Vì sao Mỹ hạn chế Lào, cấm Myanmar và các nước khác đến Mỹ?

Mười hai quốc gia phải đối mặt với lệnh cấm hoàn toàn, có hiệu lực vào ngày 9/6.

Người dân từ bảy quốc gia khác phải đối mặt với các hạn chế một phần, bao gồm Lào và Cuba.

Ông Trump nói đây là vấn đề an ninh quốc gia. Ông viện dẫn một cuộc tấn công gần đây nhằm vào các thành viên của cộng đồng Do Thái ở Colorado, được cho là do một công dân Ai Cập thực hiện.

Ai Cập không nằm trong danh sách bị cấm.

Những lý do khác được nêu ra còn có cáo buộc vi phạm các quy định về thị thực của những người từ các quốc gia đang bị nghi ngờ. Sau đây là cái nhìn sâu hơn về một số lý do từ vị tổng thống.

Afghanistan

Trong một sắc lệnh tổng thống được ông Trump ký, hàng loạt cáo buộc đã được đưa ra nhằm vào Afghanistan. Tài liệu này nhấn mạnh rằng Taliban, nhóm hiện đang kiểm soát đất nước, là một Tổ chức Khủng bố Toàn cầu Được Chỉ định Đặc biệt (SDGT).

Động thái này diễn ra chỉ vài tuần sau khi chính quyền Trump dường như đã ra tín hiệu rằng tình hình ở Afghanistan đã được cải thiện. Cụ thể, trước đó họ đã thông báo chấm dứt Tình trạng Bảo vệ Tạm thời (TPS) đối với những người Afghanistan đang sống tại Mỹ.

Afghanistan còn bị ông Trump cáo buộc là thiếu một cơ quan trung ương "có năng lực hoặc hợp tác" để cấp hộ chiếu hay các giấy tờ dân sự khác. Tương tự như các quốc gia khác trong danh sách của ông Trump, vấn đề công dân Afghanistan ở lại quá hạn thị thực cũng được đề cập đến.

Iran

Sắc lệnh mới của Tổng thống Trump đã chỉ đích danh Iran là một quốc gia tài trợ khủng bố – một cáo buộc đã tồn tại từ lâu nhưng luôn bị quốc gia Trung Đông này bác bỏ.

Trước đây, Mỹ đã từng lên án Iran, với cáo buộc tài trợ cho các nhóm ủy nhiệm hoạt động trong khu vực, như Hamas và Hezbollah.

Sắc lệnh mới từ ông Trump tuyên bố rằng Iran là "nguồn gốc của các hoạt động khủng bố đáng kể trên toàn thế giới", không hợp tác với Mỹ trong việc giải quyết các rủi ro an ninh và "trong quá khứ đã không chịu tiếp nhận lại các công dân có thể bị trục xuất của mình".

Động thái này diễn ra trong bối cảnh hai bên đang có những tranh cãi ngoại giao về việc đàm phán một thỏa thuận mới liên quan đến khả năng phát triển vũ khí hạt nhân của Iran.

Somalia và Lybia

Những lý do tương tự được đưa ra trong trường hợp của Somalia. Quốc gia Đông Phi này bị ông Trump coi là "nơi ẩn náu an toàn của khủng bố". Giống như Iran, quốc gia này cũng bị cáo buộc không tiếp nhận công dân của mình khi bị trục xuất khỏi Mỹ.

Tuy nhiên, ông Trump đã đưa ra một quan điểm khác:

"Somalia khác biệt so với các quốc gia khác ở mức độ chính phủ nước này thiếu sự chỉ huy và kiểm soát lãnh thổ, điều này hạn chế đáng kể hiệu quả năng lực quốc gia của họ trên nhiều phương diện."

Chính phủ Somalia, vốn được quốc tế công nhận, đang phải đối mặt với thách thức đáng kể từ các phần tử Hồi giáo vũ trang. Họ đã cam kết "tham gia đối thoại để giải quyết những lo ngại" mà ông Trump đưa ra.

Về phần Libya, quốc gia Bắc Phi này được nhắc đến vì "sự hiện diện khủng bố trong quá khứ", bị coi là mối đe dọa an ninh đối với người Mỹ.

Libya và Somalia cũng nằm trong số các quốc gia trong danh sách của ông Trump mà bị chỉ trích vì sự thiếu năng lực trong việc cấp phát hộ chiếu.

Haiti

Tài liệu nhấn mạnh rằng "hàng trăm ngàn người Haiti nhập cư bất hợp pháp đã tràn vào Hoa Kỳ trong thời gian ông Biden nắm quyền".

