Trump ký lệnh bắt đầu giải thể Bộ Giáo dục

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp nhằm giải thể Bộ Giáo dục, hiện thực hóa lời hứa trong chiến dịch tranh cử và mục tiêu lâu dài của một số nhóm bảo thủ.

Cáo buộc cơ quan này về những "thất bại nghẹt thở", vị tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa cam kết trao lại số tiền mà Bộ Giáo dục kiểm soát cho từng bang.

"Chúng ta sẽ đóng cửa nó nhanh nhất có thể," ông Trump tuyên bố, mặc dù Nhà Trắng thừa nhận rằng việc giải thể hoàn toàn cơ quan này sẽ cần sự phê chuẩn của Quốc hội.

Động thái của ông Trump hiện đang đối mặt với các thách thức pháp lý từ những người tìm cách ngăn chặn việc đóng cửa Bộ Giáo dục cũng như các đợt cắt giảm nhân sự lớn của cơ quan này được công bố vào tuần trước.

Xung quanh là những đứa trẻ ngồi trên các bàn học trong Nhà Trắng vào thứ Năm (20/3), Tổng thống Trump cho biết "Mỹ chi nhiều tiền cho giáo dục hơn bất kỳ quốc gia nào khác", nhưng ông nói thêm rằng học sinh Mỹ lại xếp gần cuối bảng xếp hạng.

Nhà Trắng cho biết chính quyền của ông sẽ cắt giảm các phần của Bộ Giáo dục trong phạm vi pháp lý cho phép.

Sắc lệnh hành pháp này có thể sẽ đối mặt với các thách thức pháp lý, giống như nhiều nỗ lực khác của chính quyền Trump nhằm thu nhỏ quy mô chính phủ liên bang.

Tại buổi lễ ký sắc lệnh, Trump đã ca ngợi Linda McMahon, người mà ông bổ nhiệm làm Bộ trưởng Giáo dục, và bày tỏ hy vọng bà sẽ là người giữ chức vụ này cuối cùng.

Ông nói rằng sẽ tìm "một việc khác" cho bà trong chính quyền của ông.

Ngay sau khi Trump ký sắc lệnh, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Bill Cassidy từ bang Louisiana đã công bố kế hoạch đưa ra dự luật nhằm đóng cửa Bộ Giáo dục.

Tuy nhiên, với thế đa số sít sao 53-47 của Đảng Cộng hòa tại Thượng viện, mà việc đóng cửa một cơ quan liên bang cần 60 phiếu ủng hộ, mục tiêu này trở nên khó thực hiện.

Nhưng ngay cả khi Bộ Giáo dục không bị đóng cửa chính thức, chính quyền Trump vẫn có thể cắt giảm đáng kể ngân sách và nhân sự của cơ quan này, giống như cách họ đã làm với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID), vốn đã khiến nhiều chương trình và hoạt động nhân đạo bị ngừng lại.

Nội dung sắc lệnh hành pháp vừa được ký không nêu các chi tiết cụ thể về những hành động mà chính quyền sẽ thực hiện hoặc những chương trình nào có thể bị cắt bỏ.

Sắc lệnh này chỉ đạo bà McMahon "thực hiện mọi bước cần thiết để tạo điều kiện cho việc đóng cửa" Bộ Giáo dục và trao quyền quyết định các vấn đề giáo dục cho chính quyền bang và địa phương.

Sắc lệnh cũng yêu cầu bà đảm bảo "việc cung cấp các dịch vụ, chương trình và phúc lợi mà người dân Mỹ phụ thuộc vào vẫn được thực hiện hiệu quả và liên tục".

Được thành lập vào năm 1979, Bộ Giáo dục Mỹ quản lý các khoản vay sinh viên và thực hiện các chương trình hỗ trợ học sinh có thu nhập thấp.

Tuy nhiên, Trump đã cáo buộc cơ quan này tuyên truyền các nội dung về chủng tộc, giới tính và chính trị cho giới trẻ.

Phần lớn trẻ em Mỹ theo học tại các trường công lập miễn phí do các quan chức địa phương quản lý. Một quan niệm sai lầm phổ biến là Bộ Giáo dục liên bang điều hành các trường học và quyết định chương trình giảng dạy, nhưng thực tế việc này chủ yếu do các bang và quận địa phương đảm nhiệm.

Chỉ khoảng 13% ngân sách dành cho các trường tiểu học và trung học công lập đến từ quỹ liên bang, phần lớn còn lại đến từ thuế bang và địa phương.

Bộ Giáo dục cũng đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và giám sát các khoản vay sinh viên liên bang, vốn được hàng triệu người Mỹ sử dụng để trang trải chi phí giáo dục đại học.

Ngay sau khi tuyên thệ nhậm chức, Bộ trưởng McMahon đã gửi một công văn tới 4.400 nhân viên của Bộ Giáo dục với nhan đề "Sứ mệnh cuối cùng của chúng ta," dường như ám chỉ mục tiêu đóng cửa bộ này của Trump.

"Đây là cơ hội để chúng ta thực hiện một công vụ cuối cùng và không thể quên cho các thế hệ học sinh tương lai," bà viết.

"Tôi hy vọng các bạn sẽ cùng tôi đảm bảo rằng khi hoàn thành sứ mệnh này, chúng ta có thể tự hào nói rằng chúng ta đã để lại một nền giáo dục Mỹ tự do hơn, mạnh mẽ hơn và đầy hy vọng hơn cho tương lai."

Các thông tin trước đó cho biết Trump có thể sẽ chấm dứt một số chương trình của Bộ Giáo dục và chuyển các chương trình khác sang các cơ quan như Bộ Tài chính. Tuy nhiên, điều này không được nêu rõ trong sắc lệnh hành pháp của ông.

Liên đoàn Giáo viên Hoa Kỳ (AFT), công đoàn giáo viên lớn nhất nước Mỹ, đã chỉ trích kế hoạch của Trump, cho rằng ông "không quan tâm đến cơ hội học tập bình đẳng cho tất cả trẻ em".

Trong tuyên bố của mình, AFT nhấn mạnh: "Không ai thích bộ máy quan liêu, và mọi người đều muốn hiệu quả hơn, vì vậy hãy tìm cách thực hiện điều đó. Nhưng đừng lợi dụng 'cuộc chiến chống tư tưởng thức tỉnh' để tấn công những trẻ em nghèo và trẻ em khuyết tật."

Trong hơn 40 năm qua, phe bảo thủ đã nhiều lần phàn nàn về Bộ Giáo dục và đưa ra ý tưởng bãi bỏ nó. Chỉ hai năm sau khi bộ này được thành lập dưới thời Tổng thống Dân chủ Jimmy Carter, người kế nhiệm của ông là Tổng thống Cộng hòa Ronald Reagan đã kêu gọi xóa bỏ nó.

Bộ Giáo dục là cơ quan nhỏ nhất trong nội các tổng thống và chiếm chưa đến 2% ngân sách liên bang. Một số nhân viên của bộ này đã bị ảnh hưởng bởi các đợt cắt giảm nhân sự quy mô lớn dưới thời chính quyền Trump, do Bộ Hiệu quả Chính phủ (Doge) dẫn đầu.

Gần 2.100 nhân viên của Bộ Giáo dục dự kiến sẽ bị cho tạm nghỉ việc từ thứ Sáu (21/3).

Tỷ phú công nghệ Elon Musk là người giám sát các nỗ lực của Doge nhằm cắt giảm chi tiêu liên bang và tái cơ cấu triệt để - hoặc thậm chí xóa bỏ - nhiều cơ quan chính phủ.

Ana Faguy