Diễn biến các cuộc biểu tình ở Los Angeles

Hàng chục người đã bị bắt sau nhiều ngày biểu tình bạo lực ở Los Angeles bùng phát vì các cuộc truy quét người nhập cư.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã điều động 2.000 binh sĩ Vệ binh Quốc gia tới thành phố này – hành động gây ra tranh cãi chính trị.

Ông cũng lên án điều mà ông gọi là "những đám đông nổi loạn, bạo lực".

Người dân bắt đầu tụ tập sau khi các nhân viên liên bang phụ trách vấn đề nhập cư bắt giữ một số lượng lớn người nhập cư không có giấy tờ tại các khu vực có đông dân cư gốc Latinh.

Mặc dù các cuộc biểu tình ban đầu diễn ra trong hòa bình, năm chiếc xe tự lái đã bị phóng hỏa, người biểu tình chặn một tuyến đường cao tốc chính, và có tin tức về tình trạng cướp bóc ở một số khu vực bị ảnh hưởng tại thành phố lớn thứ hai nước Mỹ.

Tới ngày 9/6, Lầu Năm Góc xác nhận ông Trump sẽ triển khai thêm 2.000 lính Vệ binh Quốc gia và 700 lính Thủy quân Lục chiến tại Los Angeles để ứng phó với các cuộc biểu tình.

Vì sao mọi người biểu tình ở Los Angeles?

Các cuộc biểu tình bắt đầu vào thứ Sáu 6/6, sau khi có tin các nhân viên của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) đang tiến hành truy quét những khu vực đông dân cư gốc Latinh ở thành phố.

Các đợt truy quét đã gia tăng sau khi ông Trump trở lại Nhà Trắng và cam kết mạnh tay với vấn đề nhập cư bất hợp pháp.

CBS News đưa tin rằng các chiến dịch gần đây đã diễn ra ở khu Westlake cũng như ở Paramount, phía nam Los Angeles – nơi có hơn 82% dân số là người gốc Tây Ban Nha.

Cũng có thông tin ICE bố ráp cửa hàng Home Depot ở Paramount – điều mà các quan chức đã xác nhận  là không đúng sự thật.

ICE sau đó nói với CBS rằng 44 người nhập cư trái phép đã bị bắt trong một chiến dịch tại một công trường vào hôm 6/6.

Cùng ngày, có thêm 77 người khác cũng bị bắt trong khu vực đại đô thị Los Angeles.

Biểu tình ở đâu và như thế nào?

Các cuộc biểu tình phần lớn chỉ diễn ra ở khu trung tâm Los Angeles, nơi cảnh sát đã tuyên bố là "khu vực tụ tập bất hợp pháp" sau nhiều ngày xảy ra đụng độ.

Nhiều phương tiện bị đốt cháy vào Chủ nhật 8/6. Cảnh sát cáo buộc người biểu tình đã sử dụng thiết bị gây cháy nhằm vào lực lượng tuần tra kỵ mã. Trong khi đó, các sĩ quan cảnh sát chống bạo động đã dùng lựu đạn choáng và bình xịt hơi cay để trấn áp đám đông. Tình trạng bất ổn đã khiến tuyến đường cao tốc 101 tạm thời tê liệt, và có báo cáo về các vụ cướp bóc.

Tòa nhà Liên bang ở khu trung tâm đã trở thành điểm nóng sau khi có thông tin cho rằng những người mà ICE đã bắt giữ đang bị giam giữ tại đây. Vào ngày 7/6, ICE cáo buộc "hơn 1.000 kẻ gây rối" đã bao vây và tấn công tòa nhà này.

Một cửa hàng Home Depot ở Paramount, cách trung tâm Los Angeles khoảng 32 km về phía nam, cũng đã trở thành một điểm biểu tình quan trọng khác. Khí gas và lựu đạn choáng đã được sử dụng để trấn áp đám đông biểu tình tụ tập vào ngày 7/6, và binh sĩ Vệ binh Quốc gia có vũ trang đã bảo vệ một khu công nghiệp gần đó vào ngày 8/6.

Sở Cảnh sát Los Angeles (LAPD) cho biết đã bắt giữ 29 người vào ngày 7/6. Thêm 27 người nữa bị bắt vào ngày 8/6.