Ông Trump chỉ ra nhiều rủi ro mà điều này gây ra, trong đó có việc tạo ra "mạng lưới tội phạm" và tỉ lệ quá hạn thị thực cao.

Dữ liệu từ Cục Thống kê Dân số Mỹ cho thấy có hơn 852.000 người Haiti đang sinh sống tại Mỹ vào tháng 2/2024, mặc dù không nêu chi tiết thời điểm những người đó nhập cư.

Nhiều người Haiti đã đến Mỹ sau trận động đất kinh hoàng năm 2010, hoặc sau khi chạy trốn bạo lực băng đảng hoành hành tại quốc gia Caribe này. Tổng thống Mỹ cũng chỉ ra rằng Haiti thiếu một cơ quan trung ương có thẩm quyền trong nhiều lĩnh vực, bao gồm cả thực thi pháp luật.

Chad, Cộng hòa Congo, Guinea Xích Đạo

Những quốc gia này chỉ bị ông Trump cáo buộc là có tỉ lệ quá hạn thị thực tương đối cao.

Bộ An ninh Nội địa (DHS) định nghĩa "quá hạn" là một người ở lại Mỹ sau thời hạn nhập cảnh được phép của họ mà không có bằng chứng về bất kỳ sự gia hạn nào. "Tỉ lệ" này biểu thị tỉ lệ những người đã quá hạn.

Quốc gia Trung Phi Chad bị chỉ trích vì "coi thường trắng trợn luật nhập cư của Mỹ".

Tài liệu làm nổi bật tỉ lệ quá hạn là 49,54% của người Chad có thị thực công tác hoặc du lịch vào năm 2023, trích từ một báo cáo của DHS.

Cộng hòa Congo và Guinea Xích Đạo có tỉ lệ quá hạn thị thực lần lượt là 29,63% và 21,98%. Nhưng những tỉ lệ này thấp hơn Lào, quốc gia chỉ phải đối mặt với ít hạn chế hơn.

Myanmar

Myanmar - được gọi là Burma (Miến Điện) trong tuyên bố của ông Trump - cũng bị cáo buộc có tỷ lệ lưu trú quá hạn thị thực cao.

Cũng giống như những quốc gia khác trong danh sách, trong đó có Iran, Myanmar còn bị cáo buộc là không hợp tác với Mỹ để tiếp nhận công dân Myanmar bị trục xuất.

Eritrea, Sudan và Yemen

Đối với các quốc gia Eritrea, Sudan và Yemen, cáo buộc đầu tiên mà ông Trump đưa ra là họ có năng lực đáng ngờ trong việc cấp phát hộ chiếu và các giấy tờ dân sự.

Eritrea và Sudan còn bị cáo buộc có tỉ lệ quá hạn thị thực tương đối cao. Eritrea cũng bị chỉ trích vì không cung cấp hồ sơ tội phạm của công dân mình cho Mỹ cũng như từ chối tiếp nhận những người bị trục xuất.

Giống như Somalia, Yemen cũng bị cáo buộc thiếu kiểm soát lãnh thổ của chính mình. Tuyên bố của ông Trump nhấn mạnh rằng Yemen là nơi diễn ra các chiến dịch quân sự của Mỹ. Nước này đang chiến đấu chống lại lực lượng Houthi - phe đã chiếm giữ phần lớn miền bắc và miền tây đất nước trong cuộc nội chiến đang diễn ra.

Hạn chế một phần

Người dân từ bảy quốc gia khác phải đối mặt với hạn chế một phần:

Venezuela bị cáo buộc là thiếu một cơ quan trung ương "có năng lực hoặc hợp tác" để cấp hộ chiếu và các giấy tờ tương tự. Các cáo buộc về việc quá hạn thị thực và từ chối tiếp nhận người bị trục xuất một lần nữa được đề cập. Để đáp lại, quốc gia Nam Mỹ này đã mô tả chính quyền Trump là "những kẻ theo chủ nghĩa tối cao nghĩ rằng họ sở hữu thế giới".

Cuba bị dán nhãn là một "quốc gia tài trợ cho khủng bố" nữa - một chỉ định do Mỹ đưa ra vào năm 2021 và bị Havana lên án. Một cáo buộc từ chối tiếp nhận người bị trục xuất cũng được đề cập cũng như việc quá hạn thị thực.

Việc quá hạn thị thực một lần nữa được đưa ra như vấn đề chính trong các trường hợp của Burundi, Lào, Sierra Leone, Togo và Turkmenistan.

James FitzGerald