Trong bài trước, tôi
đã đề cập đến vấn đề lo lắng (anxiety), thiếu tập trung (lack of concentration),
căng thẳng (stress) hay trầm cảm (depression), tự tử (suicide) của các em học
sinh, sinh viên như các căn bệnh thời đại.
Trong bài này, tôi
xin đào sâu hơn vào vấn đề nhận diện triệu chứng các căn bệnh tâm lý kể trên.
Khám phá được bệnh sớm, người thân và các bậc phụ huynh sẽ giúp các em nhiều hơn,
trước khi bệnh trở nặng. Hậu quả có thể dẫn đến việc tự tử hoặc có ý định tự tử
của các em. Nhất là khi các bậc cha mẹ quá bận rộn vì mưu sinh mà ít trò chuyện
hay gần gũi nhiều với con cái. Trong khi triệu chứng về các căn bệnh tâm thần rất
khó nhận biết nếu không để ý và cần có sự định bệnh của các vị bác sĩ tâm lý
chuyên môn.
Một nghiên cứu của
cơ quan National Alliance on Mental Illness về sức khoẻ tâm thần
của các em sinh viên khám phá ra rằng:
Cứ 1 trong 4 em sinh
viên có một em bị mắc bệnh
40% các em không muốn
thổ lộ hay tìm người giúp đỡ cũng như chịu đi khám bệnh
80% cảm thấy bị đè nặng
với quá nhiều bổn phận
50% trở nên hãi sợ
khi đối đầu với học hành và trường lớp
Các em sinh viên phần
lớn ra ở riêng, học nội trú hay sống xa gia đình nên người thân khó nhận biết
tình trạng suy sụp hay có vấn đề của các em. Thường thì chỉ có bạn bè hay chính
các em mới cảm nhận được sự thay đổi xảy ra trong người mình, lại không có thì
giờ chăm sóc bản thân ngoài việc đương đầu với việc học và có khi còn phải tự mưu
sinh. Người thân có thể lợi dụng thời gian gần gũi của các cuộc thăm viếng ngắn
ngủi để hỏi han, trò chuyện, hầu nhận ra các triệu chứng khác lạ đang diễn ra
cho con em mình.
Bệnh rối loạn lo âu (Anxiety
Disorder)
Ngày nay, căng thẳng
và lo âu là một phần trong đời sống con người. Dấu hiệu của bệnh Anxiety xảy đến
với mỗi người một khác, nhưng thường thì các triệu chứng thường là:
Cảm thấy áp lực,
căng thẳng, hay sợ sệt, dễ bị kích động và cáu gắt khó tập trung, hay chóng mặt
và đổ mồ hôi hay thở gấp, khó thở và nhịp tim bất thường hay nhức đầu, đau cơ bắp
và thường bị tiêu chảy và đầy hơi. Bệnh này dễ xảy ra đối với các em học sinh,
sinh viên: bị trải qua một hay
nhiều biến cố hay thảm kịch liên tiếp, thường xuyên sống trong sự sợ hãi thất bại
ở trường học hay ngoài xã hội, gặp khó khăn trong việc tập trung hay đầu óc thường
trống rỗng hay bị căng thẳng và bị sợ hãi.
Nếu các em có các
triệu chứng kể trên, nhất là lúc các em cảm thấy lo âu, căng thẳng, các phụ
huynh nên tìm cách trò chuyện, cùng ngồi xuống và lắng nghe các em tâm sự.
Tránh la lối, chỉ trích, cố gắng giúp các em nhẹ đi áp lực trong khả năng của cả
hai. Ráng khuyên bảo, khích lệ các em đối đầu với sự sợ hãi, giúp các em đề ra
phương pháp giải quyết. Luôn tỏ rõ các em còn có bạn bên cạnh sẵn sàng nâng đỡ
và ủng hộ tinh thần cho các em. Việc kế
tiếp là dẫn các em đi khám nghiệm bác sĩ chuyên môn. Đối với các em sinh
viên nên khuyên các em tìm đến phòng y tế ở các đại học. Họ có các chương trình
khám và trị bệnh giảm giá cho sinh viên.
Bệnh trầm cảm (Depression)
Bệnh trầm cảm là một
nguyên nhân lớn nhất đưa tới việc bỏ học của các em. Nếu để lâu không chữa trị
có thể đưa tới việc tự vẫn. Bệnh này xem ra rất thông thường nhưng lại là một bệnh
nghiêm trọng. Nó khiến người bệnh cảm thấy bất lực, chán đời, vô vọng và tự
tách riêng khỏi thế giới loài người. Nó quấy rầy cuộc sống thường nhật, làm các
em không thể học hành, làm việc, ngủ nghê và cả ăn uống.
