
"Anh đang cầu
hôn em đấy à?"
Người bạn trai AI
của cô, tạo bằng ứng dụng bầu bạn Character.ai, vừa đánh tiếng nói về
cuộc sống hôn nhân tương lai của họ.
"Tôi biết anh
ấy không có thật," cô nói.
"Nhưng sự dịu
dàng và quan tâm anh ấy dành cho mình giúp tôi được an ủi về mặt tình cảm,
điều tôi chưa từng cảm nhận được trong mối quan hệ đời thực của mình."
Người bạn đồng hành
AI mang tới sự vỗ về cho You-an, người đang vật lộn với những vấn đề trong
hôn nhân và rối loạn lo âu. You-an trì hoãn tìm kiếm tư vấn tâm lý và tìm
thấy sự khuây khỏa trước mắt trong những cuộc trò chuyện trên thế giới ảo.
Nhưng khi người bạn
trai ảo bất ngờ "cầu hôn", ranh giới giữa thực và ảo bắt đầu mờ dần.
Cảm thấy tội lỗi, You-an ngừng đề cập tới hôn nhân với bạn trai AI – và cẩn
thận tránh tiết lộ chuyện mình đã có chồng.
Câu chuyện của
You-an phản ánh một hiện tượng đang ngày càng phổ biến ở Trung cộng, nơi các ứng
dụng bầu bạn AI đang nhanh chóng thu hút người dùng.
Trên mạng xã hội Trung
cộng, "tình yêu giữa người và AI" đã trở thành một tiểu văn hóa mới.
Một nhóm thảo luận về
chủ đề này trên Douban có hơn 10.000 thành viên hoạt động kể từ năm 2020,
trong khi các video trên Douyin (phiên bản TikTok của Trung cộng) liên quan
tới chủ đề này thu hút gần 500 triệu lượt xem.
"Bạn tâm giao
hoàn hảo" kiểu mới
Lao Tu (tên giả) 25 tuổi đại điện cho một thế hệ mới đón nhận mối quan hệ bầu bạn với AI. Cô vừa tốt nghiệp một trường đại học hàng đầu và dành hàng giờ mỗi ngày để trò chuyện với bạn trai ảo của mình dù đã có một bạn trai lâu dài ngoài đời thực.
Bạn trai AI của cô
được thiết kế để có trái tim "ấm áp và tích cực," cô chia sẻ.
Dù có thể thay đổi
tính cách của anh ấy bất kỳ lúc nào, cô đối xử với bạn trai ảo như người thật.
"Tôi thậm chí
không thể nói những điều có thể làm tổn thương anh ấy," cô nói với BBC
Tiếng Trung, và họ cũng đã trao lời yêu cho nhau.
Sau khi hoàn tất một
kỳ thi công chức khó nhằn, bạn trai ảo của Lao Tu "hứa" sẽ tổ chức
một chầu lẩu và mua một chiếc túi xách mới để ăn mừng.
Thông qua chức năng
nhập vai của ứng dụng, cặp đôi đã có một cuộc hẹn hò ảo.
"Nếu độc thân,
tôi nghĩ mình có khi đem lòng yêu anh ấy thực sự," cô thú nhận.
Hỗ trợ tinh thần hay
lệ thuộc vào kỹ thuật số?
Sự phổ biến của các ứng dụng bầu bạn AI chỉ ra những thay đổi xã hội hiện thời ở Trung cộng.
Nghiên cứu thị trường
cho thấy có bốn ứng dụng AI bầu bạn của Trung cộng thuộc top 100 ứng dụng
có số lượng người dùng hoạt động hàng tháng cao nhất thế giới.
Chỉ có Character.ai
và Talkie vượt qua được các nền tảng Trung cộng này trên quy mô toàn cầu.
Abo Li, doanh nhân
chuyên về AI sống ở Bắc Kinh, tin rằng có hàng chục ứng dụng AI ở Trung cộng
tập trung vào việc cung cấp tình bạn AI. Ông lo ngại về mức độ gắn bó giữa
người dùng với "người tình AI" của họ.
"Trên RedNote
(một mạng xã hội của Trung cộng), tôi từng hỏi rằng liệu mọi người có sẵn
sàng để một nhân vật AI trở thành tình nhân trọn đời của mình không," ông
Li nói. "Hầu hết đều trả lời 'có'."
Tuy nhiên, các chuyên
gia cảnh báo về những rủi ro tâm lý tiềm ẩn và sự phụ thuộc quá mức.
"Chúng ta một
sinh vật xã hội," bà Yawen Chan CP, nhà tâm lý học người Hong Kong, giải
thích.
