Mỹ trục xuất hàng trăm người Venezuela

Tổng thống El Salvador Nayib Bukele viết trên mạng xã hội rằng 238 thành viên băng đảng Tren de Aragua (TdA) của Venezuela đã đến quốc gia Trung Mỹ này, cùng với 23 thành viên băng đảng quốc tế MS-13, vào sáng 16/3 giờ địa phương.

Cả chính phủ Mỹ và El Salvador đều không xác định danh tính những người bị giam giữ, cũng như không cung cấp chi tiết về hành vi phạm tội bị cáo buộc hoặc tư cách thành viên băng đảng của họ.

Lệnh của một thẩm phán liên bang đã ngăn chính quyền Trump viện dẫn một đạo luật thời chiến có từ thế kỷ 18 để biện minh cho việc trục xuất, nhưng các chuyến bay chở những người này đã cất cánh.

"Ôi, muộn quá rồi..." ông Bukele đăng trên mạng xã hội, chế giễu phán quyết của thẩm phán. Một video đính kèm một trong những bài đăng của ông cho thấy hàng người bị còng tay và chân, được các quan chức vũ trang hộ tống từ máy bay.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt phủ nhận chính quyền đã vi phạm phán quyết.

"Chính quyền không 'từ chối tuân thủ' lệnh của tòa án," bà nói. "Lệnh này, không có cơ sở pháp lý, được ban hành sau khi những tên khủng bố nước ngoài TdA đã bị trục xuất khỏi lãnh thổ Mỹ."

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 15/3 thông báo rằng ông đã ký một tuyên bố viện dẫn Đạo luật Kẻ thù Người nước ngoài năm 1798, khi ông cáo buộc TdA "thực hiện, cố gắng và đe dọa một cuộc xâm nhập mang tính chất săn mồi vào lãnh thổ Mỹ".

Ông nói rằng các thành viên băng đảng sẽ bị trục xuất vì tham gia "chiến tranh bất thường" chống lại Mỹ.

Đạo luật Kẻ thù Người nước ngoài lần cuối được viện dẫn trong Thế chiến II để giam giữ thường dân người Mỹ gốc Nhật.

Tối thứ 15/3, Thẩm phán Tòa án Quận Liên bang James Boasberg ở bang Washington DC đã ra lệnh tạm dừng 14 ngày đối với việc trục xuất được đề cập trong tuyên bố của ông Trump, chờ các tranh luận pháp lý tiếp theo.

Sau khi luật sư thông báo cho ông rằng máy bay chở người bị trục xuất đã cất cánh, Thẩm phán Boasberg đã đưa ra lệnh bằng miệng yêu cầu các chuyến bay quay đầu, các phương tiện truyền thông Mỹ đưa tin, mặc dù chỉ thị đó không nằm trong phán quyết bằng văn bản của ông.

Thông báo bằng văn bản xuất hiện trong hồ sơ vụ án vào lúc 19:25 giờ miền đông Mỹ ngày 15/3, theo hãng tin Reuters, mặc dù không rõ các chuyến bay chở những người bị cáo buộc là thành viên băng đảng đã khởi hành từ Mỹ vào thời điểm nào.

Trong hồ sơ trình tòa vào ngày 16/3, luật sư Bộ Tư pháp cho biết lệnh của thẩm phán không áp dụng được vì những người bị trục xuất "đã rời khỏi lãnh thổ Mỹ". Bộ Tư pháp đã kháng cáo phán quyết của thẩm phán.

Liên đoàn Tự do Dân sự Mỹ (ACLU), tổ chức tham gia vụ kiện chống lại chính quyền Trump, cho rằng lệnh của tòa án có thể đã bị vi phạm. Vụ việc này đặt ra những câu hỏi về hiến pháp, vì theo hệ thống phân quyền và kiểm soát của Mỹ, các cơ quan chính phủ phải tuân thủ phán quyết của thẩm phán liên bang.

Venezuela chỉ trích việc Trump viện dẫn Đạo luật Kẻ thù Người nước ngoài, nói rằng hành động này "hình sự hóa một cách bất công người di cư Venezuela" và "gợi lại những giai đoạn đen tối nhất trong lịch sử nhân loại, từ chế độ nô lệ đến nỗi kinh hoàng của các trại tập trung của Đức Quốc xã".

Các nhóm nhân quyền lên án Tổng thống Trump, cáo buộc ông sử dụng một đạo luật 227 năm tuổi để lách luật. Tổ chức Ân xá Quốc tế Mỹ viết trên X rằng việc trục xuất là "một ví dụ khác về việc chính quyền Trump nhắm mục tiêu phân biệt chủng tộc" vào người Venezuela "dựa trên những cáo buộc chung chung về việc tham gia băng đảng".

Tổng thống Bukele, một đồng minh của ông Trump, viết rằng những người bị giam giữ đã được chuyển ngay lập tức đến nhà tù khổng lồ khét tiếng của El Salvador, Trung tâm Giam giữ Khủng bố (Cecot).

Tổng thống El Salvador cho biết họ sẽ bị giam giữ ở đó "trong thời gian một năm", và thời gian này có thể "được gia hạn".

Nhà tù Cecot của El Salvador là một phần trong nỗ lực trấn áp tội phạm có tổ chức của Bukele. Cơ sở giam giữ với mức an ninh tối đa này mới được xây dựng, có thể chứa tới 40.000 người, đã bị các nhóm nhân quyền cáo buộc ngược đãi tù nhân.

Thỏa thuận giữa Mỹ và El Salvador cho thấy mối quan hệ ngoại giao đang được củng cố.

El Salvador là quốc gia thứ hai mà ông Marco Rubio đến thăm trên cương vị nhà ngoại giao số một của Mỹ.

Trong chuyến đi vào tháng Hai này, ông Bukele đã đề nghị ban đầu về việc tiếp nhận những người bị Mỹ trục xuất, nói rằng điều này sẽ giúp chi trả cho cơ sở Cecot khổng lồ.

Những vụ trục xuất mới nhất dưới nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump là một phần trong chiến dịch kéo dài của tổng thống chống lại tình trạng nhập cư bất hợp pháp ở Mỹ.

Vào tháng 1/2025, Tổng thống Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp tuyên bố Tren de Aragua và MS-13 là các tổ chức khủng bố nước ngoài. Ông đã giành được sự ủng hộ của cử tri trong chiến dịch tranh cử, một phần nhờ hứa hẹn thực hiện chiến dịch trục xuất lớn nhất trong lịch sử nước này.

Mặc dù số lượng người vượt biên trái phép đã giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ kể từ khi ông Trump nhậm chức, nhưng vị tổng thống đảng Cộng hòa được cho là vẫn thất vọng vì tốc độ trục xuất tương đối chậm cho đến nay.

 

Brandon Drenon