Tê Tê: loài động vật có vú bị buôn bán nhiều nhất thế giới

Hình ảnh một con tê tê Ấn Độ này xuất hiện trong "10 năm tưởng nhớ động vật hoang dã", cuốn sách mới nhất trong loạt sách ảnh, lợi nhuận của cuốn sách được quyên góp cho các nỗ lực bảo tồn. Ấn bản năm nay tập trung vào loài tê tê đang bị đe dọa tuyệt chủng, loài động vật có vú bị buôn bán nhiều nhất thế giới. Nhấp vào ảnh để xem thêm. Dharmendra Khandal/10 năm tưởng nhớ động vật hoang dã

Với lớp vảy cứng như áo giáp bao phủ khắp cơ thể và đuôi; bàn chân năm ngón, có móng vuốt sắc nhọn; và chiếc lưỡi giống như giun có thể dài tới 25 cm (10 inch), tê tê trông giống khủng long hơn là động vật có vú.

“Chúng gợi nhớ về quá khứ bởi cách chúng di chuyển bằng hai chân sau và hai chân trước nhỏ xíu của chúng hướng lên trên. Trông chúng gần giống như một con khủng long bạo chúa nhỏ bé đang di chuyển vậy”, nhiếp ảnh gia động vật hoang dã kiêm hướng dẫn viên safari Tristan Dicks, hiện đang sống tại Nam Phi, chia sẻ. “Bạn sẽ cảm thấy như có một mối liên hệ nào đó với một thời đã qua.”

Tê tê đã tồn tại trên khắp châu Á và châu Phi trong 80 triệu năm — con người chỉ mới 350.000 năm. Nhưng tương lai của chúng vẫn còn bấp bênh. Được tìm thấy trên khắp châu Á và châu Phi, cả tám loài tê tê hiện có đều được Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) liệt kê là loài bị đe dọa ở nhiều mức độ khác nhau.

Bức ảnh chụp một con tê tê Temminck của Dicks được đăng trên trang bìa của cuốn sách “10 năm Tưởng nhớ Động vật Hoang dã”, cuốn sách mới nhất trong loạt sách ảnh của dự án Tưởng nhớ Động vật Hoang dã, một dự án quyên góp lợi nhuận cho các nỗ lực bảo tồn.

Bức ảnh chụp một con tê tê Temminck của Tristan Dicks, được chụp tại Nam Phi, chính là bìa sách. Anh ấy đã sử dụng ống kính tele để chụp ảnh con vật từ xa và tránh làm nó sợ.

Được thành lập vào năm 2015 bởi nhiếp ảnh gia Margot Raggett, sáng kiến ​​này đã xuất bản một cuốn sách ảnh dành riêng cho một loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng mỗi năm, gây quỹ được hơn 1,55 triệu đô la kể từ khi bắt đầu, theo Remembering Wildlife. Trong ấn bản năm nay, tê tê chiếm vị trí trung tâm.

Tê tê là ​​loài động vật có vú bị buôn bán trái phép nhiều nhất thế giới, với nạn săn trộm do nhu cầu thịt và vảy keratin của chúng, chủ yếu được sử dụng trong y học cổ truyền chưa được chứng minh về mặt khoa học.

Tiến sĩ Wendy Panaino, một nhà sinh thái học đã viết một phần dành riêng cho tê tê trong cuốn sách, giải thích rằng "điều khiến chúng đặc biệt dễ bị săn trộm là hành vi di chuyển chậm chạp. Chúng không bỏ chạy, khiến chúng dễ bị con người tóm lấy."

Hơn 136.000 con tê tê đã bị buôn bán trái phép từ năm 2010 đến năm 2023, trong gần 400 vụ buôn lậu. Trung Quốc là thị trường lớn nhất cho tê tê bị buôn bán trái phép. Mặc dù những thay đổi gần đây trong luật pháp và việc thực thi pháp luật của Trung Quốc liên quan đến việc sử dụng vảy tê tê đã giúp giảm nhẹ nạn săn trộm, nhưng nạn buôn bán này vẫn hoành hành.

