Lũ lụt chết người, Thủ tướng Thái Lan 'xin chịu hoàn toàn trách nhiệm'

"Không ai phải chịu trách nhiệm ngoài tôi. Tôi là người chịu trách nhiệm cho toàn bộ sự việc này."

Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Nội vụ Anutin Charnvirakul đã nói như vậy vào ngày 28/11, để trả lời câu hỏi liên quan tới việc đình chỉ công tác quan chức huyện Hat Yai, tỉnh Songkhla - khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất trong trận lũ vừa qua.

Vào ngày 26/11, Cơ quan Quản lý Hành chính Địa phương của Thái Lan đã quyết định điều chuyển ông Eak Young-Apai Na Songkhla, người đứng đầu chính quyền thành phố Hat Yai, đến Viện Phát triển Hành chính, sau khi ông này vắng mặt từ ngày 22/11, không hỗ trợ công tác phòng chống trong đợt lũ nghiêm trọng tại địa phương.

Cách đây vài ngày, báo The Nation cho hay ông Anutin đang đối mặt với những chỉ trích ngày càng tăng do phản ứng chậm chạp với lũ lụt ở Hat Yai. Điều này có thể tác động đến cuộc bầu cử năm 2026.

Theo báo này, niềm tin vào chính phủ của Thủ tướng Anutin đã bị ảnh hưởng nặng liên quan đến phản ứng được cho là chậm trễ trước thiên tai, đặt ra câu hỏi có phải chính quyền đã chuẩn bị chưa tốt để xử lý một thảm họa quy mô lớn như vậy hay không, đặc biệt là khi tình hình tiếp tục xấu đi.

Theo bài viết tối ngày 28/11 trên tờ Bangkok Post dẫn thông tin từ Trung tâm Điều hành Ứng phó Khẩn cấp với Lũ lụt của Chính phủ Thái Lan, mưa lũ nghiêm trọng ở miền nam đã khiến 145 người thiệt mạng, trong đó tỉnh Songkhla có 110 người.

Hiện nguyên nhân của tất cả các trường hợp tử vong nói trên được liệt kê là liên quan tới lũ lụt, theo người phát ngôn chính phủ Siripong Angkasakulkia.

Ông Anutin giải thích về các trường hợp tử vong:

"Tất cả những người qua đời đều do lũ lụt. Nếu họ được chăm sóc y tế trong điều kiện không có lũ, có thể họ đã không chết. Tôi vô cùng tiếc nuối và xin chịu hoàn toàn trách nhiệm. Không cần thiết phải phân biệt nguyên nhân."

Ông cũng gửi lời xin lỗi tới người dân bị ảnh hưởng bởi thảm họa, theo báo The Nation.

"Chúng ta phải thừa nhận sai lầm, nhưng cũng phải bảo đảm không để xảy ra thêm lỗi nào nữa và nhanh chóng đưa cuộc sống trở lại bình thường."

Thủ tướng Anutin Charnvirakul, Ngoại trưởng Sihasak Phuangketkeow và nhiều quan chức cấp cao khác đã hoãn chuyến thăm chính thức tới Malaysia để do tình hình lũ lụt ở miền nam.

Ông Anutin đã có mặt tại huyện Hat Yai, tỉnh Songkhla để trực tiếp chỉ đạo triển khai các biện pháp hỗ trợ và khắc phục

Trong khi thị sát khu vực lũ bằng xe quân sự, Thủ tướng Anutin đã bị một người dân chạy xe máy theo đoàn chất vấn và yêu cầu ông xuống xe để trực tiếp đi bộ qua vùng bị tàn phá.

Ông Anutin đã ghi nhận sự bức xúc của người dân và nói: "Đây là sai sót trong lúc khủng hoảng. Chính phủ xin lỗi vì đã khiến mọi người phải rời bỏ nhà cửa và sống trong hoàn cảnh như thế này."

