Tuesday, June 17, 2025

Lời kêu gọi của ông Trump và những lựa chọn khả dĩ

Laser Zap GIF by Doctor Who

Rời cuộc họp G7 sớm, khuyến cáo người dân tại thủ đô Tehran sơ tán là một số động thái mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump liên quan tới xung đột Israel-Iran.

Nhà Trắng xác nhận Trump sẽ rời Hội nghị Thượng đỉnh G7 ở Canada sớm "để xử lý nhiều vấn đề quan trọng".

Ngay sau khi các nhà lãnh đạo tại G7 vừa tạo dáng để chụp bức ảnh tập thể, ông Trump bắt đầu trả lời các câu hỏi của phóng viên về việc ông rời đi sớm:

"Tôi phải quay trở về sớm nhất có thể," ám chỉ rằng phải giải quyết công việc liên quan tới cuộc xung đột ở Trung Đông.

Reuters dẫn thông tin từ truyền thông nhà nước Iran rằng có tiếng nổ và hỏa lực phòng không dày đặc ở Tehran vào rạng sáng 17/6.

Thái độ của ông Trump và việc liệu Mỹ có tham gia vào cuộc xung đột này không đang được chú ý.

Phát biểu của tổng thống Mỹ về xung đột Israel - Iran thay đổi liên tục – từ công khai ủng hộ các cuộc tấn công của Israel, đến giữ khoảng cách rõ ràng, rồi lại quay về ủng hộ.

Sự mập mờ của ông đã góp phần làm gia tăng cảm giác bất ổn trong bối cảnh giao tranh leo thang.

Trong khi đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố các cuộc tấn công được "phối hợp toàn diện" với Mỹ.

Vậy những yếu tố nào đang ảnh hưởng đến ông Trump và quan trọng hơn, ông hiện có những lựa chọn gì?

Nhượng bộ áp lực từ Netanyahu và leo thang

Khi tên lửa Israel bắn trúng Tehran của Iran hôm 12/6 (giờ địa phương), ông Trump đã đe dọa các lãnh đạo Iran sẽ còn những cuộc tấn công "tàn bạo hơn nữa" từ Israel – đồng minh của Mỹ và được Mỹ trang bị bom.

Chúng ta biết mục tiêu tối thượng của ông Trump: giống như Thủ tướng Netanyahu, ông cho rằng Iran không được phép sở hữu vũ khí hạt nhân.

Tuy nhiên, điều quan trọng là ưu tiên ông Trump từng tuyên bố khác với của ông Netanyahu.

Ông Trump muốn một thỏa thuận giữa Mỹ và Iran – một viễn cảnh phản ánh hình ảnh "bậc thầy đàm phán" ông Trump tự xây dựng.

Nhưng ông nói rõ cách để đạt được điều đó – đôi lúc nghiêng về hướng đe dọa sử dụng vũ lực, khi khác lại nghiêng về ngoại giao.

Flying Ford GIF by U.S. Navy

Tuần trước, trong cùng một câu nói, ông Trump tuyên bố một cuộc tấn công của Israel vào Iran có thể giúp thúc đẩy một thỏa thuận – hoặc có thể "làm hỏng nó".

Sự khó lường của ông đôi khi được những người ủng hộ mô tả là một chiến lược – lý thuyết "gã điên" trong quan hệ quốc tế.

Đây là lý thuyết từng được dùng để mô tả cách đàm phán của ông Trump, cho rằng sự bất định có chủ ý sẽ khiến đối thủ (thậm chí là đồng minh, trong trường hợp của ông Trump) buộc phải nhượng bộ.

Lý thuyết này vốn nổi tiếng từ thời Chiến tranh Lạnh dưới thời Tổng thống Mỹ Richard Nixon.

Một số cố vấn và người ủng hộ ông Trump ủng hộ trường phái "gây áp lực tối đa" của lý thuyết "gã điên" khi nói đến Iran.

Họ cho rằng các lời đe dọa sẽ phát huy tác dụng vì Iran không thực sự nghiêm túc trong đàm phán – dù vào năm 2015 quốc gia này từng ký thỏa thuận hạt nhân do ông Obama dẫn dắt mà sau đó ông Trump đã rút ra.

Ông Netanyahu liên tục gây sức ép, buộc ông Trump đi theo con đường quân sự thay vì ngoại giao, và có thể ông Trump – dù nhiều lần bày tỏ mong muốn giành giải Nobel Hòa bình – rốt cuộc sẽ cảm thấy cần thực hiện những lời đe dọa cứng rắn đối với giới cầm quyền ở Tehran.

Israel cũng có thể gây sức ép hậu trường để Mỹ trực tiếp tham chiến, theo cách họ nhìn nhận, để dứt điểm cuộc chiến.

Mỹ đang sở hữu bom xuyên boong ke mà Israel tin rằng có thể phá hủy cơ sở làm giàu uranium ngầm của Iran tại Fordow.

Khi giao tranh leo thang, áp lực từ các dân biểu Cộng hòa theo đường lối diều hâu lên ông Trump cũng gia tăng. Họ là những người từ lâu đã kêu gọi thay đổi chế độ ở Iran.

Một lập luận khác mà ông Trump có thể xem xét là việc leo thang sẽ buộc Iran phải quay lại bàn đàm phán với vị thế yếu hơn.

Tuy nhiên, thực tế là Iran vốn đã sẵn sàng đàm phán: vòng đàm phán thứ sáu với đặc phái viên của Trump, ông Steve Witkoff, dự kiến diễn ra tại Oman vào hôm 15/6.

Cuộc họp hiện đã bị hủy.

Giữ thế trung lập – duy trì hiện trạng

Cho đến hiện tại, ông Trump vẫn lặp lại rằng Mỹ không tham gia vào các cuộc tấn công của Israel.

Việc leo thang có thể kéo theo những rủi ro nghiêm trọng, ảnh hưởng đến di sản chính trị của ông. Các tàu khu trục hải quân Mỹ và hệ thống phòng thủ tên lửa trên mặt đất đã được triển khai hỗ trợ Israel chống lại các đòn trả đũa từ Iran.

Một số cố vấn của ông Trump tại Hội đồng An ninh Quốc gia có lẽ đang khuyên ông tránh có những hành động có thể làm tình hình thêm căng thẳng, đặc biệt khi một số tên lửa của Iran đã vượt qua được hệ thống phòng thủ của liên quân Israel – Mỹ và gây thương vong.

Ông Netanyahu hiện đang lập luận rằng việc tấn công lãnh tụ tối cao Iran, Ali Khamenei, sẽ kết thúc chứ không làm leo thang cuộc xung đột.

Tuy nhiên, một quan chức Mỹ giấu tên cho biết ông Trump đã bày tỏ rõ quan điểm phản đối hành động này.

Ảnh về cuộc xung đột leo thang giữa Israel và Iran khi các cuộc tấn công vẫn tiếp diễn

Iran đã phát động một làn sóng tấn công bằng tên lửa mới vào Israel vào sáng sớm thứ Hai khi cả hai nước tiếp tục trao đổi các cuộc không kích.

No comments:

Post a Comment

Note: Only a member of this blog may post a comment.