BM: Tại sao Ai Cập quan trọng & Vũ khí hóa học tại Syria ?

Có lẽ chưa một quốc gia nào ở Trung Đông – ở đây hiểu theo nghĩa rộng bao gồm cả vùng Bắc Phi – lại khiến thế giới nín thở và lo lắng đến như thế trong những ngày qua.

Chỉ trong vòng 2 năm, người dân Ai Cập tiến hành hai cuộc cách mạng, lật đổ một nhà độc tài sau 30 năm lũng đoạn quyền lực, tống giam một tổng thống chỉ sau một năm cầm quyền.

Người Ai Cập từ cả hai phe phái đổ xuống đường hàng triệu bước chân biểu tình. Sự đẫm máu trong các cuộc đụng độ của Ai Cập còn xa mới bằng Syria, và sự cùng quẫn của Ai Cập còn xa mới bằng một góc của cơn ác mộng mang tên Syria, nhưng những tuần qua, sự biến động không ngừng của Ai Cập đã khiến thảm họa hơn 100.000 người bỏ mạng và các cuộc tấn công vũ khí hóa học ở Syria hoàn toàn bị lu mờ.

Đằng sau sự khủng hoảng trầm trọng của Ai Cập hẳn nhiên là một bức tranh chính trị, xã hội, tôn giáo với rất nhiều tầng tranh chấp và một lịch sử không hề đơn giản.

Ai Cập không hề có nhiều tài nguyên thiên nhiên, dầu mỏ chỉ chiếm hơn 10% GDP, một phần khiêm tốn so với các nước cùng khu vực. Tuy nhiên, Ai Cập lại là thành tố quyết định trong toàn cảnh Trung Đông và thế giới.

Cập có nền văn minh cổ xưa nhất thế giới với 5000 năm lịch sử

Trước hết, người dân Ai Cập không những thừa kế một nền văn minh 5.000 năm cổ xưa nhất thế giới, mà còn là một trong những quốc gia hiếm hoi ở Trung Đông nơi khái niệm “đất nước” mạnh hơn khái niệm “bộ lạc”.

Sau khi đế chế Hồi giáo hùng mạnh Ottoman (Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay) sụp đổ, các nước lớn như Anh, Pháp bắt tay vào chia sẻ chiến lợi phẩm: đất đai và các vùng đô hộ. Vào thời kỳ ấy, hầu hết dân cư Trung Đông vẫn còn sống trong tầng văn hóa bộ lạc. Các bộ lạc người Ả Rập và các sắc dân bản xứ cạnh tranh và liên minh với nhau làm chủ từng vùng đất nhỏ.

Khái niệm đất nước và quốc gia hầu như hoàn toàn chưa được xác lập. Kẻ thắng cuộc Anh, Pháp là những thế lực quyền năng trong việc vẽ các đường biên giới, thành lập các quốc gia mới để chia phần cai quản.

Tuy nhiên, Ai Cập rộng lớn với số dân khổng lồ hơn 80 triệu người dù bị đô hộ nhưng vẫn bảo tồn gần như nguyên bản một tinh thần dân tộc thống nhất, bất khuất, vượt qua ranh giới của tầng bộ lạc.

Chính nền văn hóa mạnh mẽ đó đã biến Ai Cập trở thành trung tâm ảnh hưởng của Trung Đông. Các sản phẩm văn hóa nghệ thuật của Ai Cập như thời trang, âm nhạc, văn học mang yếu tố quyết định trào lưu, định hướng và khẩu vị của toàn Trung Đông.

Ngoài ra, trường ĐH Hồi Giáo Al-Azhar tại Cairo, thành lập từ thế kỷ thứ 10, được coi là một trong những trung tâm quyền lực tôn giáo có uy tín nhất thế giới, nơi các phát ngôn tôn giáo có sức nặng ảnh hưởng đến đông đảo tín đồ, nơi đào tạo hàng ngàn Imam (người hướng đạo) cho Trung Đông, nơi khoa học và tôn giáo được kết hợp chặt chẽ sát sao theo tinh thần trọng dụng kiến thức của Hồi giáo thời kỳ cổ điển.