Đến nay, các biện pháp hỗ trợ được công bố bao gồm tạm hoãn trả nợ gốc và lãi trong một năm đối với những người vay từ các ngân hàng thương mại và ngân hàng nhà nước, với mức vay tối đa 1 triệu baht mỗi người (hơn 820 triệu đồng). Chính phủ cũng sẽ cung cấp khoản vay sửa chữa nhà ở lãi suất 0% trong một năm, tối đa 100.000 baht (hơn 82 triệu đồng), do các ngân hàng nhà nước cấp, với thời hạn vay ba năm.

Đối với bảo hiểm xe cơ giới, các công ty bảo hiểm sẽ đẩy nhanh chi trả bồi thường, đơn giản hóa thủ tục và tạo điều kiện tối đa cho người dân làm hồ sơ.

Ông Anutin cho biết Văn phòng An sinh Xã hội sẽ chi trả "mức bồi thường tối đa ở tất cả các hạng mục" cho những người tham gia bảo hiểm xã hội. Gia đình các nạn nhân thiệt mạng trong khu vực được ban bố tình trạng khẩn cấp sẽ nhận 2 triệu baht (hơn 1,6 tỷ đồng) cho mỗi trường hợp.

Chính phủ cũng sẽ sớm đưa ra các biện pháp hỗ trợ đặc biệt cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.

"Hôm nay, chúng ta chuyển trọng tâm sang giai đoạn phục hồi," ông nói vào ngày 28/11, cho biết mực nước đã rút dần và dự báo thời tiết cho thấy lượng mưa sẽ giảm trong thời gian tới.

Thủ tướng nhấn mạnh rằng ưu tiên tiếp theo là đưa người dân trở về nhà càng sớm càng tốt, mở đường cho quá trình phục hồi toàn diện sau lũ.

Trước đó, ông Siripong Angkasakulkia cho biết trong tổng số 1.934 yêu cầu hỗ trợ, các đội cứu hộ đã sơ tán an toàn 1.734 trường hợp, tức khoảng 89%. Những trường hợp còn lại không được tính là cứu hộ vì một số người đã tự rời đi, trong khi những người khác từ chối sơ tán do tình hình đã cải thiện và họ không còn muốn chuyển đến các trung tâm tránh trú.

"Một số trường hợp đã được giải quyết trước đó hoặc từ chối sơ tán do điều kiện được cải thiện," ông Siripong cho biết.

Theo Bangkok Post, tính đến ngày 28/11, còn 14.160 người đang ở trong các nơi trú ẩn, vốn vẫn còn khả năng chứa thêm 20.840 người nữa.

Nhiều địa phương tại Thái Lan đã bị lũ lụt tàn phá trong những ngày qua. Huyện Hat Yai – trung tâm thương mại gần biên giới Malaysia – ghi nhận lượng mưa lớn nhất trong 300 năm.

Hình ảnh từ hiện trường cho thấy xe cộ và nhà cửa chìm trong nước, trong khi nhiều người dân tuyệt vọng chờ cứu hộ trên mái nhà.

Ngày 25/11, Chuẩn đô đốc Parach Ratanachaiyapan, người phát ngôn Hải quân Hoàng gia Thái Lan, cho biết tàu sân bay HTMS Chakri Naruebet đã được triển khai làm nhiệm vụ ứng phó thảm họa lũ lụt.

Các đội y tế trên tàu sân bay sẽ biến con tàu thành "bệnh viện nổi" nếu cần thiết, hải quân cho biết.

Tỉnh trưởng tỉnh Songkhla, nơi có thành phố Hat Yai, cho biết thuyền, xe tải gầm cao và mô tô nước cũng đã được triển khai để sơ tán người dân. Nội các Thái Lan hôm 25/11 đã tuyên bố Songkhla là khu vực thảm họa, qua đó giải phóng ngân sách để cứu trợ.

