Nga 'phức tạp hóa' việc kết thúc chiến tranh

"Chúng tôi thấy Nga đã bác bỏ nhiều lời kêu gọi ngừng bắn và vẫn chưa xác định được thời điểm sẽ chấm dứt các vụ giết chóc. Điều này làm tình hình thêm phức tạp," ông tuyên bố trên X.

Vào ngày 18/8, nhà lãnh đạo Ukraine sẽ đến Washington DC, nơi Tổng thống Mỹ Donald Trump cho hay mình sẽ thúc giục ông Zelensky đồng ý với một thỏa thuận hòa bình.

Ông Trump khẳng định muốn bỏ qua lệnh ngừng bắn ở Ukraine để tiến thẳng đến một thỏa thuận hòa bình lâu dài sau cuộc gặp với Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Trong một sự thay đổi lớn về lập trường, Tổng thống Trump đã viết trên Truth Social sau hội nghị thượng đỉnh hôm 15/8 rằng đây sẽ là "cách tốt nhất để chấm dứt cuộc chiến tranh kinh hoàng giữa Nga và Ukraine", đồng thời thêm rằng các lệnh ngừng bắn thường "không bền vững".

Sau cuộc điện đàm với ông Trump hậu thượng đỉnh, ông Zelensky đã yêu cầu một nền hòa bình thực sự, lâu dài, đồng thời nói thêm rằng "phải ngừng bắn" và các vụ giết người phải dừng lại.

Trong tuyên bố sau đó trên mạng xã hội, ông Zelensky đã nêu rõ các yêu cầu của mình về "một nền hòa bình thực sự bền vững và đáng tin cậy" với Moscow, bao gồm "một sự đảm bảo an ninh đáng tin cậy" và việc trả lại những đứa trẻ mà ông cho là đã bị Điện Kremlin "bắt cóc từ các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng".

Những bình luận của ông Trump cho thấy một sự thay đổi mạnh mẽ trong lập trường của ông về cách thức chấm dứt chiến tranh, khi chỉ mới ngày 15/8 trước thềm thượng đỉnh ông đã khẳng định rằng mình muốn một lệnh ngừng bắn "nhanh chóng".

Yêu cầu chính của Ukraine là một lệnh ngừng bắn nhanh chóng trước khi đàm phán về một giải pháp lâu dài hơn và ông Trump được cho là đã nói với các nhà lãnh đạo châu Âu trước đó rằng mục tiêu của ông tại thượng đỉnh là đạt được một thỏa thuận ngừng bắn.

Trong khi đó, ông Putin được cho là đã đưa ra cho ông Trump một đề nghị hòa bình, yêu cầu Ukraine rút khỏi khu vực Donetsk thuộc Donbas, đổi lại Nga sẽ đóng băng các tiền tuyến ở Zaporizhzhia và Kherson.

Nga đã sáp nhập Crimea từ Ukraine một cách bất hợp pháp vào năm 2014, sau đó tiến hành một cuộc xâm lược toàn diện vào quốc gia này tám năm sau đó.

Nga tuyên bố Donbas là lãnh thổ của Nga và kiểm soát phần lớn Luhansk và khoảng 70% Donetsk.

Tổng thống Mỹ, người trước đây từng nói rằng bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng sẽ bao gồm "nhượng bộ lãnh thổ", được cho là đã chuyển lời đề nghị này tới ông Zelensky trong cuộc gọi sau hội nghị thượng đỉnh.

Chỉ vài ngày trước, tổng thống Ukraine đã loại trừ khả năng nhượng lại quyền kiểm soát Donbas - bao gồm các khu vực Luhansk và Donetsk - với lý do vùng này có thể được sử dụng làm bàn đạp cho các cuộc tấn công của Nga trong tương lai.

Đối tác của BBC tại Mỹ, CBS, đã đưa tin, trích dẫn các nguồn tin ngoại giao, rằng các nhà ngoại giao châu Âu lo ngại ông Trump có thể tìm cách gây áp lực buộc Zelensky vào hôm 18/8 phải đồng ý với các điều khoản mà ông và người đồng cấp Putin có thể đã thảo luận tại thượng đỉnh.

