Mức thuế 46% sẽ gây tổn thương nặng nề cho Việt Nam

Related G

Mức thuế 46% mà Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp lên Việt Nam dự kiến sẽ gây tổn thương nặng nề cho không chỉ cho nhiều ngành hàng xuất khẩu của nước này mà cho cả các tập đoàn sản xuất đặt nhà máy tại Việt Nam.

Thị trường chứng khoán Việt Nam phản ứng một cách tiêu cực khi có phiên giao dịch khốc liệt nhất trong lịch sử với việc chỉ số VN-Index mất 88 điểm, với 517 mã cổ phiếu giảm, trong đó 263 mã kịch sàn vào ngày 3/4.

Mở cửa phiên giao dịch hôm nay, 4/4, trong 30 phút đầu, thị trường tiếp tục đà rơi tự do, với mức giảm 67 điểm.

Trước đó, thị trường Mỹ cũng có các phiên đỏ lửa, giảm mạnh nhất trong vòng 5 năm qua khi hàng loạt các chỉ số như DOW, NASDAQ và S&P500 chứng kiến các phiên giảm rất mạnh, phản ứng với mức thuế mới được công bố vào "Ngày Giải phóng" của ông Trump.

Mỹ là thị trường xuất khẩu đầu tiên của Việt Nam đạt quy mô trăm tỷ đô la vào năm 2022.

Theo số liệu thống kê của Tổng Cục hải quan, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang thị trường Mỹ trong hai tháng đầu năm 2025 đạt hơn 19,5 tỷ USD, tăng 16,3%, tương đương tăng 2,77 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước.

Riêng thị trường Mỹ chiếm 30,43% xuất khẩu của Việt Nam.

Mỹ cũng là thị trường lớn nhất hầu hết hàng hóa chủ lực của Việt Nam, đặc biệt là các nhóm hàng có kim ngạch lớn nhất, sử dụng nhiều lao động nhất như máy vi tính, điện thoại, máy móc, dệt may, giày dép…

Hiện nay, hơn một nửa giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ là các sản phẩm công nghệ cao (hàng điện tử tiêu dùng, điện thoại thông minh), các sản phẩm may mặc và giày dép, còn lại là các sản phẩm khác như nội thất và nông sản.

Riêng trong hai tháng đầu 2025, có sáu nhóm hàng của Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ đạt một tỷ USD trở lên (xem biểu đồ).

Đây là những ngành được giới chuyên gia đánh giá là chịu tác động nặng nề của mức thuế mới từ chính quyền Trump.

Ngoài ra, nhiều nhóm hàng đạt kim ngạch hàng trăm triệu USD như: sản phẩm từ chất dẻo; đồ chơi, dụng cụ thể thao và bộ phận; phương tiện vận tải và phụ tùng; thủy sản; túi xách, ví, vali, mũ…

Năm 2024, xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đạt 119,46 tỷ USD, tăng 23,2% (tương ứng tăng tới 22,48 tỷ USD) so với năm trước và chiếm 29,5% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước, theo số liệu của Hải quan Việt Nam.

Con số này có một độ chênh so với số liệu của Cơ quan Đại diện Thương mại Hoa Kỳ.

Theo đó, kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam tăng lên 136,6 tỷ đô la vào năm 2024, tăng khoảng 19% so với năm 2023.

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã phản ứng với phiên giảm mạnh nhất trong lịch sử.

Đóng cửa phiên giao dịch ngày 3/4, chỉ số VN-Index đã mất 87,99 điểm, tương đương giảm 6,68%, về còn 1.229,84 điểm.

Mức giảm kỷ lục này khiến vốn hóa thị trường "bốc hơi" khoảng 500.000 tỉ đồng, tương đương hơn 19 tỷ USD.

Giới doanh nhân tỏ ra lo lắng cho rằng hàng Việt có thể đã bị bít cửa vào Mỹ.

Ông Mạc Quốc Anh, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội, nói với báo Tuổi Trẻ rằng mức thuế 46% gần như "chặn cửa" đối với hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ, đặc biệt là các ngành hàng chủ lực như gỗ, thép, dệt may, thủy sản, đồ gia dụng…

Mức thuế này khiến Việt Nam bị mất lợi thế cạnh tranh so với các đối thủ như Mexico, Ấn Độ, Thái Lan.

Các thương hiệu dễ bị tổn thương nhất trước mức thuế mới

Một số thương hiệu quen thuộc sẽ cảm thấy khó khăn do thuế quan của Việt Nam.

