồn tin mật, hoặc kết hợp cả hai phương pháp.

Khi được hỏi về các động thái chuẩn bị của Iran, một quan chức Nhà Trắng trả lời:

"Nhờ việc Tổng thống xuất sắc thực hiện Chiến dịch Midnight Hammer (Nhát búa Nửa đêm), chiến dịch thành công chống lại lực lượng Houthi, và chính sách gây áp lực tối đa, eo biển Hormuz vẫn đang mở, quyền tự do hàng hải đã được khôi phục, và Iran đã bị suy yếu đáng kể."

Lầu Năm Góc chưa ngay lập tức phản hồi yêu cầu bình luận của Reuters.

Phái đoàn Iran tại Liên Hợp Quốc cũng không trả lời các yêu cầu bình luận.

Tuyến hàng hải chiến lược

Hai quan chức Mỹ cho biết chính phủ Hoa Kỳ chưa loại trừ khả năng việc Iran mang thủy lôi lên tàu chỉ là một đòn nghi binh. Theo họ, Iran có thể đã chuẩn bị các quả mìn để thuyết phục Washington rằng họ nghiêm túc trong ý định phong tỏa eo biển, nhưng thực chất không có ý định thực hiện.

Cũng có khả năng quân đội Iran đơn giản chỉ đang thực hiện các bước chuẩn bị cần thiết, đề phòng trường hợp giới lãnh đạo ra lệnh phong tỏa eo biển.

Eo biển Hormuz nằm giữa Oman và Iran, nối Vịnh Ba Tư với Vịnh Oman ở phía nam và xa hơn là Biển Ả Rập.

Eo biển này rộng 34 km tại điểm hẹp nhất, trong đó làn tàu chạy chỉ rộng khoảng 3,2 km cho mỗi chiều.

Các quốc gia thành viên OPEC như Ả Rập Xê Út, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Kuwait và Iraq xuất khẩu phần lớn dầu thô của họ qua eo biển này, chủ yếu sang châu Á.

Qatar, một trong những nước xuất khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) lớn nhất thế giới, chuyên chở gần như toàn bộ các lô hàng LNG của mình qua eo biển Hormuz.

Iran cũng xuất khẩu phần lớn dầu thô của mình qua eo biển này, điều này về lý thuyết khiến họ không có nhiều động cơ phong tỏa tuyến đường này.

Tuy nhiên, Tehran vẫn đã dành nguồn lực đáng kể để đảm bảo rằng họ có thể làm điều đó nếu thấy cần thiết.

Tính đến năm 2019, Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ (DIA) ước tính Iran duy trì hơn 5.000 quả thủy lôi, có thể được triển khai nhanh chóng bằng các tàu cao tốc nhỏ.

Hạm đội 5 của Hoa Kỳ, đóng tại Bahrain, có nhiệm vụ bảo vệ hoạt động thương mại trong khu vực. Hải quân Mỹ thường duy trì bốn tàu chuyên phá thủy lôi (MCM) tại Bahrain, nhưng các tàu này đang được thay thế bằng tàu tác chiến ven bờ (LCS) – cũng có khả năng chống thủy lôi.

Tất cả các tàu chống thủy lôi đã được tạm thời rút khỏi Bahrain trong những ngày trước khi Mỹ thực hiện các cuộc không kích nhằm vào Iran, để đề phòng một cuộc tấn công trả đũa vào trụ sở Hạm đội 5.

Rốt cuộc, hành động đáp trả ngay lập tức của Iran chỉ dừng lại ở một cuộc tấn công bằng tên lửa vào một căn cứ quân sự Mỹ ở Qatar gần đó.

Tuy nhiên, các quan chức Mỹ cho biết vẫn chưa thể loại trừ khả năng Iran sẽ thực hiện thêm các biện pháp trả đũa trong thời gian tới.