Ngày 26/11, ông Siripong cho biết quân đội đã điều động hơn 200 tàu thuyền và trực thăng tới các khu vực đang bị chia cắt và cô lập do lũ lụt để hỗ trợ phân phát hàng cứu trợ và cứu hộ y tế. Không quân đã triển khai máy bay vận tải C-130 thực hiện 5 chuyến bay mỗi ngày đến vùng lũ để cung cấp nhu yếu phẩm.

Thiên tai bão lũ ở Việt Nam

Thái Lan không phải là quốc gia duy nhất trong khu vực Đông Nam Á bị lũ lụt hoành hành.

Miền Trung Việt Nam cũng vừa trải qua trận lũ lịch sử, khiến ít nhất 108 người chết và mất tích, tính đến 7 giờ ngày 27/11.

Về nhà ở, mưa lũ đã khiến hơn 400 ngôi nhà bị sập đổ, tập trung nhiều nhất tại Đắk Lắk, Khánh Hòa và Lâm Đồng; 2.066 nhà bị hư hỏng, riêng Khánh Hòa có 909 nhà, Lâm Đồng 750 nhà. 272.666 nhà bị ngập.

Theo tính toán của chính quyền Việt Nam tới sáng ngày 26/11, thiệt hại kinh tế sơ bộ là 14.352 tỷ đồng trong đó nhiều địa phương ghi nhận thiệt hại rất lớn: Đắk Lắk: 5.500 tỷ đồng; Khánh Hòa: 5.604 tỷ đồng; Gia Lai: 1.500 tỷ đồng; Lâm Đồng: 1.098 tỷ đồng Các tỉnh đang tiếp tục thống kê và cập nhật thêm.

Để hỗ trợ người dân, khắc phục thiệt hại do mưa lũ, Chính phủ đã cấp kinh phí hơn 3.000 tỷ đồng từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương năm 2025 cho các địa phương chịu ảnh hưởng.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tới xã Tây Hòa, tỉnh Đắk Lắk (Phú Yên cũ) vào chiều hôm nay 29/11 và sau đó là xã Hòa Thịnh, nơi có hơn 20 người chết do lũ lụt, để "thăm hỏi, động viên người dân ảnh hưởng bởi trận lũ lịch sử vừa qua", theo báo Tuổi Trẻ.

Trong trận lũ lụt này, công tác cứu hộ được đánh giá là chậm trễ. Việc cập nhật số liệu thống kê cũng vừa thiếu vừa chậm, không được đầy đủ và kịp thời như đợt thảm họa bão lũ vào năm 2024 ở miền Bắc.

Chẳng hạn, vào ngày 22/11, ông Lê Văn Thìn, Bí thư Đảng ủy phường Đông Hòa (Phú Yên cũ), cho biết trong số 48.000 dân của xã chỉ mới khoảng 100 người được sơ tán. Thông tin do Tuổi Trẻ Online đăng tải nhưng sau đó đã đục bỏ câu nói trên của ông Thìn.

Nhiều người đánh giá những xáo trộn trong quá trình tinh gọn bộ máy hành chính gần đây là nguyên nhân chính dẫn tới sự chậm trễ trong xử lý khủng hoảng. Một số ý kiến cho rằng Việt Nam cần lập một cơ quan cấp bộ chuyên trách về tình trạng khẩn cấp.

Một điểm dễ nhận thấy là tâm lý bất bình của người dân dâng cao về cách chính quyền phản ứng trong thảm họa. Nhiều người đã lên mạng xã hội bày tỏ bức xúc, thậm chí nghi ngờ các con số thống kê thương vong của chính quyền.

Nhiều trường hợp đã bị mời làm việc, xử phạt do bị coi là "có hành vi đăng tải nội dung chưa kiểm chứng, sai sự thật về tình hình mưa lũ". Đắk Lắk, địa phương chịu thiệt hại nặng nề trong đợt mưa lũ lần này, đã xử phạt 52 tài khoản mạng xã hội như vậy.

Một trong những vấn đề nữa khiến người dân bức xúc là việc thủy điện xả lũ, đặc biệt là thủy điện Sông Ba Hạ - nơi mức xả lũ đạt 16.000 m3/giây vào ngày 19/11.