Reuter cho rằng Nike đã sản xuất 50% lượng giày dép và 28% lượng quần áo tại Việt Nam trong năm tài khóa 2024, và sẽ dính đòn đau.

CNBC đưa tin cổ phiếu Nike đã giảm hơn 6% trong phiên giao dịch ngoài giờ hôm 2/4.

Đóng cửa phiên giao dịch ngày 3/4, cổ phiếu Nike tiếp tục giảm thêm 14.44%.

Mức thuế mở rộng có thể làm đình trệ hoặc làm chậm nỗ lực của Nike nhằm khôi phục thương hiệu và cải thiện doanh số dưới thời CEO mới, Elliott Hill.

Đối thủ của Nike là Adidas ít bị ảnh hưởng hơn một chút khi dựa vào Việt Nam cho 39% lượng giày dép và 18% lượng quần áo, theo CNBC.

Trong khi đó, gần một phần ba lượng giày dép nhập khẩu vào Hoa Kỳ đến từ Việt Nam vào năm 2023, theo Footwear Distributors and Retailers of America.

Việt Nam là quốc gia cung cấp lớn thứ hai cho công ty mẹ của Ugg và Hoka, Deckers Brands, tính đến tháng này. Công ty có 68 đối tác trong chuỗi cung ứng tại Việt Nam.

Cổ phiếu của Deckers giảm gần 9% trong phiên giao dịch ngoài giờ hôm 2/4 và tiếp tục giảm thêm 14,49% trong phiên ngày 3/4.

Tập đoàn VF, với các thương hiệu giày dép, quần áo và phụ kiện như The North Face, Timberland, Vans và Jansport, cũng phụ thuộc nhiều vào Trung cộng và Việt Nam cũng chứng kiến cảnh cổ phiếu của công ty này đã giảm hơn 8% trong phiên giao dịch mở rộng sau khi mức thuế mới được công bố.

Ngành đồ nội thất cũng ngày càng gia tăng phụ thuộc vào Việt Nam.

Năm 2023, 26,5% lượng đồ nội thất nhập khẩu của Hoa Kỳ đến từ Việt Nam, theo dữ liệu từ Hiệp hội đồ nội thất gia đình, một nhóm thương mại vận động hành lang thay mặt cho các nhà bán lẻ đồ gia dụng.

Cổ phiếu của Công ty nội thất Wayfair đã giảm khoảng 12% trong phiên giao dịch mở rộng và giảm mạnh 25,09% khi kết thúc phiên giao dịch ngày 3/4.

Các hãng sản xuất đồ chơi trong thời gian qua đã chuyển sang Việt Nam để gia công nhiều sản phẩm hơn, phục vụ thị trường Mỹ, với sản phẩm dành cho cả trẻ em và người lớn.

Curtis McGill, người đồng sáng lập Hey Buddy Hey Pal, một công ty đồ chơi chuyên về bộ dụng cụ trang trí trứng Phục sinh, cho CNBC biết: "Nhiều nhà sản xuất và các công ty đồ chơi đã bắt đầu trao đổi với các nhà máy để tìm giải pháp hỗ trợ, vì họ đang chịu áp lực từ các nhà bán lẻ trong việc giữ giá ổn định."

Các nhà sản xuất sẽ đi đâu?

Trên báo Tuổi Trẻ, tiến sĩ Vũ Minh Khương, Trường chính sách công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore đánh giá rằng mức thuế 46% vào Mỹ khiến không chỉ các ngành xuất khẩu của Việt Nam chịu tác động, mà còn ảnh hưởng rất lớn tới chiến lược thu hút và duy trì đầu tư FDI.

Điều này của nghĩa là các nhà đầu tư quốc tế sẽ tìm đến các nền kinh tế có thuế suất thấp hơn như Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan... do vậy "cú sốc thuế quan Mỹ là một thử thách vô cùng lớn".

Với những nhà đầu tư đã đến, ưu tiên của họ vẫn là duy trì hoạt động và linh hoạt.

Giám đốc tài chính Michael Mathias của American Eagle Outfitters cho biết thương hiệu quần jean và hàng may mặc này dự kiến cắt giảm sản lượng xuống mức một chữ số vào nửa cuối năm 2025, theo CNBC. Hãng đặt nhà máy sản xuất tại cả Việt Nam và Trung cộng.

Cổ phiếu American Eagle đã giảm hơn 5% hôm 2/4 và nhưng giảm mạnh đến 17,47% trong phiên 3/4.

