Iran-Israel tiếp tục đáp trả qua lại

Iran vừa mới phóng một loạt tên lửa vào các mục tiêu trên khắp Israel.

Phóng viên tại hiện trường cho rằng đây "có vẻ như là vụ tấn công lớn nhất từ ​​trước đến nay".

Ít nhất năm người thiệt mạng ở miền trung Israel sau các cuộc oanh kích của Iran, hàng chục người khác bị thương và được đưa đến bệnh viện.

Các vụ nổ đã làm rung chuyển các thành phố lớn của Israel, trong đó có Tel Aviv và thành phố cảng Haifa - nơi có khoảng 30 người bị thương.

Các cuộc oanh kích của Iran diễn ra ngay sau khi Israel tấn công các trận địa tên lửa đất đối đất và tiêu diệt cục trưởng tình báo lực lượng vũ trang nước này.

Ít nhất 224 người Iran đã thiệt mạng trong các cuộc không kích của Israel kể từ khi giao tranh bắt đầu vào hôm 13/6, trong đó 90% thương vong là dân thường - theo báo cáo của Bộ Y tế Iran.

https://www.youtube.com/watch?v=yoeALDQKk-U

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nói rằng ông hy vọng Israel và Iran có thể đạt được thỏa thuận, nhưng đôi khi các quốc gia phải "chiến đấu". Truyền thông Mỹ đưa tin rằng ông Trump đã bác bỏ kế hoạch của Israel trong việc ám sát Lãnh tụ Tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei.

Ông Trump cho rằng hai bên nên đạt được một thỏa thuận, đồng thời cho biết các cuộc gọi và gặp gỡ đang diễn ra khi căng thẳng đã kéo dài sang ngày thứ tư. Tuy nhiên, Iran tuyên bố sẽ không đàm phán ngừng bắn trong khi đang bị tấn công.

Về phía Israel, Thủ tướng Benjamin Netanyahu khẳng định "vấn đề ở đây không phải là giảm leo thang", mà là ngăn chặn Iran phát triển năng lực hạt nhân.

Các cuộc tấn công diễn ra khi các nhà lãnh đạo G7 họp tại Canada, nơi mọi con mắt sẽ đổ dồn vào Israel và Iran.

Chương trình tên lửa đáng lo ngại của Iran

Rõ ràng, qua những gì đã diễn ra ở Israel trong hai đêm qua và cả vài năm gần đây, có thể thấy một điều quan trọng: dù lực lượng không quân của Iran có thể không đáng gờm, nhưng chương trình tên lửa của họ thì lại cực kỳ mạnh mẽ.

Iran sở hữu năng lực tên lửa lớn nhất và đa dạng nhất ở Trung Đông, theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế.

Bên cạnh việc dùng rất nhiều máy bay không người lái, như dòng Shahed, Iran còn sở hữu hàng ngàn tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình với nhiều loại khác nhau.

Những tên lửa và máy bay không người lái này đang và sẽ tiếp tục là vũ khí tấn công chính của Iran.

Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là Iran có thể duy trì các cuộc tấn công này trong bao lâu khi Israel tiếp tục gia tăng các đòn phản công - có khả năng nhắm sâu hơn vào lãnh thổ Iran.

'Iran không nên có vũ khí hạt nhân'

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen hôm 15/6 cho biết bà đã trao đổi với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu rằng con đường ngoại giao là giải pháp tối ưu cho vấn đề Iran. Tuy nhiên, bà không yêu cầu một lệnh ngừng bắn ngay lập tức.

Bà Von der Leyen tiết lộ rằng trong cuộc điện đàm, bà và ông Netanyahu đã thống nhất quan điểm: "Iran tuyệt đối không được sở hữu vũ khí hạt nhân."

Trước đây, bà Von der Leyen từng lên tiếng chỉ trích các hành động của Israel ở Gaza. Song, bà cũng nhấn mạnh rằng việc Iran không tuân thủ các quy định của cơ quan giám sát hạt nhân Liên Hợp Quốc đồng nghĩa với việc Israel "có quyền tự vệ."

Bà nói thêm: "Iran là nguồn cơn chính gây ra bất ổn trong khu vực."

Hiện tại, bà Von der Leyen đang tham dự Hội nghị thượng đỉnh G7 tại Canada. Bà cho hay tại đây, xung đột giữa Israel và Iran cũng như cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine, sẽ là những vấn đề trọng tâm được thảo luận.

"Cùng một loại máy bay không người lái và tên lửa đạn đạo do Iran thiết kế và sản xuất đang tấn công bừa bãi các thành phố ở Ukraine và Israel. Vì vậy, những mối đe dọa này cần được giải quyết cùng nhau," bà nói.

Hư hại tại các cơ sở hạt nhân then chốt của Iran

Hình ảnh vệ tinh tiếp cận được đã cho thấy một bức tranh rõ ràng hơn về thiệt hại mà Israel gây ra cho Iran tại hai địa điểm hạt nhân quan trọng của nước này cũng như các mục tiêu quân sự khác.