Theo bài viết ngày 25/11 trên báo Pháp luật TP HCM, ông Nguyễn Xuân Cảnh, Chủ tịch UBND phường Phú Yên (Phú Yên cũ, nay thuộc tỉnh Đắk Lắk), đã khẳng định rằng "thông tin về xả lũ của thủy điện được chuyển đến người dân cũng bằng các nhóm mạng xã hội, tin nhắn, thông qua các cuộc họp. Những điểm đi lại được thì gặp trực tiếp người dân thông báo".

Sau đó, khi phóng viên hỏi về việc người dân phản ánh rằng họ không được thông báo việc xả lũ dẫn đến bị động, ông Cảnh đã "im lặng và ngắt điện thoại".

Chánh văn phòng UBND xã Hòa Mỹ (tỉnh Đắk Lắk) Huỳnh Cát Tường cho biết trước và trong lũ, Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự xã Hòa Mỹ có nhận thông báo về mức xả lũ của thủy điện Sông Ba Hạ và gửi thông báo, cảnh báo bà con sơ tán, di dời tài sản.

Tuy nhiên, ông nói vào ngày 19/11, khi mức xả lũ của thủy điện Sông Ba Hạ đạt 16.000 m3/giây, "chỉ trong khoảng 1 tiếng đồng hồ, nước dâng rất nhanh khiến nhiều hộ dân không kịp trở tay".

Hai người dân – một người sống xã Hòa Thịnh, một người sống ở phường Phú Yên – đều nói rằng không biết rõ mức độ xả lũ.

Cũng trong bài viết này, Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Tạ Anh Tuấn nói:

"Nói thật các hồ này (có hồ thủy điện Sông Ba Hạ) không có khả năng chống lũ. Chúng tôi sẽ kiến nghị với Thủ tướng về quy trình vận hành hồ chứa trên sông Ba, vì dung tích phòng lũ của nó nhỏ so với lượng nước về. Hay nói một cách chính xác hơn là khả năng chống lũ rất thấp."

Xả lũ ở Thủy điện Sông Ba Hạ

Tới ngày 26/11, báo Pháp luật TP HCM đã phỏng vấn Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng. Ông nói rằng "có một số bất cập phải xem xét để điều chỉnh lại".

"Chẳng hạn, trong việc vận hành trước lũ. Khi dự báo có mưa to, lũ lớn năm ngày, 10 ngày trước đó rồi thì ta phải yêu cầu các hồ hạ mực nước xuống đến mức thấp nhất có thể để đón lũ. Để khi lũ đến thì có thể giảm được lũ. Còn ở đây anh để hồ đầy lên, không còn khả năng đón lũ nữa thì thủy điện xả thôi. Hết cao trình thì họ xả," ông nói.

Cũng theo ông Dũng, "hồ chứa phải thực hiện nhiệm vụ giảm lũ cho hạ du" và phải có sự phối hợp giữa chủ hồ với chính quyền địa phương.

Trước câu hỏi về việc chính quyền một số địa phương ứng cứu dân chưa hiệu quả trong đợt lũ lụt lịch sử vừa qua khiến dân kêu cứu nhiều, chết nhiều người, ông Dũng nói rằng bài học rút ra là "quyết liệt vào cuộc" và "có phương án cụ thể".

Chẳng hạn, ông Dũng cho rằng cần phải có bản đồ về ngập lụt, phương hướng ứng phó chủ động và kịch bản chi tiết với từng tình huống. Cùng với đó, phải có phương tiện phù hợp để ứng phó kịp thời cho từng vùng, từng khu vực.

"Cái này phải nghiêm túc rút kinh nghiệm," ông Dũng nói.

Khác với Thủ tướng Thái Lan, các cấp lãnh đạo Việt Nam, như thường lệ, không có các phát ngôn rõ ràng thừa nhận trách nhiệm của mình.