Cô
Anna Huyền Trang, một trong số các thành viên nồng cốt của truyền thông Dòng
Chúa Cứu Thế Saigon
Một
cô gái trẻ bị mất việc, bị đuổi khỏi nhà trọ, bị cấm xuất cảnh, bị công an câu
lưu, hành hung, xúc phạm nhân phẩm vì cộng tác cho một trang báo độc lập không
thuộc ‘lề đảng’ nhưng vẫn bất chấp mọi hiểm nguy đe dọa để theo đuổi sứ mạng
truyền thông vì người nghèo.
Đó
là câu chuyện của cô Anna Huyền Trang, một trong số các thành viên nồng cốt của
truyền thông Dòng Chúa Cứu Thế (DCCT) ở Sài Gòn.
Trang
bắt đầu làm cộng tác viên cho DCCT vào năm 2011. Sau khi công an áp lực chỗ làm
đuổi việc cô, từ đầu năm ngoái, Trang đã bỏ hẳn công việc chuyên ngành kinh tế
để trở thành phóng viên toàn thời gian của truyền thông DCCT, ngược xuôi khắp
nơi để đưa ra ánh sáng những câu chuyện oan khuất, những tiếng nói của người
dân thấp cổ bé miệng, những thông tin không được báo chí nhà nước đề cập tới.
Ngoài
việc đi thu thập tin tức, phỏng vấn, viết bài cho trang web Dòng Chúa Cứu Thế,
Trang còn đảm trách biên tập chương trình Cà Phê Tối, một trong sáu chương
trình truyền hình của Dòng Chúa Cứu Thế, chuyên điểm tin hằng ngày và bình luận
các sự kiện thời sự liên quan tới Việt Nam.
Hai
trong số những lần Trang bị bắt bớ, hành hung được dư luận biết đến là lần cô
vô cớ bị công an phường Cầu Kho (quận I, TPHCM) cưỡng chế về đồn hồi tháng
10/2012, bị tra tấn, bị lột quần áo để khám xét, theo tường thuật chi tiết cô
công khai trên các trang mạng xã hội sau đó; và lần cô bị đánh ngay tại phi
trường Tân Sơn Nhất và bị tịch thu hộ chiếu trước khi lên đường tham gia hội
thảo về tự do báo chí tại Quốc hội Mỹ với tư cách là một nhà báo độc lập từ
Việt Nam nhân Ngày Tự do Báo chí Thế giới 3/5 năm ngoái, theo lời mời của hai
dân biểu liên bang Hoa Kỳ. Những hình ảnh Trang và bạn bè của cô ghi được về vụ
việc này sau đó đã được phổ biến rộng rãi trên internet.
Trong
môi trường kiểm duyệt chặt chẽ thông tin, không dung chấp ý kiến bất đồng, và
bằng mọi cách ngăn chặn truyền thông độc lập như tại Việt Nam, tường thuật tin
tức không theo lề đảng là một việc làm hết sức nguy hiểm mà những bản án liên
tiếp dành cho các nhà báo-blogger tự do trong nước đã chứng minh rõ nét.
Vậy
sức mạnh nào đã thôi thúc cô gái đôi mươi gầy gò, mảnh khảnh ấy dấn thân vào sứ
mạng truyền thông vì những người không có tiếng nói trong xã hội?
Tạp
chí Thanh Niên VOA mời quý vị và các bạn cùng tìm hiểu qua cuộc trò chuyện với
Anna Huyền Trang trong chương trình hôm nay.
Anna
Huyền Trang: Trước khi em cộng tác với truyền thông DCCT, em đã tham gia
các hoạt động xã hội trong thời gian dài bắt đầu từ năm học lớp 12, vì thời
gian đó em có cơ hội tiếp xúc rất nhiều trẻ em đường phố, những người nghiện ma
túy, và những người nhiễm HIV. Em cũng tham gia các hoạt động truyền thông bảo
vệ sức khỏe cho họ. Điều này em được gặp lại trong sứ mạng của truyền thông
DCCT, nên đã thu hút em tham gia, và em đã có nhiều dịp tiếp cận với các mảnh
đời tan thương, bất hạnh do chính thể chế độc tài tạo nên.
