Ông trùm ở Campuchia bị Mỹ truy tố là ai?

Chính phủ Campuchia vào hôm 15/10 nói họ hy vọng Mỹ và Anh có đủ bằng chứng trong việc truy tố Prince Holding Group và Chủ tịch Chen Zhi, sau khi cả hai chính phủ cùng nhau áp dụng các lệnh trừng phạt, cáo buộc tập đoàn Campuchia này điều hành các vụ lừa đảo trực tuyến quy mô lớn và sử dụng lao động cưỡng bức.

Người phát ngôn Bộ Nội vụ Campuchia Touch Sokhak khẳng định Prince Holding Group đã đáp ứng mọi yêu cầu pháp lý để hoạt động tại Campuchia và được đối xử như các công ty lớn khác đầu tư vào nước này.

Ông cũng nói rằng việc cấp quốc tịch Campuchia cho Chen, người gốc Trung Quốc, là hoàn toàn hợp pháp, theo hãng thông tấn AP.

Chen Zhi (Trần Chí), Chủ tịch kiêm Nhà sáng lập Tập đoàn Prince Holding ở Campuchia, đã bị Bộ Tư pháp Mỹ truy tố. Ông được mô tả là người "không thể đụng đến" tại quốc gia Đông Nam Á này.

Người đàn ông song tịch Anh và Campuchia bị buộc tội hôm 14/10 ở New York giờ Mỹ vì cáo buộc tham gia vào một âm mưu lừa đảo qua mạng và điều hành một mạng lưới rửa tiền.

Các công ty của ông Chen đã bị Mỹ và Anh trừng phạt như một phần của một chiến dịch chung.

Chính phủ Anh cho biết họ đã đóng băng tài sản thuộc sở hữu của mạng lưới này, bao gồm 19 bất động sản ở London - một trong số đó trị giá gần 100 triệu bảng Anh (133 triệu đô la).

Cũng trong vụ án này, Bộ Tư pháp Mỹ đã tịch thu khối tài sản lớn nhất trong lịch sử, thu giữ khoảng 127.271 Bitcoin - trị giá gần 15 tỷ USD.

Công tố viên Mỹ Joseph Nocella gọi đây là "một trong những hoạt động lừa đảo đầu tư lớn nhất trong lịch sử".

Hai chính phủ cáo buộc rằng mạng lưới của Chen đã điều hành các khu tổ hợp lừa đảo ở Campuchia, nơi sử dụng công dân nước ngoài bị mua bán để thực hiện các vụ lừa đảo bằng tình cảm và đầu tư tiền mã hóa trực tuyến, theo AP.

Các nạn nhân bị lừa đầu tư tiền tiết kiệm dành dụm cả đời vào các nền tảng giao dịch giả mạo, trong khi người lao động bị mua bán và sau đó bị ép buộc thực hiện các hành vi lừa đảo dưới sự đe dọa bị tra tấn.

Ông Touch Sokhak khẳng định Campuchia sẽ hợp tác nếu có yêu cầu chính thức với bằng chứng hỗ trợ.

Ông nói với AP: "Chúng tôi không bảo vệ những cá nhân vi phạm pháp luật," nhưng nhấn mạnh rằng bản thân chính phủ Campuchia không cáo buộc Prince Holding Group hoặc Chen Zhi làm điều sai trái."

Prince Bank - ngân hàng thuộc hệ sinh thái Prince Holding - cũng trong hôm 15/10 đã ra thông báo rằng ngân hàng này vẫn hoạt động bình thường.

Chen Zhi là ai?

Chen Zhi, 38 tuổi, người gốc Trung cộng, sinh ra tại Trung cộng, sẽ đối mặt với mức án tối đa 40 năm tù giam nếu bị kết tội.

Hiện chưa rõ tung tích của vị chủ tịch này.

Ông từng giữ vai trò cố vấn cho cả Thủ tướng Hun Manet và cả người cha - Chủ tịch Thượng viện, cựu Thủ tướng Hun Sen.

Ông còn mang danh hiệu cao quý do chính phủ Campuchia phong tặng: Neak Oknha - nghĩa là "nhà tài phiệt lỗi lạc".

Chuyên gia về tội phạm xuyên quốc gia Jacob Sims nhận định ảnh hưởng của Chen Zhi "len lỏi qua mọi tầng lớp chính quyền, và Tập đoàn Prince từ lâu đã hoạt động như một tổ chức bảo trợ chính cho đảng cầm quyền", theo hãng thông tấn AFP.

Trên trang Linkedin cá nhân hôm 15/10, vị chuyên gia cũng cho rằng ông Chen là một người "không thể đụng đến".

Điều này khiến quyết định của chính phủ Mỹ và Anh trở thành "một động thái buộc giới tinh hoa phải chịu trách nhiệm cấp cao táo bạo nhất mà các chính phủ phương Tây từng thực hiện ở Campuchia."

Tập đoàn Prince đã bác bỏ những tuyên bố tương tự trong một báo cáo do ông Sims công bố năm nay, gọi đó là "những cáo buộc phỉ báng được đưa ra mà không có bằng chứng hay phán quyết của tòa án".

Trên trang web chính thức, Prince Holding khẳng định hy vọng sẽ đóng một "vai trò quan trọng" tại Campuchia "thông qua quan hệ đối tác hoặc đầu tư trực tiếp vào các ngành công nghiệp chủ chốt để cải thiện đời sống người dân và nền kinh tế địa phương".

