Thời gian cho ông Macron sắp cạn?

Ông Macron từng tự xưng là maître des horloges - bậc thầy về đồng hồ - nhưng khả năng nắm bắt thời điểm của ông không còn như xưa.

Lần thứ ba trong một năm, người được ông chọn làm thủ tướng đã từ chức và các cuộc thăm dò dư luận thì cho thấy gần 3/4 cử tri cho rằng tổng thống cũng nên từ chức.

Ông nhiều lần khẳng định ông sẽ không rời nhiệm sở sớm và nước Pháp hiện đang chờ đợi xem liệu một chính phủ mới có thể được thành lập hay ông phải giải tán quốc hội.

Sắp bổ nhiệm thủ tướng mới

Điện Élysée vào tối 8/10 giờ Pháp thông báo Tổng thống Emmanuel Macron sẽ bổ nhiệm thủ tướng mới trong vòng 48 giờ, bác bỏ đồn đoán về việc tổ chức bầu cử quốc hội mới.

Thủ tướng sắp mãn nhiệm Sébastien Lecornu cũng xác nhận khả năng giải tán quốc hội đã giảm sau hai ngày đàm phán, vì "quốc hội đang có đa số và đó là đa số muốn tránh các cuộc bầu cử mới".

Ông Lecornu đã trở thành Thủ tướng Pháp thứ ba rời nhiệm sở trong chưa đầy một năm vào hôm 6/10 do tình trạng quốc hội bị chia rẽ sâu sắc.

Ông giữ chức được 26 ngày.

Tổng thống Macron đã yêu cầu ông ở lại hai ngày để tìm kiếm sự đồng thuận giữa các đảng phái nhằm thoát khỏi khủng hoảng.

Ông Lecornu nhấn mạnh rằng bất kỳ ai nắm quyền thủ tướng "sẽ cần phải hoàn toàn từ bỏ tham vọng tranh cử tổng thống vào năm 2027" do những chia rẽ chính trị hiện nay.

Những biến động bất ngờ này là diễn biến mới nhất trong chuỗi sóng gió kéo dài, bắt nguồn từ quyết định tổ chức bầu cử quốc hội sớm vào tháng 6/2024 của Tổng thống Emmanuel Macron. Kết quả là một quốc hội treo, nơi các đối tác trung dung của ông Macron mất đi thế đa số và buộc phải tìm kiếm liên minh với các đảng khác.

Khi chính phủ mới của ông Lecornu được công bố, đã có một pha đảo chiều chóng vánh: Bruno Retailleau - lãnh đạo Đảng Cộng hòa bảo thủ, một trong những đảng mà ông Macron cần liên kết - đã rút khỏi chính phủ chỉ 14 tiếng sau khi công bố.

Tất cả là về nợ công của Pháp

Thách thức lớn mà ông Lecornu và hai người tiền nhiệm của ông phải đối mặt là làm thế nào để giải quyết khoản nợ quốc gia khổng lồ của Pháp và vượt qua những chia rẽ về tư tưởng giữa các đảng trung dung - những người có thể tham gia vào chính phủ.

Đầu năm nay, nợ công ở mức 3,4 ngàn tỷ euro tương đương gần 114% GDP, mức cao thứ ba trong khu vực đồng euro sau Hy Lạp và Ý. Thâm hụt ngân sách của Pháp năm nay dự kiến ​​sẽ đạt 5,4% GDP.

Các cựu thủ tướng là Michel Barnier và François Bayrou chỉ tại vị lần lượt ba và chín tháng trước khi bị loại trong cuộc bỏ phiếu tín nhiệm khi họ tìm cách giải quyết thâm hụt bằng các ngân sách thắt lưng buộc bụng.

Ông Lecornu thậm chí còn không trụ lâu đến lúc được trình bày kế hoạch ngân sách.

Những lời chỉ trích đã đổ dồn từ mọi phía ngay sau khi ông trình diện nội các vào chiều 5/10, và đến sáng 6/10, ông đã quyết định rằng lập trường của mình là không thể chấp nhận được.

Ông nói nguyên nhân cho sự ra đi của mình là do lập trường cứng nhắc của các đảng phái, những đảng mà theo ông, "tất cả đều hành xử như thể họ nắm đa số".

Tất cả các đảng đều đang hướng đến cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo vào năm 2027 và họ cũng đang chuẩn bị cho khả năng bầu cử quốc hội bất thường trong trường hợp ông Macron lại giải tán quốc hội.

Chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Ông Lecornu đã tiến hành các cuộc thảo luận sâu rộng với đại diện các đảng phái và có thời hạn là tối 8/10 giờ Pháp để trình lên Tổng thống Macron một "cương lĩnh hành động và ổn định".

Hiện tại có bốn lựa chọn, nhưng không có phương án nào được coi là khả quan.