Hình ảnh từ hai nhà cung cấp khác nhau cho thấy thiệt hại đối với cơ sở hạt nhân Natanz cũng như một địa điểm tên lửa ở phía nam thành phố Tabriz - bị tấn công trong đợt oanh kích đầu tiên nhằm vào Iran vào hôm 13/6.

Các hình ảnh khác cho thấy thiệt hại đối với các căn cứ tên lửa đã được xác định khác.

Israel đang tiếp tục đánh vào nhiều địa điểm trên khắp đất nước Iran, điều này đã kích thích các đòn tấn công trả đũa.

Các cơ sở hạt nhân

Hình ảnh vệ tinh quang học mới được Maxar công bố cho thấy bức tranh rõ nét nhất từ trước đến nay về những gì đã xảy ra tại các cơ sở hạt nhân quan trọng của Iran ở Natanz và Isfahan.

Tại Natanz, theo phân tích của Viện An ninh Quốc tế và Không gian (ISIS), có thể thấy hư hại tại nhà máy làm giàu nhiên liệu thử nghiệm và một trạm biến áp điện.

Điều này nối tiếp phân tích trước đó về hình ảnh radar cho thấy những hư hại ban đầu.

Vào ngày 13/6, người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), ông Rafael Grossi, đã thông báo trước Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc rằng "phần trên mặt đất của nhà máy làm giàu nhiên liệu thử nghiệm, nơi mà Iran từng sản xuất uranium được làm giàu tới 60% U-235, đã bị phá hủy".

Uranium-235 là nguyên tố thiết yếu cho cả nhà máy điện hạt nhân lẫn vũ khí hạt nhân.

Đoạn video đã được xác minh, được ghi hình lại ngay sau các cuộc không kích, cho thấy nhiều cột khói bốc lên từ địa điểm này.

Justin Bronk thuộc Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia (RUSI) nói rằng dù chưa thể kết luận chắc chắn, nhưng mô hình các vụ nổ "phù hợp với việc sử dụng bom xuyên phá, có thể là loại GBU-31(V)3 hoặc thậm chí là các loại bom xuyên phá chuyên dụng hơn như GBU-28".

Những loại vũ khí này, được gọi là "bom phá boong-ke", trước đây từng được Israel sử dụng để tấn công các cơ sở ngầm ở cả Gaza và Lebanon.

Tuy nhiên, ông Grossi nói "không có dấu hiệu nào cho thấy đã xảy ra một cuộc tấn công vật lý vào khu vực phòng ly tâm dưới lòng đất, nơi chứa một phần của nhà máy làm giàu nhiên liệu thử nghiệm và nhà máy làm giàu nhiên liệu chính".

Vào ngày 14/6, IAEA xác nhận rằng bốn "tòa nhà quan trọng" đã bị hư hại ở Isfahan, bao gồm cơ sở chuyển đổi uranium và nhà máy chế tạo tấm nhiên liệu.

Phân tích đối với các hình ảnh mới nhất từ Maxar cho thấy có thiệt hại rõ rệt đối với ít nhất hai công trình tại Isfahan, cùng một vết cháy có thể thấy rõ gần rìa khu vực này.

Maxar cũng cung cấp hình ảnh từ hai cơ sở hạt nhân quan trọng khác của Iran, cho thấy không có dấu hiệu hư hại rõ rệt, cụ thể là lò phản ứng nước nặng Arak và cơ sở làm giàu Fordow.

Truyền thông Iran trước đó đưa tin cơ sở Fordow là mục tiêu, nhưng Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) sau đó đã phủ nhận điều này.

Địa điểm tên lửa/Radar

Hình ảnh và phân tích do Umbra Space chụp được vào ngày 13/6 cho thấy nhiều khu vực trong một tổ hợp tên lửa gần thành phố Tabriz ở vùng tây bắc Iran đã bị hư hại.

Theo đồ họa kèm chú thích do Umbra cung cấp cùng với phân tích của chuyên gia tình báo địa không gian Chris Biggers, các khu vực bị ảnh hưởng bao gồm kho vũ khí, hầm chứa tên lửa và hầm phóng tên lửa (silo).

Tại Kermanshah, hình ảnh độ phân giải thấp từ Planet Labs cho thấy những gì dường như là các vết cháy lan rộng ở khu vực gần một căn cứ tên lửa đã được xác định, cùng với đó là khả năng có hai tòa nhà đã bị hư hại.

Đoạn video đã được chúng tôi xác minh từ cùng địa điểm vào ngày 13/6 cho thấy ít nhất ba cột khói lớn bốc lên từ căn cứ này.

Maxar cũng cung cấp hình ảnh cho thấy một công trình tại căn cứ tên lửa đạn đạo Ghadir của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) gần Tehran đã bị hư hại nghiêm trọng, cùng với hư hại đáng kể tại trạm radar của IRGC ở Piranshahr, thuộc tỉnh Tây Azerbaijan.

https://www.youtube.com/watch?v=qk6UPLyV4jE

Paul Brown & Shayan Sardarizadeh