Ông Trump gọi tên, chuyên gia đoán nghĩa là: 'hàng trung chuyển'

Theo ba nguồn tin ở Đông Nam Á nắm rõ vấn đề này, các biện pháp trừng phạt thương mại mạnh tay hơn của Mỹ đối với hàng hóa có nguồn gốc từ một quốc gia nhưng được tái xuất khẩu từ một quốc gia khác dự kiến sẽ không được áp dụng ngay sau khi các mức thuế quan mới của Mỹ có hiệu lực.

Điều này đã giúp giảm bớt một mối lo ngại lớn.

Các quan chức Nhà Trắng đã nhắm mục tiêu rõ ràng vào các quốc gia Đông Nam Á, nổi bật là Việt Nam và Thái Lan, vì có vai trò trong việc tạo điều kiện cho phương pháp "trung chuyển" hàng hóa Trung cộng sang Mỹ.

Số hàng hóa này sẽ phải đối mặt với mức thuế cao hơn nếu được vận chuyển trực tiếp từ Trung cộng.

Chính quyền Trump đã áp thuế đối với hàng hóa đối với hàng chục quốc gia từ hôm 7/8.

Trong một sắc lệnh hành pháp, chính quyền Mỹ cho biết các sản phẩm được xác định là hàng trung chuyển bất hợp pháp để che giấu quốc gia xuất xứ sẽ phải chịu thêm 40% thuế.

Tuy nhiên, sắc lệnh này không định nghĩa rõ thế nào là trung chuyển.

Hàng nhập khẩu của Mỹ từ các nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á hiện phải chịu mức thuế suất khoảng 19%. Hầu hết các mức thuế này đã được giảm đáng kể so với các mức thuế đã được đe dọa trước đó.

Theo hướng dẫn hải quan hiện hành của Mỹ, hàng hóa từ các quốc gia không có thỏa thuận thương mại tự do với Washington, chẳng hạn như các quốc gia Đông Nam Á, có thể được dán nhãn là sản xuất tại quốc gia đó nếu trải qua một "chuyển đổi đáng kể" về linh kiện, ngay cả khi những linh kiện đó hoàn toàn đến từ một quốc gia khác, chẳng hạn như Trung cộng.

Và vì Mỹ chưa đưa ra hướng dẫn mới nào về quy tắc xuất xứ hoặc định nghĩa cụ thể về trung chuyển, một số quan chức ở Đông Nam Á đã thông báo cho các nhà xuất khẩu rằng các quy tắc hiện hành vẫn được áp dụng.

Điều này trên thực tế đã giới hạn các trường hợp trung chuyển chỉ còn là các hoạt động bất hợp pháp, như sử dụng chứng từ xuất khẩu giả mạo hoặc bất hợp pháp.

Bà Arada Fuangtong, người đứng đầu Cục Ngoại thương thuộc Bộ Thương mại Thái Lan, cho hay:

"Hiện tại, tất cả hàng hóa xuất khẩu (từ Thái Lan) đều phải chịu mức thuế 19% vì chưa có quy định nào về trung chuyển."

Thông điệp của bà Arada cũng được các quan chức Mỹ tại Việt Nam lặp lại.

Theo một nguồn tin nắm rõ các cuộc thảo luận, giới chức Mỹ đã nói với các doanh nhân rằng mức thuế 20% sẽ áp dụng cho hàng hóa Việt Nam, ngay cả khi những hàng hóa này được sản xuất hoàn toàn bằng linh kiện Trung cộng và chỉ được lắp ráp tại Việt Nam.

Các chuyên gia tư vấn thương mại cho biết các quy tắc hiện rất mơ hồ và họ đã khuyên khách hàng của mình, ngay cả trước khi làn sóng thuế quan mới của Mỹ xuất hiện, nên có ít nhất 40% hàm lượng nội địa cho hàng xuất khẩu sang Mỹ. Một trong số họ nói rằng điều này là để "cho an toàn."

Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam chưa phản hồi ngay yêu cầu bình luận. Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ cũng chưa phản hồi yêu cầu bình luận ngoài giờ làm việc của Mỹ.

Một chuyên gia tư vấn tại Việt Nam cho hay: "Hàng hóa được hải quan Mỹ xác định là trung chuyển sẽ phải chịu 40% thuế, nhưng trong khi chờ đợi một định nghĩa mới, mức thuế này vẫn giới hạn theo các định nghĩa cũ."

Cả hai chuyên gia tư vấn đều từ chối nêu tên để có thể nói chuyện cởi mở hơn.

Sự phụ thuộc vào Trung cộng

Theo hướng dẫn hải quan của Mỹ, việc đóng gói lại thường không được coi là một "chuyển đổi đáng kể", nhưng việc lắp ráp có thể được coi là chuyển đổi, tùy thuộc vào độ phức tạp của quy trình.

Hiện không rõ liệu cách diễn giải hẹp này về trung chuyển có thể được áp dụng tại các quốc gia khác hay không.

Các bộ ngành liên quan của Indonesia, Malaysia, Philippines, Việt Nam và Singapore chưa phản hồi yêu cầu bình luận về vấn đề này.

Các nhà sản xuất ở Đông Nam Á, vốn phụ thuộc nhiều vào linh kiện Trung cộng, đã băn khoăn trong nhiều tháng về việc Washington sẽ coi thế nào là trung chuyển.

Vẫn còn nhiều câu hỏi xoay quanh việc liệu điều đó có bao gồm hàng hóa có một tỷ lệ lớn, nhưng chưa được xác định, linh kiện hoặc nguyên liệu thô từ Trung cộng hay không, ngay cả khi các mặt hàng được chuyển đổi hợp pháp tại các quốc gia Đông Nam Á.

Nhiều chuyên gia tư vấn đầu tư cảnh báo rằng một định nghĩa chặt chẽ về trung chuyển có thể sẽ xuất hiện trong tương lai.

Một sắc lệnh hành pháp được Tổng thống Mỹ Donald Trump ký tuần trước cho hay Mỹ sẽ "cứ sáu tháng một lần công bố danh sách các quốc gia và cơ sở cụ thể có liên quan đến các kế hoạch tránh thuế".

Sắc lệnh này cũng cho hay điều đó sẽ "cung cấp thông tin cho việc mua sắm công, các cuộc đánh giá an ninh quốc gia và quy trình thẩm định thương mại".

"Thông điệp từ Washington là để răn đe," ông Marco Forster, giám đốc khu vực Đông Nam Á tại công ty tư vấn đầu tư Dezan Shira and Associates, nhận định.

"Nếu chuỗi cung ứng làm sai quy trình, điều đó sẽ không được coi là một lỗi kỹ thuật mà sẽ bị coi là gian lận."