Nếu ông Lecornu thuyết phục được các đảng phái trung dung hình thành một dạng chính phủ nào đó, ông Macron sẽ có thể bổ nhiệm một thủ tướng mới bất kể là ai. Ông Lecornu nói mình không muốn nhận chức vụ này. Ông Lecornu cho hay các đảng có "thiện chí" thông qua ngân sách trước ngày 31/12, điều này rõ ràng sẽ giúp "xua tan" mối đe dọa giải tán quốc hội. Một lựa chọn cho ông là đề nghị Đảng Xã hội đảm nhận chức vụ thủ tướng, với điều kiện ông Macron phải tạm dừng các cải cách chật vật - thứ đã nâng tuổi hưu từ 62 lên 64. Tuy nhiên, việc này sẽ tiêu tốn của Pháp hàng tỷ euro, trong khi chính phủ tiếp theo cần thông qua một loại ngân sách 2026 nào đó để giải quyết nợ quốc gia và giảm thâm hụt ngân sách.

Nếu ông Lecornu thất bại, Điện Élysée đã ngụ ý rằng ông Macron sẽ "chịu trách nhiệm". Điều này có thể đồng nghĩa với tổ chức bầu cử quốc hội mới. Đây sẽ là tin xấu cho các đồng minh trung dung của ông Macron và Đảng Xã hội, nhưng đặc biệt có lợi cho Đảng Tập hợp Quốc gia cánh hữu của bà Marine Le Pen. Cuộc bầu cử sẽ phải diễn ra tối đa 40 ngày sau khi quốc hội bị giải tán - tức là sẽ bỏ phiếu vào tháng 11.

Nhiệm kỳ tổng thống của ông Macron sẽ kết thúc sau 18 tháng, nhưng ông đang phải đối mặt với lời kêu gọi từ chức ngày càng tăng. Ông đã nhiều lần bác bỏ ý tưởng bầu cử tổng thống sớm, nhưng khả năng này không phải là không thể. Một cựu bộ trưởng của ông Macron, ông Benjamin Haddad, lập luận rằng việc ông từ chức là vô nghĩa, vì tổng thống tiếp theo cũng sẽ phải đối mặt với cùng một vấn đề: "Sự chia rẽ chính trị sẽ còn kéo dài."

Ngay cả khi không đạt được thỏa thuận chính phủ, các đảng phái vẫn có thể gác lại khác biệt trong quốc hội và đi đến một thỏa hiệp về ngân sách giới hạn. Tuy nhiên, văn hóa thỏa hiệp không phổ biến trong chính trường Pháp.

Những nhân vật chính trong cuộc khủng hoảng

Những nhà lãnh đạo đã kêu gọi ông Macron từ chức trong nhiều tháng qua thuộc phe cực hữu và cực tả.

Bà Marine Le Pen và cấp phó trẻ trung của bà trong Đảng Tập hợp Quốc gia cực hữu, Jordan Bardella, đã sẵn sàng cho cuộc bầu cử và đã từ chối lời mời đàm phán của ông Lecornu.

Ông Jean-Luc Mélenchon thuộc đảng cực tả Nước Pháp Bất khuất (LFI) đã vận động việc luận tội ông Macron, mặc dù điều đó dường như khó xảy ra. Ông được Đảng Xanh ủng hộ.

Đảng Xã hội trung tả của ông Olivier Faure đã liên minh với phe cực tả trong cuộc bầu cử gần đây nhất nhưng đã đàm phán với ông Lecornu với điều kiện ông phải thành lập một chính phủ cánh tả.

Ngoài ra còn có ông Gabriel Attal, người lãnh đạo Đảng Phục hưng trung dung của Tổng thống Macron, nhưng đã nói rằng ông không còn hiểu các quyết định của tổng thống.

Và ở phe trung hữu là Bruno Retailleau, người mà Đảng Cộng hòa của ông đã tham gia vào socle commun (cương lĩnh chung) với những người trung dung.

Liệu ông Macron đã hết đường?

Đây có phải là một chiêu trò trước ống kính? Có lẽ, nhưng hình ảnh đó mang tính biểu tượng về sự cô độc trong vị trí của ông, khi phải đối diện với những lựa chọn khó khăn nhất trong nhiệm kỳ. Nhiều đồng minh cũ dường như đang rời bỏ ông.

Người đồng minh lâu năm Édouard Philippe, từng là thủ tướng đầu tiên của ông Macron (2017-2020), đã thúc giục ông bổ nhiệm một thủ tướng kỹ trị và yêu cầu bầu cử tổng thống một cách "có trật tự".

Tuy nhiên, vị tổng thống chắc chắn đã lường trước những thách thức chính trị từ lâu và ông không phải là người dễ dàng bỏ cuộc mà không chiến đấu - hoặc một nỗ lực khác nhằm ổn định một nước Pháp ngày càng khó cai trị.

Hiện tại, dường như cảm giác rằng thời gian có lẽ đang cạn dần đối với bậc thầy về đồng hồ này.