Tổ chức Ân xá Quốc tế (Amnesty) từng tuyên bố Chính phủ Campuchia làm ngơ trước các hoạt động buôn người, lừa đảo và thậm chí còn hỗ trợ các hành vi đó.

Jack Adamović Davies, cựu nhà báo của tờ Phnom Penh Post bản tiếng Anh, trong một cuộc phỏng vấn với The Diplomat, nhận định rằng trong hầu hết lịch sử của mình, đảng cầm quyền Campuchia - Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) đã giữ cho bộ máy bảo trợ của mình được bôi trơn bằng các khoản hối lộ từ việc cấp phép khai thác rừng, phân lô đất đai và khai thác tài nguyên thiên nhiên của đất nước.

Thế nhưng, khi các nguồn này dần cạn kiệt, và những người như ông Chen đã lấp vào khoảng trống tài chính đó.

"Campuchia dưới thời CPP luôn là một kiểu tổ chức bảo kê. Miễn là các doanh nghiệp hối lộ các quan chức và chính trị gia, họ sẽ được tiếp cận các nguồn lực cần thiết, điều kiện đầu tư thuận lợi và sự đối xử ưu ái từ tòa án," ông Davies nói.

Mark Taylor, người từng làm việc về các vấn đề buôn người ở Campuchia cho tổ chức phi lợi nhuận Winrock International, cho hay ông Chen đã thâm nhập vào giới tinh hoa Campuchia và được chính phủ "bảo vệ tốt", hãng AP đưa tin.

Điều này chỉ ra bằng chứng rằng "Campuchia đã đóng vai trò là trung tâm an toàn để hoạt động lừa đảo trực tuyến này phát triển mạnh."

Liên Hợp Quốc ước tính vào năm 2023, có khoảng 100.000 người bị cưỡng ép thực hiện các hoạt động lừa đảo trực tuyến tại Campuchia, cùng với ít nhất 120.000 người ở Myanmar và hàng chục ngàn người khác ở Thái Lan, Lào và Philippines.

Cánh tay Prince Holding vươn dài tới đâu?

Kể từ khoảng năm 2015, Tập đoàn Prince Holding đã hoạt động tại hơn 30 quốc gia với danh nghĩa là doanh nghiệp hợp pháp về bất động sản, tài chính và tiêu dùng.

Phía Mỹ mô tả Prince Holding thực chất là bình phong cho "một trong các tổ chức tội phạm xuyên quốc gia lớn nhất châu Á".

Ông Chen và cấp dưới bị cáo buộc đã lợi dụng ảnh hưởng chính trị và hối lộ quan chức tại nhiều nước để bảo vệ hoạt động phi pháp.

Các công tố viên Mỹ nói rằng công ty của ông Chen đã xây dựng và điều hành ít nhất 10 khu tổ hợp lừa đảo tại Campuchia, được thiết kế đặc biệt để tiếp cận tối đa nạn nhân.

Các khu này bị mô tả là nơi buôn bán và giam giữ người lao động trong điều kiện như nhà tù, buộc họ thực hiện lừa đảo trực tuyến nếu không sẽ bị tra tấn.

Người của ông Chen được cho là đã lập ra các "trang trại điện thoại" với 1.250 điện thoại di động kiểm soát khoảng 76.000 tài khoản mạng xã hội giả để lừa đảo ở quy mô công nghiệp. Tài liệu nội bộ còn hướng dẫn nhân viên không dùng ảnh phụ nữ "quá xinh đẹp" để tăng tính chân thực.

Bộ Tài chính Mỹ cho hay những người lao động bị lôi kéo bằng lời hứa về công việc lương cao như dịch vụ khách hàng hoặc hỗ trợ kỹ thuật, nhưng lại bị giam cầm, cô lập và đôi khi bị đánh đập.

Các bằng chứng từ cáo trạng đối với ông Chen cho thấy hình ảnh những người bị đánh đập dã man: một người đàn ông bị rách mặt chảy máu, hàng chục người đàn ông bị trói tay trên sàn và một người đàn ông có vết lằn roi đỏ trên ngực và cánh tay.

Ông Chen bị cáo buộc đã tự tay phê duyệt ít nhất một vụ đánh đập một nạn nhân, nhưng dặn "đừng đánh chết" người đó.

Số tiền khổng lồ thu được từ các vụ lừa đảo được chuyển qua các công ty bình phong và các doanh nghiệp khác của Prince Holding, sau đó được dùng để chi trả cho các hoạt động du lịch, giải trí, mua đồng hồ đắt tiền, biệt thự nghỉ dưỡng, tác phẩm nghệ thuật quý hiếm và một chiếc đồng hồ Rolex cho vợ của một giám đốc điều hành, theo cáo trạng.

Prince Holding được quảng bá là một tập đoàn hàng đầu tại Campuchia, cam kết tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế và đóng góp vào sự phát triển của quốc gia này thông qua các dự án lớn như và các hoạt động trách nhiệm xã hội thông qua Quỹ Prince.

Một nhà quan sát Campuchia giấu tên ước tính rằng có tới 77 công ty là công ty con hoặc có liên quan đến tập đoàn này.