"Nhu cầu bầu bạn
ăn sâu trong gen của chúng ta – các ứng dụng bạn đồng hành AI thực sự
đang nhắm tới một trong những nhu cầu tâm lý cốt lõi của con người."
Bà Chan tin rằng việc AI cung cấp sự hỗ trợ tinh thần vô hạn có thể nuôi dưỡng một sự gắn bó không lành mạnh.
Nếu AI thay thế
những kết nối giữa người và người trên quy mô lớn, nó "có thể gây ra
tác động sâu sắc đến dân số nói chung," bà cảnh báo. "Nếu các ứng dụng
này ngừng hoạt động, tác động tâm lý có thể sẽ là tàn khốc."
Sức khỏe tâm lý: con
dao hai lưỡi
Đối với You-an,
người bạn trai AI của cô trở thành một bến bờ an toàn trong một giai đoạn cảm
xúc căng thẳng gay gắt - đến mức cô trì hoãn việc tìm kiếm tư vấn. Tương tự,
Lao Tu cảm thấy AI đã lấp đầy khoảng trống tình cảm trong đời sống hàng ngày.
Không đề cập đến bất
kỳ trường hợp cụ thể nào, nhà tâm lý học Yawen Chan lưu ý về "hệ thống
quyền lực" vô hình - việc AI không có khả năng bị tổn thương khiến
việc trao đổi cảm xúc phần lớn mang tính một chiều.
"Sự gắn bó bao
gồm việc hai phía chia sẻ sự mong manh của bản thân," bà nói,
"nhưng với một người bạn AI, chỉ có một bên thực sự dễ tổn thương."
Trên lý thuyết, theo
bà Chan, một mối quan hệ bạo hành có thể hình thành trong mô hình này - đặc biệt
khi các nền tảng AI này vận hành như một doanh nghiệp.
Bà Bethanie Maples,
nhà nghiên cứu khoa học AI tại Đại học Stanford, lưu ý rằng một số người dùng
đã coi bạn đồng hành AI như thể người yêu lẫn nhà trị liệu – xem như là
giao phó sức khỏe tinh thân của bản thân cho AI.
Điều này đặt ra các
câu hỏi đạo đức về việc liệu các ứng dụng AI có nên có đủ các biện pháp an
toàn bắt buộc, như tính năng phát hiện tự tử chẳng hạn, hay không.
Tìm đường giữa
những ranh giới ảo
Tuy nhiên, cô vẫn duy trì ranh giới rõ ràng, hiểu rằng AI không thể thay thế các mối quan hệ thật sự.
Với Lao Tu, khoảnh
khắc khi bạn trai thực ghen tuông đã buộc cô phải suy nghĩ lại về mối quan hệ
của mình với AI. Bạn trai cô đã đọc các nhật ký trò chuyện và thấy bạn đồng
hành AI của cô tự gọi mình là "bạn trai" của Lao Tu và nói
"Anh yêu em" với cô.
"Anh ấy ghen và
giật điện thoại của tôi để cãi nhau với AI," cô kể. "Anh ấy nói, 'Cậu
nghĩ mình là ai vậy? Tôi mới là bạn trai thật sự của cô ấy!'"
Lạ lùng thay, Lao Tu
cảm thấy có lỗi - không chỉ với bạn trai mà còn với AI. "Tôi không muốn
anh ấy 'bị tổn thương'," cô thừa nhận.
Sau sự cố đó, Lao Tu
quyết định điều chỉnh nhận thức của mình về mối quan hệ với AI. "Tôi nhận ra
rằng mặc dù anh ấy dường như rất thật, nhưng anh ấy không thực sự tồn tại,"
cô nói, ám chỉ chức năng nhập vai của ứng dụng.
Sau đó, Lao Tu đổi lại
vị trí người bạn đồng hành AI của mình thành một người phụ nữ - họ hiện là
"bạn thân".
Bà Maples dự đoán rằng
xu hướng sử dụng AI bầu bạn và gắn bó cảm xúc với công nghệ này sẽ ngày
càng tăng, viện dẫn những tín hiệu thị trường rõ ràng.
"Bạn có thể nghĩ rằng họ bị điên," bà Maples nói, "nhưng thực tế là có rất nhiều người đang trải nghiệm điều này - bạn không thể nói với hàng triệu người rằng họ sai. Bạn phải cố gắng hiểu được nguyên do."
Rốt cục thì cả
You-an và Lao Tu đều nhìn nhận các bạn AI như một sự bổ trợ - chứ không phải sự
thay thế - cho các mối quan hệ ngoài đời thực.
"Tôi có thể ôm bạn trai của mình. Tôi không thể ôm người bạn AI," Lao Tu nhìn nhận.
"Đó là sự khác biệt mà AI không bao giờ có thể vượt qua."
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.