Cơ quan di trú Mỹ đã bắt những ai?

Theo các cuộc thăm dò dư luận, lời hứa đó được đa số người dân Mỹ ủng hộ, gồm cả những người nhập cư hợp pháp, những người cảm thấy rằng có quá nhiều người đang vào nước Mỹ "sai cách".

Kể từ khi nhậm chức, ông Trump đã mở rộng phạm vi chiến dịch của mình, không chỉ nhắm vào tội phạm, mà còn cả lao động nhập cư, một số nhà hoạt động sinh viên và thậm chí là du khách gặp vấn đề về thị thực.

Trong gần năm tháng, những động thái này hầu như không gặp phải sự phản kháng nào. Nhưng giờ đây, biểu tình đã bùng nổ ở một số khu vực tại Los Angeles sau khi các cán bộ phụ trách nhập cư đẩy mạnh các cuộc truy quét tại nơi làm việc.

Vậy ai là những người nhập cư bị cuốn vào chiến dịch truy quét này? Và chính quyền còn đang nhắm tới ai khác?

Dưới đây là cái nhìn về một số người đã bị bắt giữ.

Tội phạm và bắt giữ 'hệ lụy'

Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Trump đã nhiều lần nhấn mạnh số vụ vượt biên giảm mạnh và số người bị bắt giữ đạt mức kỷ lục dưới thời chính quyền của ông.

Tính đến đầu tháng Sáu, Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) đã giam giữ khoảng 51.000 người nhập cư không có giấy tờ hợp pháp. Đây là con số cao nhất kể từ tháng 9/2019.

Mặc dù chưa có số liệu đầy đủ và được cập nhật về tổng số vụ giam giữ người nhập cư kể từ ngày 20/1, các quan chức Nhà Trắng cho biết họ hy vọng ICE có thể tăng quy mô lên khoảng 3.000 vụ bắt giữ mỗi ngày, so với khoảng 660 vụ mỗi ngày trong 100 ngày đầu nhiệm kỳ của ông Trump.

Ban đầu, các quan chức Mỹ khẳng định các chiến dịch này "nhắm tới" tội phạm và các mối đe dọa đối với an toàn công cộng.

Tuy nhiên, theo một hệ thống theo dõi dữ liệu, một bộ phận đáng kể những người nhập cư không giấy tờ bị chính quyền Trump bắt giữ lại không có tiền án tiền sự nào.

Trung tâm Tiếp cận Hồ sơ Giao dịch (Transactional Records Access Clearinghouse – TRAC), một dự án của Đại học Syracuse (Mỹ) chuyên thu thập dữ liệu về nhập cư, ước tính rằng trong tổng số 51.302 người bị ICE giam giữ tính đến ngày 1/6, khoảng 44% không có tiền án gì ngoài việc vào Mỹ mà không được phép.

Tình trạng bất ổn tại Los Angeles bắt nguồn từ một loạt vụ bắt giữ liên quan đến nhập cư, tổng cộng 118 người bị bắt.

Theo Bộ An ninh Nội địa (DHS), trong số này có 5 thành viên băng đảng.

ICE mô tả những người bị bắt tại Los Angeles là người "tệ nhất trong những người tệ nhất", đồng thời chỉ ra một số người có tiền án liên quan đến buôn bán ma túy, hành hung, ngược đãi trẻ em, bạo lực gia đình, cướp giật và buôn người.

Tuy nhiên, số người thực sự có tiền án vẫn chưa rõ ràng.

Cha mẹ của một người nhập cư không giấy tờ 23 tuổi – thành viên của cộng đồng bản địa Zapotec ở Mexico – nói với tờ Washington Post rằng con trai họ, người theo họ là không có tiền án, đã bị bắt giữ bên ngoài một cửa hàng quần áo.

Ông Tom Homan – người đứng đầu lực lượng kiểm soát biên giới – biện minh cho các vụ bắt giữ này là hệ lụy và lập luận rằng xét về mặt pháp lý, các đặc vụ không thể không bắt giữ người nhập cư không giấy tờ khi gặp họ.

Khách du lịch và cư dân

Đã có nhiều trường hợp du khách nước ngoài, như Anh, châu Âu và Canada, bị bắt và giam giữ trong các trung tâm di trú của Mỹ.

Chẳng hạn, hồi tháng Tư, một du khách 28 tuổi người xứ Wales đã bị giữ 19 ngày tại trung tâm xử lý của ICE ở bang Washington, sau khi bị từ chối nhập cảnh vào Canada do một "sự cố thị thực" (theo cách mô tả sau đó của du khách này).

Trong một vụ việc khác gần đây hơn vào tháng Sáu, Khaby Lame – công dân Italy, đồng thời là ngôi sao TikTok nổi tiếng nhất thế giới với 162 triệu người theo dõi – đã bị tạm giữ tại sân bay Las Vegas vì "vi phạm quy định nhập cư".

ICE cáo buộc ông Lame đã ở lại quá thời hạn thị thực sau khi nhập cảnh vào Mỹ ngày 30/4. Sau đó, giới chức cho biết ông đã được cho phép "tự nguyện rời đi" và đã rời khỏi Mỹ.

Ngoài ra, vào tháng Ba, nữ diễn viên Canada Jasmine Mooney bị tạm giữ gần hai tuần sau khi bị bắt tại cửa khẩu San Ysidro, nơi cô đang cố gắng gia hạn thị thực để vào Mỹ.

Sau đó, cô mô tả điều kiện giam giữ là vô nhân đạo, nói rằng mình bị nhốt trong một phòng giam bằng bê tông không có chăn và hầu như không được dùng nhà vệ sinh. Cô được thả sau đó mà không bị truy tố.

