Những người thu thập mật ong ở Nepal

Aita Prasad Gurung đu mình trên một vách đá ở Nepal, cẩn thận điều khiển một cây sào dài có lưỡi dao ở đầu để cắt những khối tổ ong sau khi những con ong Himalaya chạy trốn khỏi khói từ đám cháy được đốt để xua đuổi chúng khỏi tổ.

Người đàn ông 40 tuổi này đội một chiếc mũ trắng có lưới che mặt để bảo vệ khỏi bị đốt khi anh treo mình trên một chiếc thang thủ công, được bện từ những sợi tre, ở độ cao 160 feet (50 m) từ vách đá để đến được các đàn ong.

Aita, người có truyền thống thu hoạch mật ong từ những tổ ong nằm cách mặt đất hàng trăm feet, cho biết: "Việc này tiềm ẩn nguy cơ rơi xuống". "Người ta phải lấy mật ong và đồng thời phải đảm bảo an toàn".

Giờ đây, nghề thủ công truyền thống qua nhiều thế hệ này đang ngày càng bị đe dọa khi một số chuyên gia cho biết nhiệt độ tăng cao do biến đổi khí hậu làm gián đoạn sự phát triển của ong, nguồn thức ăn của chúng và thậm chí là quá trình thụ phấn của thực vật.

"Năm ngoái có khoảng 35 tổ ong", một thành viên khác của cộng đồng, Chitra Bahadur Gurung, 49 tuổi, cho biết thêm, "Bây giờ chúng tôi chỉ còn khoảng 15 tổ".

Trong nhiều thế hệ, cộng đồng Gurung ở Taap, cách thủ đô Kathmandu khoảng 175 km (110 dặm) về phía tây và các ngôi làng khác ở các quận Lamjung và Kaski gần đó, đã lùng sục khắp các vách đá dựng đứng của dãy Himalaya để tìm mật ong.

Trước đó, dân làng đã tham gia vào nghi lễ giết mổ một con gà trống đỏ, tách chân và lông của nó ra để dâng lên vị thần vách đá, để cầu xin sự tha thứ vì đã lấy mật ong từ những con ong khổng lồ, được các nhà khoa học gọi là Apis laboriosa.

Chiết xuất từ ​​tổ ong, còn được gọi là 'mật ong điên', vì một số đặc tính gây say có thể gây ảo giác, được bán với giá 2.000 rupee Nepal (1,5 đô la) một lít, nhưng dân làng loại trừ việc thu hoạch quá mức là lý do khiến lượng mật ong giảm.

Dân làng cho biết, số tiền thu được, chia đều cho cả nhóm, đang cạn kiệt vì số lượng đàn ong giảm, mặc dù một số người kiếm sống bằng cách trồng lúa, ngô, kê và lúa mì.

Với lượng mật ong thu được hàng năm ngày càng ít đi, thu nhập từ việc săn bắt đã giảm trong thập kỷ qua, Hem Raj Gurung, 41 tuổi, cho biết.

"Chúng tôi đã thu hoạch được khoảng 600 kg mật ong 10 năm trước, giảm xuống còn khoảng 180 kg vào năm ngoái và chỉ còn khoảng 100 kg trong năm nay", ông cho biết.

Một số chuyên gia đổ lỗi cho biến đổi khí hậu, do nhiệt độ toàn cầu tăng cao, là một yếu tố chính gây ra sự suy giảm này, nhưng những nguyên nhân khác là nạn phá rừng, chuyển hướng nước từ các suối và sông để xây đập thủy điện và sử dụng thuốc trừ sâu.

Nhiệt độ ở dãy Himalaya, nơi có những đỉnh núi cao nhất hành tinh, dao động cao hơn mức tăng trung bình toàn cầu là 1,2 độ C (2,2 độ F) so với mức trước thời kỳ công nghiệp, dữ liệu của Liên hợp quốc và nghiên cứu độc lập cho thấy.

Các nghiên cứu toàn cầu cho thấy nhiệt độ tăng dù chỉ một độ cũng ảnh hưởng đến sự phát triển của ong, khả năng tiếp cận thức ăn của chúng và quá trình thụ phấn chéo của thực vật, Suruchi Bhadwal thuộc Viện Năng lượng và Tài nguyên Ấn Độ (TERI) cho biết.

Bhadwal, người đứng đầu khoa khoa học trái đất và biến đổi khí hậu tại viện cho biết thêm rằng nghiên cứu cho thấy biến đổi khí hậu đang phá vỡ chuỗi thức ăn của ong và quá trình ra hoa của thực vật, ảnh hưởng đến quần thể của cả hai loài trên toàn thế giới.

"Về mặt các mô hình và những gì chúng ta đang nói đến, tôi nghĩ các mô hình cũng giống nhau ở Nepal", bà cho biết.

Biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng đến loài ong vách đá Himalaya theo những cách khác nhau, Surendra Raj Joshi, một chuyên gia về sinh kế phục hồi tại Trung tâm Phát triển Núi tích hợp Quốc tế (ICIMOD) ở Kathmandu cho biết.

"Mưa quá nhiều hoặc quá ít, mưa lớn hoặc thất thường, và thời tiết khô hạn kéo dài hoặc nhiệt độ dao động mạnh đều gây áp lực cho ong mật trong việc duy trì sức mạnh đàn và trữ lượng mật ong", ông cho biết.

Những thay đổi trong vòng đời của thực vật cũng gây ra hiện tượng ra hoa sớm hoặc muộn và sự dao động trong quá trình tiết mật hoa và sương mật, ông nói thêm, "Chỉ báo dễ thấy nhất của biến đổi khí hậu là thời tiết thất thường".

Một số chuyên gia cho rằng lũ lụt và lở đất có thể gây mất môi trường sống và thu hẹp các khu vực mà ong có thể kiếm ăn.

Joshi, một chuyên gia về ong, cho biết sự suy giảm quần thể ong đồng nghĩa với việc thụ phấn không đủ cho các loại cây trồng trên núi cao và hệ thực vật hoang dã.

Joshi nói thêm: "Điều này cũng sẽ ảnh hưởng đến nền kinh tế nông thôn, vì săn mật ong là một truyền thống đang nổi lên như một hoạt động du lịch sinh thái quan trọng". "Ngoài mật ong và sáp ong, các cộng đồng sẽ mất thu nhập từ du lịch".