Tại một diễn biến riêng biệt, cảnh sát San Francisco cho biết khoảng 60 người đã bị bắt và ba sĩ quan bị thương trong các vụ hỗn loạn xảy ra tại Los Angeles vào ngày 8/6.

Ở những nơi khác trong thành phố Los Angeles rộng lớn, cuộc sống vẫn diễn ra bình thường. Một số khu vực thậm chí còn bị phong tỏa vào cuối tuần qua để tổ chức cuộc diễu hành LA Pride – một sự kiện thường niên dành cho cộng đồng LGBT+.

Vệ binh Quốc gia là gì? Vì sao Trump huy động?

Vào thứ Bảy 7/6, ông Trump đã điều động 2.000 binh sĩ Vệ binh Quốc gia đến khu vực Los Angeles, làm nảy sinh một cuộc tranh cãi chính trị với các chính trị gia bang California.

Vệ binh Quốc gia là một lực lượng "lai", phục vụ cả lợi ích cấp bang lẫn cấp liên bang. Thông thường, lực lượng Vệ binh Quốc gia của một bang chỉ được huy động khi có yêu cầu từ thống đốc bang đó.

Tuy nhiên, ông Trump đã bỏ qua bước đó bằng cách viện dẫn một đạo luật liên bang hiếm khi được sử dụng, lập luận rằng các cuộc biểu tình là "một hình thức nổi loạn chống lại uy quyền của chính phủ Hoa Kỳ".

Đây được cho là lần đầu tiên lực lượng Vệ binh Quốc gia được huy động mà không có yêu cầu từ thống đốc bang kể từ năm 1965.

Động thái này đã bị Thống đốc bang California Gavin Newsom và Thị trưởng Los Angeles Karen Bass lên án. Cả hai đều cho rằng lực lượng cảnh sát địa phương có thể kiểm soát tình hình.

Ông Newsom cáo buộc hành động của ông Trump là "bất hợp pháp" và "đổ thêm dầu vào lửa". Sau đó ông đã đệ đơn kiện chính quyền Trump.

Trong đơn kiện nộp vào hôm 9/6, bang California lập luận rằng ông Trump đã vi phạm Hiến pháp Hoa Kỳ khi triển khai lực lượng Vệ binh Quốc gia trái với ý kiến của thống đốc bang. Tu chính án thứ 10 quy định rằng mọi quyền lực không được Hiến pháp trao cho chính quyền liên bang đều thuộc về các bang.

Tổng Chưởng lý California Rob Bonta gọi việc triển khai lực lượng này là "một sự leo thang khiêu khích không phản ánh đúng tình hình thực tế" và "vượt quá thẩm quyền của chính phủ liên bang".

Sau phát biểu của ông Bonta, ông Trump lại tiếp tục điều động thêm 2.000 lính Vệ binh Quốc gia và 700 lính Thủy quân Lục chiến tại Los Angeles.

Những cơ quan nào khác có liên quan?

Vai trò của Vệ binh Quốc gia là bảo vệ các nhân viên liên bang, bao gồm các nhân viên của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) và Bộ An ninh Nội địa (DHS), khi họ thực hiện nhiệm vụ.

Lực lượng này sẽ không trực tiếp tham gia vào các cuộc truy quét nhập cư hay thực hiện nhiệm vụ tuần tra, giữ trật tự – những công việc vẫn do Sở Cảnh sát Los Angeles (LAPD) đảm nhiệm.

Nhìn chung, luật pháp ở Mỹ cấm việc sử dụng quân đội liên bang cho các hoạt động thực thi pháp luật dân sự trong nước, ngoại trừ một số trường hợp ngoại lệ như theo Đạo luật Khởi nghĩa (Insurrection Act).

Mặc dù ông Trump trước đây từng đe dọa viện dẫn đạo luật này — ví dụ khi các cuộc biểu tình cho quyền của người da màu Black Lives Matter diễn ra vào năm 2020 — nhưng ông đã không làm như vậy.

Các đồng minh của ông Trump đã lên tiếng bảo vệ quyết định điều động Vệ binh Quốc gia. Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth cũng cho biết lực lượng Thủy quân Lục chiến Mỹ đóng tại doanh trại Camp Pendleton gần đó cũng đã được đặt trong tình trạng "báo động cao" và sẽ được triển khai nếu cần thiết.