Cô gái trẻ dấn thân vào sứ mạng truyền thông vì người nghèo
Trà
Mi: Cộng tác với truyền thông DCCT từ bấy tới nay, Trang đã rút ra cho mình
những kinh nghiệm thế nào trong hoạt động truyền thông độc lập, đa chiều?
Anna
Huyền Trang: Trong quá trình cộng tác, em đã nâng lên được khả năng tiếp
cận các nguồn thông tin khác nhau, gặp được nhiều đối tượng khác nhau. Chẳng
hạn như tụi em đến với những dân oan mất đất để tìm hiểu sự việc của họ và viết
tin đúng sự thật.
Trà
Mi: Làm truyền thông theo ‘lề dân’ rất nhiều khó khăn. Bạn trang bị cho mình sự
chuẩn bị ứng phó về mặt tinh thần như thế nào?
Anna
Huyền Trang: Phóng viên tự do gặp rất nhiều đe dọa về tính mạng. Mình biết
sẽ bị tóm cổ bất cứ lúc nào, nhưng đó đúng là điều ‘thú vị’ nhất ở Việt Nam
Trà
Mi: Biết có thể bị bắt bất cứ lúc nào, bạn có cách gì để tự vệ trước những rủi
ro đó?
Cô
Anna Huyền Trang Trang biên tập chương trình truyền hình Cà Phê Tối của DCCT,
chuyên điểm tin và bình luận các sự kiện thời sự liên quan tới Việt Nam
Anna
Huyền Trang: Trước khi đi tác nghiệp, mình thông báo cho những người bạn
của mình biết địa điểm và thời gian. Nếu trong thời gian đó các bạn không thấy
mình liên lạc thường xuyên thì biết là mình đã gặp rủi ro. Chính những người
bạn của em là những người giám sát em trong quá trình em tác nghiệp.
Trà
Mi: Từ lúc mới bước vào truyền thông DCCT tới nay, Trang thấy mình có gì thay
đổi khác xưa, đã học hỏi được những gì?
Anna
Huyền Trang: Điều thay đổi lớn nhất là em ý thức hơn vai trò của một công
dân đối với đất nước, mình không thể câm lặng trước các vấn nạn của xã hội ví
dụ như tham nhũng hay việc Trung Quốc xâm lấn biển đảo của Việt Nam
Trà
Mi: Có thể kể mình nghe một vài trường hợp đã kinh qua với vai trò một ký giả
độc lập trong môi trường kiểm soát chặt chẽ thông tin ở Việt Nam
Anna
Huyền Trang: Cuối tháng 10/2012 sau khi đi lấy tin về phiên sơ thẩm hai
nhà sĩ Việt Khang và Trần Vũ Anh Bình, em bị công an bắt về phường Cầu
Kho. Em bị các nhân viên công quyền đánh đập, hành hung, lột đồ ra để
khám xét. Cũng có vài lần bị bắt khác nhưng em không có gì là sợ cả. Họ đe dọa
rất nhiều về tính mạng và gia đình mình. Họ hỏi ‘Mày là ai?’ Em nói ‘Tôi là
phóng viên DCCT.’ Họ hỏi ‘Thẻ nhà báo đâu? Chúng mày là dân phản động làm gì mà
có thẻ nhà báo của nhà nước.’ Từ đó, em thấy họ rất miệt thị các phóng viên tự
do như tụi em và cần tác động làm sao để mọi người quan tâm nhiều hơn đến các
phóng viên tự do chưa được các tổ chức xã hội bảo vệ.
Trà
Mi: Bị miệt thị trong một xã hội mà mọi chuyện đều nằm dưới sự kiểm soát của
nhà nước rõ ràng là một bất lợi rất lớn cho các sinh hoạt hằng ngày và những
giao tiếp xã hội. Những bất lợi, thiệt thòi đó đối với bản thân Trang thấy thế
nào?