Các học giả của Al-Azhar là người đứng sau các bản Hiến Pháp, các chế tài pháp luật cũng như các quyết định chính trị và tôn giáo quan trọng của rất nhiều nước Trung Đông cùng dòng Hồi giáo Sunni.

Chính vì vậy, những biến động văn hóa, tôn giáo ở Ai Cập không chỉ gói gọn trong phạm vi quốc gia mà còn quyết định đường hướng phát triển và tạo dựng khung mẫu tâm lý phản ứng cho đại đa số các quốc gia Trung Đông.

Tiến sĩ Nguyễn Phương Mai

Cáo buộc 'vũ khí hóa học' tại Syria

Phe đối lập nói hơn 1.000 người thiệt mạng do các vụ tấn công

Các cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học đã giết chết hàng trăm người ở ngoại vi Damascus, các nhà hoạt động đối lập

Syria

cáo buộc.

Họ nói các trái rocket có chứa chất độc đã được phóng ra ở các khu ngoại ô Ghouta đầu giờ sáng hôm thứ Tư trong trận oanh tạc lớn vào các lực lượng phiến quân.

Quân đội Syria bác bỏ, nói rằng các cáo buộc này là thêu dệt nhằm che đậy tổn thất của phe phiến quân.

Liên minh đối lập chính nói rằng có hơn 1.000 người đã bị thiệt mạng bởi các vụ tấn công.

Các nhà hoạt động cũng nói con số người chết lên tới hàng trăm, nhưng các thông tin này không thể kiểm chứng độc lập.

Hiện cũng chưa rõ có bao nhiêu người chết trong vụ oanh tạc các địa điểm này và bao nhiêu người chết do bị phơi nhiễm chất độc.

Trong một tuyên bố, quân đội nói các cáo buộc sử dụng vũ khí hóa học là nghiêm trọng, và nhấn mạnh quân đội có quyền chiến đấu chống lại điều mà họ gọi là chủ nghĩa khủng bố ở Syria.

Quân đội cáo buộc phe đối lập đã thêu dệt các cáo buộc đó nhằm đánh lạc hướng chú ý khỏi những tổn thất to lớn mà phe này phải chịu trong thời gian gần đây.

Thương vong

Nhiều người nhập viện với đồng tử bị giãn, tay chân lạnh ngắt

Ngoại trưởng Anh William Hague và Tổng thống Pháp Francois Hollande kêu gọi hãy để các thanh sát viên Liên Hiệp Quốc (LHQ) được tiếp cận vào khu vực, đồng thời nói Anh và Pháp sẽ nêu vấn đề tại LHQ.

Nếu được xác nhận, các vụ tấn công sẽ đánh dấu "sự leo thang trong việc sử dụng vũ khí hóa học tại Syria," ông Hague nói.

Liên đoàn Ả Rập cũng lên tiếng kêu gọi để các thanh sát viên tới khu vực.

Vụ tấn công là một phần trong trận oanh tạc khu vực quanh Damascus, nơi các lực lượng chính phủ đã tìm cách đẩy bật các lực lượng phiến quân.

Con số thương vong được biết xảy ra ở các vùng Irbin, Duma và Muadhamiya và những nơi khác, các nhà hoạt động nói.

Những hình ảnh được các nhà hoạt động tải từ hiện trường lên YouTube cho thấy nhiều người đang được điều trị tại những bệnh viện dã chiến.

Các hình ảnh video cho thấy nạn nhân, trong đó có nhiều trẻ em, bị co giật. Những người khác trông rõ ràng là không di chuyển được và rất khó thở.

Tuy chưa thể kiểm chứng được đầy đủ tính trung thực của các đoạn băng hình này, nhưng dựa trên những bước kiểm tra đã làm thì BBC tin rằng đó là các hình ảnh thật.

"Nhiều người trong số thương vong là phụ nữ và trẻ em. Họ tới với đồng tử bị giãn to, tay chân lạnh ngắt và miệng sùi bọt," Bayan Baker, y tá tại một cơ sở y tế ở Duma nói với Reuters.

Con số thương vong cao hơn nhiều so với con số trong các vụ bị cáo buộc là tấn công bằng vũ khí hóa học trước đây.