Trại giam người nhập cư khét tiếng 'Alligator Alcatraz'

Khi biết con trai bị đưa vào trại tạm giam của cơ quan di trú, bà Yaneisy Fernandez lo sợ điều tồi tệ nhất sẽ xảy ra. Rồi bà nhận được cuộc gọi từ con trai bên trong "Trại giam Cá sấu - "Alligator Alcatraz".

"Chỉ khi con trai mình gọi điện báo thì chúng tôi mới biết nó đang ở đâu. Nó bảo, mẹ ơi, họ đưa con đến trại cá sấu rồi.' Đó là những gì nó kể lại", bà Yaneisy nói.

Trung tâm giam giữ người nhập cư tạm thời được xây dựng tại Everglades, Florida, đã nhanh chóng trở thành biểu tượng gây chia rẽ về chính sách nhập cư của Tổng thống Donald Trump.

Giờ đây, chỉ hai tháng sau khi mở cửa, Bộ An ninh Nội địa (DHS) đã tuyên bố sẽ đóng cửa trại giam này theo lệnh của một thẩm phán. Quá trình này đang được tiến hành – người phụ trách về biên giới Tom Homan nói trong một cuộc họp báo rằng chỉ còn khoảng 50% số người bị giam giữ.

Nói chuyện với gia đình của hai tù nhân bị chuyển đi trong tháng qua. Họ cho biết người thân của mình đã mất dấu trong hệ thống trong thời điểm họ dễ bị tổn thương nhất.

Trong số đó có Michael Borrego Fernandez, con trai của bà Yaneisy, người cho biết anh đã bị chảy máu trong cơn đau dữ dội sau một sự cố y khoa, trước khi được chuyển đến một cơ sở khác. Anh là một phần của vụ kiện đang diễn ra, cáo buộc các tù nhân bị từ chối tiếp cận trực tiếp với luật sư của họ.

Trại giam cá sấu

Được xây dựng trong tám ngày vào cuối tháng 6 tại Everglades, một vùng đất ngập nước được bảo vệ, nổi tiếng có nhiều cá sấu, trại giam Nam Florida nhanh chóng trở thành một trong những trung tâm giam giữ người nhập cư khét tiếng nhất tại Hoa Kỳ.

Được mệnh danh là "Alligator Alcatraz" - Trại giam cá sấu, cơ sở này được xây dựng để với sức chứa khoảng 3.000 người nhưng chưa bao giờ hoạt động hết công suất, ngay cả khi số lượng cá nhân bị giam giữ tại các trại giam người nhập cư trên khắp Hoa Kỳ đạt mức cao kỷ lục là 59.000 vào giữa tháng 8.

Trong thời gian mở cửa, nơi đây đã trở thành tâm điểm tranh luận của nước Mỹ về chính sách đàn áp người nhập cư bất hợp pháp của Trump. Một số người đã đến trung tâm để phản đối, trong khi những người khác dừng lại để chụp ảnh selfie với biển hiệu "Alligator Alcatraz" bên ngoài.

Khi cơ sở này mới mở, Đảng Cộng hòa ở Florida đã đặt hàng các sản phẩm mang lưu niệm Alligator Alcatraz: áo phông, mũ lưỡi trai và thùng đựng bia.

Chủ tịch Đảng Cộng hòa ở bang Florida, ông Evan Power, cho biết: "Mọi người rất phấn khích khi nghĩ rằng cuối cùng chúng ta cũng có thể đóng cửa biên giới và trục xuất những người nhập cư bất hợp pháp đang phạm tội ra khỏi đất nước."

"Chúng tôi có luật mà anh phải tuân theo," ông Jack Lombardi, một cử tri Đảng Cộng hòa ở Florida, nói. "Và các anh là khách ở đất nước chúng tôi. […] Sự thật là anh đã đến đất nước này một cách bất hợp pháp. Anh đến đây mà không được chào đón."

Đã có nhiều báo cáo trái chiều về điều kiện bên trong cơ sở này. Sau chuyến thăm của các nhà lập pháp vào tháng 7, Đảng Cộng hòa cho rằng đây là một cơ sở được quản lý tốt, an toàn và sạch sẽ. Tuy nhiên, Đảng Dân chủ mô tả điều kiện ở đây là tồi tệ, chật chội và mất vệ sinh.

Hiện tại, một thẩm phán đã ra lệnh tạm thời đóng cửa cơ sở này trong vòng 60 ngày, trong khi họ đang thụ lý một vụ kiện cáo buộc chính phủ không tuân thủ quy trình khi xây dựng cơ sở. Mặc dù chính phủ đang kháng cáo quyết định đó, DHS cho biết họ sẽ tuân thủ lệnh của thẩm phán.

"Tôi không đồng ý với phán quyết của thẩm phán," ông Homan nói với giới truyền thông hôm 28/8. "Tôi đã đến đó. Tôi đi vào khu vực giam giữ. Tôi thấy một cơ sở sạch sẽ, được bảo trì tốt."