Con số buôn bán chính xác rất khó ước tính, nhưng Raggett cho biết với tốc độ săn trộm ước tính đang diễn ra, 1 triệu con tê tê sẽ bị bắt giữ trong 10 năm bà điều hành chuỗi chương trình "Nhớ về Động vật Hoang dã".

"Khi nhận ra điều đó, tôi thực sự cảm thấy rất tệ. Vì vậy, tôi thực sự xin lỗi loài tê tê vì đã không quan tâm đến chúng cho đến bây giờ", Raggett nói.

Săn trộm không phải là thách thức duy nhất do con người tạo ra mà tê tê phải đối mặt.

"Ở miền nam châu Phi, hàng rào điện là mối đe dọa lớn đối với tê tê, do thói quen tự vệ của chúng là cuộn tròn lại thành một quả bóng khi bị đe dọa", Tiến sĩ Panaino cho biết. "Chúng đi bằng hai chân sau, [vì vậy] dòng điện thường tiếp xúc với bụng, sau đó chúng cuộn tròn lại thành một quả bóng và liên tục bị điện giật."

Cuốn sách mới, kỷ niệm 10 năm ra mắt bộ truyện, bao gồm những điểm nổi bật từ các ấn bản trước, chẳng hạn như bức ảnh này do Margot Raggett, người sáng lập Remembering Wildlife, chụp hai con báo hoa mai châu Phi tại Khu bảo tồn Động vật hoang dã Trung tâm Kalahari ở Botswana.

Chúng ta biết rất ít về tê tê vì chúng rất hiếm khi được nhìn thấy trong tự nhiên.

“Chúng ta thậm chí còn không biết có bao nhiêu con tê tê,” Raggett nói. “Một trong những lý do khiến tôi do dự về tê tê là ​​[vì] chúng rất khó chụp được những bức ảnh đẹp trong tự nhiên, bởi vì chúng cực kỳ bí ẩn và hoạt động về đêm.”

Do đó, lần đầu tiên trong bộ truyện Remembering Wildlife, dự án đã phá vỡ các quy tắc thông thường chỉ dành cho động vật hoang dã để cho phép chụp ảnh tê tê được thả về tự nhiên và tê tê trong các khu bảo tồn.

Dicks đã chụp được bức ảnh một con tê tê vào ban đêm tại Sabi Sands, một khu bảo tồn động vật hoang dã tư nhân nằm cạnh Vườn Quốc gia Kruger của Nam Phi. “Trong 17 năm làm hướng dẫn viên, tôi chỉ nhìn thấy 15 con tê tê,” anh nói. “Tôi luôn cảm thấy như thể việc chụp ảnh một con tê tê là ​​điều ngoài tầm với.

“Tôi chỉ may mắn… với bức ảnh đó, con tê tê tình cờ chui ra khỏi hang và băng qua đường đúng lúc chúng tôi đang đi ngang qua.”

Một báo cáo gần đây của IUCN cho thấy việc thiếu dữ liệu và những thiếu sót trong báo cáo đang cản trở những nỗ lực bảo vệ loài vật này. Cả Raggett và Dicks đều hy vọng rằng cuốn sách ảnh sẽ nâng cao nhận thức về tê tê và hỗ trợ các nỗ lực bảo tồn.

“Nhiều người lần đầu tiên đi safari chưa từng nghe nói đến tê tê,” Dicks nói. “Vì vậy, nếu chúng ta có thể tạo ra những bức ảnh mà mọi người có thể kết nối, điều đó sẽ tạo ra sự khác biệt rất lớn.”

Raggett đồng tình. “Mọi người phải yêu một thứ gì đó mới muốn bảo vệ nó và sợ mất nó,” cô nói. “Mọi người đã nói với tôi, ‘Tôi thậm chí chưa từng nghe nói đến [tê tê] cho đến khi anh nói rằng anh sẽ viết một cuốn sách về chúng,’ và theo một cách nào đó… điều đó thật tốt. Điều này chứng tỏ chúng tôi đang làm tốt nhiệm vụ của mình, rằng chúng tôi đang nâng cao nhận thức về loài động vật nhỏ bé đáng yêu, tuyệt đẹp và lôi cuốn này mà nhiều người cần biết đến hơn nữa.”

Jasmin Sykes