ICE đã làm gì ở Los Angeles?

Những cuộc bố ráp gần đây là nỗ lực nằm trong mục tiêu thực hiện "chiến dịch trục xuất quy mô lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ" của ông Trump.

Thành phố Los Angeles – với một phần ba dân số là người sinh ra ở nước ngoài – đã trở thành một mục tiêu trọng điểm.

Đầu tháng Năm, ICE thông báo đã bắt giữ 239 người nhập cư không có giấy tờ trong một chiến dịch kéo dài một tuần tại khu vực Los Angeles, trong bối cảnh tổng số vụ bắt giữ và trục xuất vẫn chưa đạt mức mà ông Trump kỳ vọng.

Vào tháng sau đó, Nhà Trắng nâng mục tiêu, yêu cầu ICE thực hiện ít nhất 3.000 vụ bắt giữ mỗi ngày.

Giới chức đã mở rộng phạm vi truy quét, nhằm vào cả những nơi làm việc như nhà hàng và các cửa hàng bán lẻ.

Một số người nhập cư khác đã bị trục xuất đến một nhà tù quy mô lớn ở El Salvador, trong số đó có ít nhất một người có tình trạng cư trú hợp pháp tại Mỹ.

Nhiều hành động của ông Trump đang bị thách thức tại các vụ kiện ở tòa.

Los Angeles _ Nơi diễn ra các cuộc biểu tình bạo động

"Các anh sắp ra chiến trường à, với số vũ khí này ư?" một người đàn ông hỏi các binh sĩ Vệ binh Quốc gia tay lăm lăm súng đang đứng lặng lẽ quan sát anh ta từ phía bên kia hàng rào.

Chúng tôi đang ở Paramount, một vùng ngoại ô phía nam Los Angeles, nơi các cuộc đụng độ đã nổ ra vào thứ Bảy giữa các đặc vụ của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) và một nhóm người biểu tình kéo đến sau khi có tin các cuộc truy quét trục xuất đang diễn ra tại khu vực này.

Tình hình bất ổn này đã khiến Tổng thống Donald Trump can thiệp, sau hai ngày xảy ra các cuộc biểu tình rải rác phản đối các chiến dịch di trú.

Ông Trump đã ra lệnh triển khai 2.000 binh sĩ để giúp "khôi phục luật pháp và trật tự" tại thành phố lớn nhất bang California.

"Đây là một động thái chỉ khiến căng thẳng leo thang," Thống đốc bang California, ông Gavin Newsom – một đảng viên Dân chủ – cảnh báo. Ông đã dự đoán được những gì sẽ xảy ra vào ngày hôm sau tại trung tâm thành phố Los Angeles, nơi hàng trăm người biểu tình chặn lối vào, cảnh sát tìm cách giải tán họ bằng hơi cay và lựu đạn choáng, và xe cộ bị đốt cháy.

"Các anh đang làm nhiệm vụ, nhưng chúng tôi không phải là kẻ thù," người đàn ông đứng bên hàng rào trước mặt các binh sĩ hô lớn.

Giọng của ông sang sảng giữa khoảng hơn chục người tập trung hôm Chủ nhật để bày tỏ với lực lượng Vệ binh Quốc gia thấy rằng sự hiện diện của họ không được hoan nghênh.

Nhưng cảm xúc của ông cũng được nhiều người khác tại thị trấn có khoảng 51.000 cư dân này chia sẻ. Theo dữ liệu điều tra dân số, khoảng 8 trong số 10 người ở đây là người gốc Latinh và 36% sinh ra ở nước ngoài.

"Ở đây chỉ toàn là người lao động chăm chỉ, vì khu phố này được người nhập cư xây dựng nên," ông khẳng định, trong khi một người hàng xóm khác vẫy cờ Mexico, hai thanh niên giơ cao các tấm biển lên án ICE, và nhiều chiếc xe bấm còi inh ỏi khi chạy ngang qua.

'Mọi người đang sống trong tâm lý lo sợ'

Giống như mọi cuối tuần, ba người nhập cư – lực lượng đã góp phần tạo nên cộng đồng Paramount ngày nay – lại tụ họp bên kia đường để trò chuyện về gia đình và những gì đang xảy ra.