CBS trích dẫn các nguồn tin cho biết ông Trump đã nói với các nhà lãnh đạo châu Âu trong một cuộc gọi sau thượng đỉnh rằng ông Putin sẽ đưa ra "một số nhượng bộ", nhưng không nêu rõ đó là những nhượng bộ nào.

Trong một cuộc phỏng vấn với Fox News sau thượng đỉnh, ông Trump được hỏi ông có lời khuyên gì cho nhà lãnh đạo Ukraine, và ông trả lời bằng cách nói "hãy thỏa thuận".

"Nga là một cường quốc rất lớn và Ukraine thì không," ông nói thêm.

Ông Trump trước đó đã đe dọa "hậu quả rất nghiêm trọng" nếu ông Putin không đồng ý chấm dứt chiến tranh, khi đặt ra thời hạn cho Moscow phải đạt được lệnh ngừng bắn hoặc đối mặt với các lệnh trừng phạt mới cứng rắn, bao gồm cả thuế quan thứ cấp.

Không có nhiều thông tin được công bố về một thỏa thuận giữa hai tổng thống sau hội nghị thượng đỉnh hôm 15/8, nhưng ông Trump khẳng định đã đạt được tiến triển.

Hôm 16/8, ông Putin mô tả hội nghị thượng đỉnh là "rất hữu ích" và cho biết ông đã có thể "trình bày lập trường" của mình với ông Trump.

"Chúng tôi đã có cơ hội, và chúng tôi đã có, để nói về nguồn gốc, về nguyên nhân của cuộc khủng hoảng này. Việc loại bỏ những nguyên nhân gốc rễ này mới là nền tảng để giải quyết," vị tổng thống Nga nói.

Sau đó, một nhà ngoại giao cấp cao của Nga nói với BBC Newshour rằng hội nghị thượng đỉnh ở Alaska là "một nền tảng rất quan trọng cho những nỗ lực tiếp theo" nhằm chấm dứt chiến tranh.

Phó Đại diện Thường trực thứ nhất của Nga tại Liên Hợp Quốc, ông Dmitry Polyanskiy, nói rằng tất cả những ai mong muốn hòa bình "nên hài lòng với kết quả".

Ông không nói liệu ông Putin có nên gặp ông Zelensky hay không.

Trong khi đó, "liên minh những người sẵn lòng" - một nhóm các quốc gia đã cam kết tăng cường hỗ trợ cho Ukraine, bao gồm Anh, Pháp và Đức - sẽ tổ chức một cuộc gọi vào chiều 17/8 trước chuyến thăm Nhà Trắng của ông Zelensky vào ngày 18/8.

Một nhóm các nhà lãnh đạo châu Âu, bao gồm Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Đức Friedrich Merz và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, cho biết "bước tiếp theo bây giờ phải là các cuộc đàm phán tiếp theo với sự tham gia của Tổng thống Zelensky".

Các nhà lãnh đạo cho biết họ "sẵn sàng hợp tác" hướng tới một hội nghị thượng đỉnh ba bên với sự ủng hộ của châu Âu.

"Chúng tôi sẵn sàng duy trì áp lực lên Nga," họ nói và bổ sung thêm: "Quyết định về lãnh thổ của Ukraine sẽ do chính họ đưa ra. Biên giới quốc tế không được phép thay đổi bằng vũ lực."

Thủ tướng Anh Keir Starmer ca ngợi những nỗ lực của ông Trump nhằm chấm dứt chiến tranh, nói rằng các nỗ lực đã "đưa chúng ta lại gần nhau hơn bao giờ hết".

"Mặc dù đã đạt được tiến triển, bước tiếp theo phải là các cuộc đàm phán tiếp theo với sự tham gia của Tổng thống Zelensky. Con đường dẫn đến hòa bình ở Ukraine không thể được quyết định nếu không có ông ấy," ông nói.

Và tại Kyiv, người dân Ukraine đã mô tả cảm giác "bị đè bẹp" trước những cảnh tượng từ Alaska.

"Tôi hiểu rằng để đàm phán, bạn phải bắt tay, chứ không thể tát vào mặt Putin khi ông ấy đến. Nhưng cảnh tượng thảm đỏ và binh sĩ quỳ gối này thật kinh khủng, thật vô nghĩa," ông Serhii Orlyk, một cựu chiến binh 50 tuổi đến từ vùng Donetsk phía đông, nói.

Asya Robins