Vụ việc đã thu hút sự chú ý của ông David Eby, Thủ hiến bang British Columbia (Canada). Ông cho rằng sự việc ấy sẽ càng làm người Canada lo lắng khi đi tới Mỹ.

"Mối quan hệ giữa hai bên vốn đã mong manh, và vụ việc này khiến nhiều người chúng tôi tự hỏi: Vậy còn thân nhân của mình đang làm việc tại Mỹ thì sao?" – ông phát biểu trên đài CBC.

Một số người khác, như công dân Đức 34 tuổi Fabian Schmidt, bị giữ lại ngay tại sân bay.

Ông Schmidt, người đã sống ở Mỹ từ năm 2007, bị tạm giữ khi trở lại Mỹ từ Luxembourg.

Trong một cuộc phỏng vấn với đài WGBH ở bang New Hampshire (Mỹ), ông Schmidt kể rằng giới chức đã hỏi về một cáo buộc nhẹ liên quan tới ma túy mà sau đó đã bị hủy bỏ, và một vụ lái xe khi say rượu dẫn tới án phạt và quản chế.

Bộ An ninh Nội địa (DHS) nhìn chung tránh bình luận về các trường hợp cụ thể, nhưng nhiều lần khẳng định rằng các hoạt động của họ là hợp pháp.

'Kẻ thù ngoại bang'

Một số hình ảnh chấn động nhất về cuộc cải tổ nhập cư dưới thời chính quyền Trump đến từ nơi cách nước Mỹ hàng nghìn cây số – quốc gia Trung Mỹ El Salvador.

Tại đây, hơn 250 người bị chính phủ cáo buộc là thành viên của băng nhóm Tren de Aragua đã bị chuyển tới một nhà tù siêu lớn.

Tuy nhiên, người thân của một số người bị bắt đã bác bỏ những cáo buộc về mối liên hệ với băng đảng, cho rằng họ bị cuốn vào chiến dịch chỉ vì có những hình xăm vô hại.

Những người này bị dán nhãn là "kẻ thù ngoại bang" và bị trục xuất theo một đạo luật năm 1798, cho phép chính quyền thực hiện các biện pháp rộng rãi để bắt giữ và trục xuất công dân hoặc người có gốc gác từ những quốc gia bị xem là "thù địch".

"Nản thực sự," bà Adalys Ferro – giám đốc điều hành tổ chức Vận động người Mỹ gốc Venezuela – chia sẻ.

"Tất cả các quyết định này đều vô nhân đạo, tàn nhẫn và cả bất hợp pháp."

Trường hợp được chú ý nhất là Kilmar Abrego Garcia – một người El Salvador 29 tuổi, sống tại bang Maryland – bị trục xuất khỏi Mỹ vào tháng Ba.

Nhiều thẩm phán, trong đó có cả các thẩm phán của Tòa án Tối cao Mỹ, đã phán quyết rằng việc trục xuất ông Abrego Garcia là sai và chính phủ cần "tạo điều kiện" để ông được trở về đoàn tụ với gia đình.

Ngày 6/6, ông đã được đưa trở lại Mỹ để đối mặt với các cáo buộc hình sự liên bang sau khi bị truy tố với cáo buộc đã đưa người nhập cư không giấy tờ vào Mỹ trong thời điểm ông còn ở Mỹ.

Sinh viên biểu tình

Những người nước ngoài tham gia các cuộc biểu tình chính trị – kể cả khi họ có thẻ xanh hoặc thị thực du học hợp pháp – cũng bị chính quyền Trump nhắm tới.

Ông Anthony Enriquez, người đứng đầu bộ phận vận động tại tổ chức nhân quyền Robert F Kennedy Human Rights, nói rằng số người có thẻ xanh bị bắt giữ kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng đang "ngày càng nhiều".

"Giới chức di trú cảm thấy họ có quyền tiến hành những vụ bắt giữ mà họ thực chất không có thẩm quyền pháp lý," ông nói.

Có những nguyên nhân khác nhau dẫn đến các quyết định trục xuất, nhưng theo Nafsa – một tổ chức chuyên về giáo dục quốc tế – đã có hơn 1.600 sinh viên quốc tế bị thu hồi thị thực.

Nhiều vụ bắt giữ diễn ra trong bối cảnh Nhà Trắng phát động chiến dịch trấn áp điều họ cho là chủ nghĩa bài Do Thái tại các trường đại học Mỹ, bao gồm vụ bắt giữ Mahmoud Khalil - một nhân vật nổi bật trong làn sóng biểu tình phản đối chiến tranh Gaza tại Đại học Columbia diễn ra vào năm ngoái.

Người đàn ông 30 tuổi này, hiện có thẻ xanh, đang đấu tranh tại tòa án để ngăn cản lệnh trục xuất.

Tại Đại học Tufts, sinh viên Rumeysa Ozturk cũng từng bị giam giữ sáu tuần trước khi được trả tự do.

Sau đó, ngôi trường này cho biết họ được thông báo rằng thị thực sinh viên của Ozturk – một nghiên cứu sinh tiến sĩ từng tham gia biểu tình ủng hộ Palestine – đã bị thu hồi. Cô hiện vẫn đang theo đuổi vụ kiện nhằm ngăn cản việc bị trục xuất.

Dù các vụ việc nói trên vấp phải nhiều chỉ trích gay gắt, Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) vẫn khẳng định rằng một số sinh viên đã tham gia các hoạt động "có liên hệ" với tổ chức Hamas.

"Thị thực là một đặc ân, không phải quyền lợi," phát ngôn viên Bộ An ninh Nội địa Mỹ Tricia McLaughlin viết trên mạng xã hội X.

 

Bernd Debusmann Jr