Nhận biết dấu hiệu của
bệnh
Bệnh gì cũng có dấu
hiệu khởi đầu của nó. Có những ngày các em cảm thấy lười biếng, buồn chán,
không muốn ra khỏi giường và đi học. Những ngày như thế càng tăng lên thành tuần,
nhiều tuần, rồi việc trở dậy để đi học bỗng thành nỗi lo âu sợ sệt . Dấu hiệu của
bệnh trầm cảm bắt đầu. Các em bắt đầu:
·
Không còn hứng thú với
các hoạt động các em thường thích tham gia
·
Không lên lớp hay hoạt
động xã hội ngoài trời
·
Hay buồn bã hoặc
nóng giận cực độ đối với các mối quan hệ thân thiết hoặc ngoại giao trong cuộc sống thường nhật.
·
Phản ứng một cách
tiêu cực hay thờ ơ với hầu hết mọi việc
·
Thường nhắc đến tự tử
hay cái chết
·
Sau đó là các triệu
chứng của bệnh
·
Cảm thấy buồn nhiều
·
Thay đổi trong việc
ăn uống, lên cân hoặc xuống cân
·
Nói và nghĩ chậm hơn
·
Xa rời hoạt động xã
hội và giao tiếp
·
Chóng mặt, buồn ngủ,
và không còn sức lực
·
Cảm giác phạm tội
hay giận dữ vì đã thất bại
·
Nóng giận vô nguyên
cớ
·
Nghĩ về cái chết và
tự tử
Với tốc độ của nhịp
sống nhanh, vội của xã hội ngày nay, không riêng các em mà tất cả chúng ta đều
chịu sự áp lực của căng thẳng. Chúng ta cũng đôi khi hay có lần đối đầu với những
triệu chứng kể trên nhưng nếu triệu chứng trở nên thường xuyên, liên tục và trầm
trọng hơn cho bạn và con em bạn, nên đi khám bác sĩ tâm thần hay khuyên các em
sinh viên tìm đến trung tâm khám bệnh tâm thần ở các khuôn viên đại học.
Tự tử (suicide)
Đối đầu với căng thẳng,
sợ hãi thất vọng và thất bại có thể khiến các em tự tử nếu các em không được huấn
luyện để có một tinh thần mạnh mẽ có thể đối địch được. Tự tử là tự hủy sinh mạng
của mình và là một nguyên nhân đứng thứ nhì trong các nguyên nhân dẫn đến tử
vong của các sinh viên đại học. Trong một báo cáo của cơ quan Centers for Disease
Control and Prevention, đã có 39,518 vụ tự tử ở Hoa Kỳ vào năm 2011.
Thống kê của Emory University cho biết có 10% trong số tất cả các sinh viên ở Mỹ,
đã có ý định tự tử mỗi năm. Điều đáng quan tâm là những em tự tử đều từng bị bệnh
trầm cảm và các bệnh tâm thần khác.
Dấu hiệu
Dấu hiệu cũng giống
như đã liệt kê trong bệnh trầm cảm và rối loạn lo âu. Tuy nhiên tình trạng trầm
trọng hơn: buồn bã, thái độ tiêu cực, tuyệt vọng tình trạng học vấn xuống dốc
và tránh giao tiếp bạn bè xã hội nói về tự tử , muốn chết và tiết lộ những ý
nghĩ tự tử đau đớn tâm hồn và thể xác tột độ thình lình trở nên tỉnh táo sau một
thời gian dài trầm cảm.
Ngoài ra một số các
em tự tử vì trong gia đình từng có người bị bệnh tâm thần. Hoặc các em từng bị
thất bại, đau đớn vì tình yêu đổ vỡ hay
mất người thương yêu.
Nếu bạn thấy các em
có dấu hiệu hay hành động như, nói đến tự tử, lên kế hoạch tự tử hay tự làm
mình bị thương, tỏ thái độ không muốn sống để phải chịu đựng thêm đau khổ.
Bạn
nên dẫn các em đi khám bệnh. Nếu các em không chịu đi, nên tìm đến các chuyên
gia về tâm thần hỏi ý kiến ngay lập tức. Nếu bạn không chắc chắn về bệnh trạng,
bạn có thể tìm hiểu thêm trên mạng chương trình này “suicide prevention programs”.
Nếu bạn cảm thấy tình trạng nguy kịch hay khẩn cấp phải gọi 911 hay những dịch
vụ khẩn cấp khác.
Trịnh Thanh Thủy
***
Tài liệu tham khảo
-Students under
pressure
http://www.apa.org/monitor/2014/09/cover-pressure.aspx
-Surveys show
increase in stress among college students
https://news.fiu.edu/2015/04/surveys-show-increase-in-stress-among-college-students/86911
- The Top Mental
Health Challenges Facing Students
http://www.bestcolleges.com/resources/top-5-mental-health-problems-facing-college-students/