Ngồi trong xe, cuộc trò chuyện hôm Chủ nhật giữa Juan, Rogelio và Héctor xoay quanh việc căng thẳng đã bùng lên tại chính bãi đậu xe Home Depot hôm trước giữa người biểu tình và lực lượng liên bang.

"Nghe nói là có thông tin họ đang tiến hành các cuộc truy quét ngay tại đây," Juan, một người Mexico 63 tuổi đến Mỹ từ bang Jalisco khi mới 17 tuổi, giải thích.

"Và điều đó đã thu hút nhiều người đến, rồi trong lúc hỗn loạn, mọi chuyện đã biến thành bạo động," ông nói thêm.

Một số người biểu tình đã ném bom xăng tự chế và đá. Các cửa sổ bị đập vỡ, một chiếc xe bị đốt cháy. Cảnh sát đáp trả bằng hơi cay và đạn cao su. Sự hoang mang và sợ hãi bao trùm khu phố.

Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ (DHS) trong một thông điệp phủ nhận việc Cơ quan Thi thi Di trú và Hải quan (ICE) đã tiến hành các chiến dịch ở khu vực này vào ngày thứ Bảy.

Tuy nhiên, DHS cho biết tuần trước đã có 118 người nhập cư không có giấy tờ bị bắt giữ trong các chiến dịch truy quét ở Los Angeles - đây là các biện pháp thực thi nhập cư nghiêm ngặt nhất đối với thành phố "nơi trú ẩn của người nhập cư" này kể từ khi ông Trump lên nắm quyền với lời hứa thực hiện "cuộc trục xuất lớn nhất trong lịch sử đất nước".

Dù vậy, ba người bạn cho biết họ cảm thấy thoải mái - "chúng tôi không gặp vấn đề gì, giấy tờ đều đầy đủ" - mặc dù họ cũng thừa nhận nhiều cư dân không có giấy tờ hiện đang sống trong sự lo sợ.

"Đó là lý do tại sao hôm nay bạn không thấy ai ở đây," Juan, người không muốn nêu họ tên đầy đủ, nói.

"Thường thì - nhất là các ngày trong tuần - bạn có thể thấy 20 hoặc 30 chiếc xe tải của những người lao động ngày đang đậu ở đây chờ khách thuê," ông giải thích.

Một trong số ít người vẫn đến tìm việc vào Chủ nhật này là Pedro, người yêu cầu được dùng tên giả.

"Lợp mái, sửa chữa, sơn nhà," tấm biển dán trên kính chắn gió chiếc xe bán tải màu xanh cũ kỹ của ông, đậu kín đáo ở một góc đường, viết như vậy.

"Cuộc sống ở đây rất đắt đỏ và tiền trợ cấp hưu trí thôi thì không đủ," Pedro, đến từ El Salvador nhưng đã sống ở Mỹ gần 50 năm, nay đã hơn 70 tuổi, gần đến tuổi nghỉ hưu, chia sẻ.

"Đó là lý do tôi phải đến đây mỗi ngày để kiếm sống," ông nói.

Ông làm vậy với sự an tâm vì đã hoàn tất thủ tục hợp pháp hóa tình trạng nhập cư từ năm 2000, nhưng vẫn cảm thấy đau lòng khi nhìn thấy hàng xóm mình gặp rắc rối.

Đây không phải là những cuộc biểu tình đầu tiên được tổ chức tại Los Angeles. Thành phố này là một trong những nơi đầu tiên trên cả nước xuống đường phản đối khi ông Trump trở lại Nhà Trắng với chương trình chống nhập cư.

Tuy nhiên, ông Pedro mô tả các cuộc biểu tình những ngày gần đây như một "bước ngoặt".

"Giận dữ hơn, phẫn nộ hơn. Nhiều người xuống đường biểu tình vì cha mẹ hoặc các thế hệ trước đã lặng lẽ, âm thầm chịu đựng quá nhiều," ông nói.

"Nhưng chuyện này sẽ không kết thúc ở đây. Các đợt truy quét sẽ tiếp tục. Sống dưới thời tổng thống này ngày càng trở nên không thể chịu nổi," ông tiếp tục, đồng thời cho biết đang cân nhắc việc trở về El Salvador.