'Họ bỏ con tôi ở đó như một con chó'

Mẹ của Michael Fernandez cho biết con bà từ Cuba đến Hoa Kỳ vào năm 2019 và được cấp quyền tị nạn chính trị tạm thời.

Sau khi vướng vào một vụ lừa đảo xây dựng bồn tắm nước nóng vào năm 2021, Michael bị một thẩm phán ra lệnh trục xuất. Vào tháng 6, anh này nhận tội trộm cắp tài sản để tránh án tù, mặc dù khẳng định không hề biết chuyện công ty mình làm việc đang lừa khách hàng. Luật sư cũng nói rằng Michael không hề biết về lệnh trục xuất đối với mình.

Vào tháng 1, anh bị cảnh sát chặn lại khi đang chở cháu gái đến trường. Đến tháng 6, anh bị các nhân viên của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Hoa Kỳ (ICE) giam giữ và chuyển đến trại giam Florida.

Michael Fernandez đã ở "Alligator Alcatraz" chưa đầy một tuần khi bà Yaneisy nhận được cuộc gọi từ một số người đàn ông bị giam cùng anh.

"Họ nói với tôi rằng Michael tỉnh dậy trong tình trạng toàn thân đầy máu," bà kể. Michael bị trĩ giai đoạn 4 - loại trĩ nghiêm trọng nhất, bà cho biết. Anh ta đã được chuyển đến bệnh viện và trải qua phẫu thuật đại tràng.

Trở lại cơ sở, Michael nói chuyện với mẹ qua những cuộc gọi ngắn, được giám sát chặt chẽ. "Nó thậm chí không thể nói chuyện điện thoại quá vài giây vì đau dữ dội," bà kể. Michael nói với bà rằng mình bị nhiễm trùng. "Nó cảm thấy như sắp lên cơn đau tim," bà Yaneisy kể. "Và họ đưa nó trở lại bệnh viện."

Michael kể với mẹ rằng anh không được dùng thuốc giảm đau và một hôm đã bị còng tay suốt đêm, khiến anh không thể nằm sấp để ngủ như yêu cầu sau ca phẫu thuật.

Bà Yaneisy cho biết Michael còn kể rằng người ta không cho con trai bà tắm hay thay quần lót khi bị dính đầy máu và phân.

"Điều này không hợp vệ sinh. Họ bỏ nó ở đó như một con chó, như một người bị vứt bỏ," bà nói thêm.

Vụ việc của Michael hiện là một phần của vụ kiện chống lại chính quyền Trump, cáo buộc rằng những người bị giam giữ không được tiếp cận đúng mực với luật sư thông qua các cuộc gặp trực tiếp và bảo mật. DHS nói rằng có một không gian thực tế để luật sư gặp gỡ thân chủ.

Vụ kiện vẫn đang tiếp diễn. Michael đã được chuyển đến một cơ sở khác vào ngày 1/8.

DHS trả lời BBC trong một tuyên bố: "Những tuyên bố về Michael Borrego Fernandez là SAI." Họ cho biết ICE đã cung cấp cho anh này "chăm sóc y tế và thuốc men phù hợp."

Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Florida cho biết những người bị giam giữ có quyền được "chăm sóc y tế 24/7, bao gồm cả nhà thuốc, cũng như các cơ sở vệ sinh sạch sẽ và có thể lên lịch hẹn gặp trực tiếp hoặc trực tuyến với luật sư."

Mich Gonzalez, luật sư của Michael, cho biết mặc dù các trung tâm giam giữ người nhập cư vốn không mang tính trừng phạt – nơi giám sát những người nhập cư đang đối mặt với nguy cơ bị trục xuất – nhưng điều kiện bên trong những cơ sở này lại "tàn khốc và chết người".

"Và trại tạm giam Everglades thậm chí còn tệ hơn nữa," ông nói.

Một tuần không có tin tức

Bà Yaneisy không phải là người duy nhất có người thân bị bệnh nặng khi ở bên trong "Alligator Alcatraz".

Khi chồng của Gladys là Marco Alvarez Bravo, 38 tuổi, bị bắt và đưa đến trại giam, đó là cơn ác mộng tồi tệ nhất của cô.

Sau đó, anh ta biến mất hơn một tuần.

Mọi chuyện bắt đầu cách đây hơn một tháng, khi Marco rời nhà ở Tallahassee, Florida để gặp khách hàng báo giá cho một công trình xây dựng. Ngay trước căn hộ của mình, các đặc vụ ICE đã chặn xe anh lại.

"Tôi hỏi các cảnh sát, tại sao các anh lại bắt anh ấy?" Gladys nhớ lại. "Anh ấy có tình trạng cư trú hợp pháp đang chờ xét duyệt. […] Anh ấy không phải là tội phạm."