Anna
Huyền Trang: Em không cảm thấy bị tủi thân vì họ có quyền làm điều đó với
mình. Còn mình phải nghĩ khác, phải làm thế nào để giúp họ thay đổi và nhận ra
được những giá trị mà các anh em dân chủ đang đấu tranh vì lợi ích của đất
nước, xã hội, và con người Việt Nam chứ không phải như những gì nhà nước này
rêu rao rằng là ‘phản động.’ Những người đấu tranh dân chủ nhìn thấy công việc
mình làm mang lại nhiều ý nghĩa cho xã hội, cho người nghèo, mà cũng mang lại
niềm vui cho mình nữa thì tại sao mình phải tủi hổ? Tại sao mình lại buồn trước
những ánh mắt lạ lùng đó? Em tin một ngày nào đó những ánh mắt lạ lùng đó sẽ
quý mến mình. Chỉ cách đây 1 năm, bạn bè em cũng nhìn em soi mói, xét đoán công
việc của em, nhưng rồi các bạn em theo dõi công việc của em trên facebook và
dần hiểu được công việc em làm. Bây giờ, chính các bạn đã ủng hộ em.
Trà
Mi: Gia đình phản ứng thế nào trước những việc làm của Trang?
Anna
Huyền Trang: Bố mẹ em rất lo cho em. Họ từng bị an ninh mời lên làm việc
hỏi về việc em làm. Thế nhưng, bố mẹ em muốn em sống tốt, trở thành người tốt,
đó là cách em báo hiếu cho bố mẹ.
Trà
Mi: Nói về vui-buồn của một nhà báo tự do trong nước, Trang sẽ chia sẻ những gì?
Ông
Vũ Xuân Ái, cán bộ công an sân bay Tân Sơn Nhất: “Tôi là luật !”
Anna
Huyền Trang: Em cảm nhận được niềm vui thật sự trong nhóm truyền thông
DCCT. Mọi người rất quý mến nhau, xem nhau như một gia đình vì không biết mỗi
người sẽ bị bắt lúc nào, nên quý nhau từng ngày. Tụi em chưa bao giờ cảm thấy
mặc cảm hay bị bỏ rơi vì mình biết con đường mình đang đi là đúng, có ích cho
xã hội. Đó là niềm vui. Lần đầu tiên bị bắt, em cũng buồn và sợ lắm vì họ đánh,
họ nhục mạ. Nhưng chính lúc trong đồn công an đó mình mới nhận ra được bản chất
của chế độ. Nhờ đó, giúp mình có thêm sức mạnh. Trong nhóm chúng em đã có 3
người bị bắt là Tạ Phong Tần, Paulus Lê Sơn, và Trần Minh Nhật.
Trà
Mi: Trang có bao giờ nghĩ nếu không may mình bị như họ cuộc đời mình sẽ ra sao,
tương lai mình sẽ như thế nào?
Paulus
Lê Sơn bị công an bắt trái phép năm 2009
Anna
Huyền Trang: Tụi em luôn luôn nghĩ rằng không sớm thì muộn tụi em sẽ có cơ
hội được ăn bánh mì mốc. Có người đang đe dọa em điều đó mà. Tuy nhiên, cá nhân
em nghĩ việc này có thể là một trải nghiệm cho đời sống tâm linh của một người
Kitô hữu. Em cảm nhận được điều này trong cuốn sách của đức cố Hồng Y Nguyễn
Văn Thuận, người đã từng bị nhà cầm quyền cộng sản bỏ tù mà không thông qua một
phiên tòa xét xử nào. Chính cuộc đời của Ngài đã tác động em rất nhiều. Em tin
những việc em đang làm hiện nay là đúng.
Trà
Mi: Cũng có người nói rằng truyền thông độc lập, báo chí không theo lề đảng
không bao giờ đưa tin tốt hoặc nói gì hay cho nhà nước cả. Lúc nào cũng nói
những điều không tốt, không hay cho nhà nước thì phải chăng đó là một sự ‘chống
đối’? Phản hồi của Trang thế nào?
Anna
Huyền Trang: Nhà cầm quyền luôn ra rả ‘dân biết, dân làm, dân bàn, dân
kiểm tra.’ Do đó, bản thân em là một công dân nước Việt Nam
Trà
Mi: Với các bạn trẻ ở Việt Nam
Anna
Huyền Trang: Em muốn nhắn gửi những người bạn không đồng quan điểm với em
rằng ‘Chúng mình là người lớn. Hãy sống thế nào cho ra người lớn. Đừng để con
trẻ phải gánh chịu. Đừng để con trẻ chất vấn vì đó đúng là một điều đáng nhục.
Mình chính là nhân tố thay đổi xã hội, thay đổi thể chế để giúp Việt Nam trở nên tốt hơn, người dân Việt Nam
*****
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.