"Đã đến lúc phải đứng lên," bà María Gutiérrez, người đã tham gia cuộc biểu tình ở Paramount hôm thứ Bảy, nói. "Đây là những người của tôi."

Sinh ra ở Mexico, sống ở Mỹ từ khi còn nhỏ, bà nói  trong lúc quan sát lực lượng Vệ binh Quốc gia cùng các xe Humvee của họ.

"Đây là Los Angeles," bà nói. "Chuyện này ảnh hưởng đến tất cả chúng tôi.

Mọi người đều có người thân hoặc biết ai đó không có giấy tờ."

'Một cộng đồng đầy sức sống'

Một số cư dân địa phương tìm sự an ủi và hỗ trợ tại nhà thờ mà họ thường đến mỗi Chủ Nhật. Nhà thờ Chapel of Change nằm cách Home Depot – nơi xảy ra các cuộc đụng độ – chỉ vài mét.

Khoảng 200 người, phần lớn là các gia đình gốc Tây Ban Nha, chăm chú lắng nghe bài giảng kêu gọi họ vững đức tin.

"Irene Ramírez, một trong các mục sư của nhà thờ, nói  Mundo: 'Ở đây, chúng tôi tìm kiếm sự đoàn kết và cầu nguyện cho mọi người.'

Bà mô tả cộng đồng này là 'sống động, đoàn kết và hướng về gia đình'."

Mục sư chính của nhà thờ, ông Bryan Worth, cũng đồng tình.

"Qua nhiều năm, Paramount đã trở thành một đô thị thực sự sôi động," ông nói.

"Vào những năm 1980, Paramount nổi tiếng là một trong những thành phố nhỏ tồi tệ nhất nước, nhưng giới lãnh đạo dân sự, những người trong ngành giáo dục, và cả những người như chúng tôi – lãnh đạo các nhà thờ – đã cùng nhau hợp lực để thay đổi cộng đồng, làm cho nơi đây đoàn kết hơn và nhìn chung yên bình hơn," ông nhấn mạnh.

"Tôi chưa bao giờ nghĩ sẽ chứng kiến những cảnh tượng như họ chiếu trên TV xảy ra ở đây," bà Dora Sánchez – người hỗ trợ công việc tại nhà thờ – chia sẻ đầy tiếc nuối.

"Mọi thứ thật sự rất sốc," bà nói thêm.

Vài giờ sau cuộc trò chuyện đó, căng thẳng đã leo thang trên các đường phố trung tâm Los Angeles, cách Paramount khoảng 20km về phía bắc.

Và mâu thuẫn giữa chính phủ liên bang và chính quyền bang ngày càng sâu sắc hơn.

Những sự kiện này cũng đã gây phản ứng từ Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum.

Vào Chủ nhật, bà nói rằng bà không "đồng tình" với các cuộc truy quét của Mỹ và kêu gọi nước láng giềng phía bắc tiến hành cải cách nhập cư.

"Vấn đề nhập cư không nên được giải quyết bằng các cuộc truy quét hay bạo lực; mà cần phải ngồi lại để bàn về một cải cách nhập cư toàn diện, xem xét tới tất cả người Mexico bên kia biên giới. Đó là quan điểm của chúng tôi," bà khẳng định.

Trong khi đó, trước lời kêu gọi của Thống đốc California về việc rút Lực lượng Vệ binh Quốc gia khỏi Los Angeles và những chỉ trích gay gắt từ các lãnh đạo Đảng Dân chủ khác, coi đó là "sự lạm quyền đáng báo động", ông Trump vẫn kiên định.

"Giờ đây, những đám đông bạo lực và nổi loạn đang tràn vào tấn công các Đại diện Liên bang của chúng tôi để cố gắng ngăn chặn các chiến dịch trục xuất - Nhưng những cuộc bạo loạn vô pháp này chỉ làm tăng quyết tâm của chúng tôi," ông viết trên nền tảng Truth Social của mình.

"Trật tự sẽ được thiết lập lại, những người nhập cư bất hợp pháp sẽ bị trục xuất, và Los Angeles sẽ được giải phóng.”

 

Leire Ventas