Marco đến Mỹ từ Chile bảy năm trước, nhập cảnh bằng thị thực du lịch, sau đó ở lại quá hạn rồi nộp đơn xin tị nạn chính trị. Gladys, một công dân Mỹ quen anh qua bạn bè cùng thời điểm, cho biết đơn xin tị nạn chính trị này vẫn đang được xem xét và anh này được phép ở lại Mỹ trong khi chờ quyết định. Họ đã kết hôn 11 ngày trước khi anh bị bắt.

DHS cáo buộc Marco là "một thành viên đã biết của một nhóm trộm cắp ở Nam Mỹ". Cô Gladys cho biết chồng mình không có tiền án tiền sự.

Ngay khi chồng bị đưa đi, Gladys đã lo lắng cho sự an toàn của cô.

Gladys cho biết Marco mắc một bệnh tim di truyền gọi là hội chứng Wolff-Parkinson-White, khiến tim đập nhanh bất thường. Anh đã trải qua một cuộc phẫu thuật điều trị bệnh vào tháng 4 năm nay và đang dùng thuốc trợ tim hàng ngày. Anh Gladys nói rằng sau cuộc phẫu thuật, anh cũng bị viêm phổi và vẫn ở tình trạng nguy kịch khi bị bắt.

Ban đầu, Gladys không biết chồng cô bị đưa đi đâu vì tên của Marco không xuất hiện trong cơ sở dữ liệu định vị của ICE, một hệ thống trực tuyến chính thức hiển thị nơi những người bị bắt đang bị giam giữ.

Ông Gunther Sanabria, một luật sư di trú từng đại diện cho nhiều khách hàng tại "Alligator Alcatraz", cho biết tình trạng những người bị ICE giam giữ không xuất hiện trong hệ thống định vị chính thức đã trở nên phổ biến.

Ông nói: "Tuần nào chúng tôi cũng thấy mọi người khóc ở đây vì họ không biết người thân của mình đang ở đâu, sáng hôm đó họ đi làm và bị đưa đi mất."

Tuy nhiên, những cuộc gọi từ Marco bên trong trại giam Florida đã trấn an Gladys.

Vào ngày 14/8, anh gọi điện cho cô để báo rằng anh bị vỡ thận và ảnh hưởng đến cột sống.

Ngày hôm sau, một người đàn ông khác bị giam giữ cùng Marco gọi cho Gladys, nói rằng chồng cô đang ngồi xe lăn và đã được đưa đến bệnh viện Kendall ở Florida.

Đó là tin cuối cùng cô nhận được sau hơn một tuần. Cô kiểm tra định vị ICE hàng ngày nhưng không tìm thấy tên chồng mình.

Phải mất tám ngày cô mới biết chuyện gì đã xảy ra.

"Tôi không thể tin được chuyện này thực sự đang xảy ra," bà nói. "Chồng tôi đâu?"

Bộ An ninh Nội địa nói rằng Marco đang được chăm sóc y tế, nhưng không trả lời câu hỏi cụ thể về nơi anh này hiện đang bị giam giữ ở đâu. Trong một tuyên bố gửi BBC, DHS cho biết: "Anh ta vẫn tỉnh táo và có thể gọi điện cho gia đình bất cứ lúc nào."

Cuối cùng, cô nhận được cuộc gọi từ Marco vào ngày 22/8. Anh đã trở lại "Trại giam cá sấu". Nhưng chỉ vài ngày sau, họ lại chuẩn bị chuyển anh đi nơi khác. Cả Marco lẫn Gladys đều không biết sẽ là chỗ nào.

Cô nói: "Tôi rất lo lắng, rất bối rối về mọi thứ đang diễn ra và của tôi hoàn toàn suy sụp thần kinh."

Tính đến tuần này, Marco dường như đã được chuyển đến trại Krome, cách đó 35 dặm.

Trong khi quyết định đóng cửa Alligator Alcatraz của thẩm phán là một đòn giáng mạnh vào chính quyền Trump, các cơ sở tạm thời khác vẫn đang được xây dựng ở một số tiểu bang do Đảng Cộng hòa lãnh đạo, gồm cả một cơ sở thứ hai ở Florida có tên "Deportation Depot" (Bến trục xuất) và một cơ sở khác ở Indiana mà các quan chức an ninh nội địa đặt tên là "Speedway Slammer".

Nhìn về tương lai, ông Homan cho biết mặc dù "Alligator Alcatraz" là một "cơ sở chuyển tiếp tuyệt vời", nhưng ông không coi đó là giải pháp lâu dài.

"Tôi nghĩ ICE cần thêm nhiều [cơ sở] kiên cố hơn," ông nói với các phóng viên. "Chúng tôi hiện có đủ tiền để xây dựng cơ sở hạ tầng… cơ sở vật chất cố định."

 

Josephine Casserly & Ellie House