Tuy nhiên, cả Mathias và Giám đốc điều hành của American Eagle, Jay Schottenstein đều cho rằng điều quan trọng là phải duy trì sự linh hoạt.

Schottenstein nhắc đến tám năm trước trong chính quyền Trump đầu tiên, khi hãng phải đối mặt với những thách thức và phải tìm ra một kế hoạch mới.

Peter Baum là giám đốc tài chính và giám đốc điều hành của Baum Essex, một nhà sản xuất có trụ sở tại New York với giấy phép sản xuất các sản phẩm cho các thương hiệu như Nautica, Betsey Johnson và Steve Madden.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên của chính quyền Trump, Baum đã chuyển các nhà máy từ Trung cộng sang Philippines, Campuchia, Việt Nam và Ấn Độ vào năm 2019.

Ông nói với CNBC vào hôm 2/4 rằng thuế quan qua lại sẽ gây thiệt hại lớn cho công ty của ông.

"Đây là cách bạn bắt đầu một cuộc suy thoái toàn cầu. Sau 80 năm và năm thế hệ, Trump vừa khiến chúng tôi phá sản", Baum nói.

Ông Trump áp thuế 46%: dập tắt tham vọng tăng trưởng GDP 8% của Việt Nam?

Mức này nằm trong nhóm các nước bị áp thuế cao nhất, chỉ sau Campuchia (49%), Lào (48%) và Madagascar (47%).

Dù đã có nhiều dự đoán rằng Việt Nam, một trong những nước có thặng dư thương mại với Mỹ lớn nhất trên thế giới, sẽ "đặc biệt dễ chịu tổn hại", nhưng con số 46% vẫn khiến Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam Phùng Đức Tiến và nhiều người "chếnh choáng".

Dữ liệu thống kê về kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ từ Cục Hải quan cho hay năm 2024 Việt Nam xuất khẩu 119,5 tỷ USD vào Mỹ, trong khi nhập khẩu nhập khẩu từ thị trường này 15,1 tỷ USD.

Con số thống kê từ phía Mỹ thậm chí còn cao hơn: Mỹ nhập khẩu 136,6 tỷ USD hàng hóa từ Việt Nam trong khi chỉ xuất khẩu hơn 13 tỷ USD theo chiều ngược lại - có thâm hụt là 123,5 tỷ USD.

Với giá trị xuất khẩu lớn như thế, mức thuế đối ứng 46% của ông Trump sẽ là một con số rất lớn.

"Nếu mức thuế này không được đàm phán lại hoặc giảm nhẹ, tác động đến Việt Nam sẽ là thảm khốc," Giáo sư danh dự Carl Thayer từ Đại học New South Wales (Úc) nói News Tiếng Việt vào ngày 3/4.

Theo ông, mức thuế mà Mỹ áp dụng với Việt Nam cao hơn các đối thủ cạnh tranh là Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan và Malaysia trong các lĩnh vực chính như dệt may, giày dép, điện tử…

"Điều này cộng với sự chậm lại trong tăng trưởng toàn cầu, đặc biệt là ở Trung cộng và Liên minh châu Âu, hy vọng đạt được tốc độ tăng trưởng GDP 8% vào năm 2025 của Việt Nam sẽ bị dập tắt," Giáo sư Thayer nói.

Nhận định của Giáo sư Thayer ngược với quyết tâm của giới lãnh đạo Việt Nam.

Trong cuộc họp khẩn của Thường trực Chính phủ Việt Nam với lãnh đạo các bộ ngành vào sáng 3/4, chỉ vài giờ sau thời điểm ông Trump công bố mức thuế mới, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nêu lên những thách thức lớn mà nước đi của Mỹ tạo ra cho phía Việt Nam.

Tuy nhiên, ông Chính vẫn nhấn mạnh rằng mục tiêu tăng trưởng 8% trong năm 2025 là không thay đổi.

Ông Trump có sẵn sàng đàm phán?

Bloomberg đưa tin, trên chuyên cơ Air Force One ngày 3/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ phát tín hiệu sẵn sàng đàm phán và có thể giảm thuế đối ứng nếu các quốc gia khác đưa ra "đề nghị thật sự tuyệt vời".

"Nếu ai đó đưa ra một điều gì đó thật sự phi thường - miễn là điều đó có lợi cho chúng ta - thì tôi sẽ cân nhắc" - ông Trump nói.

Tổng thống Mỹ cũng nói rằng "thuế quan cho chúng ta quyền lực rất lớn để thương lượng" và "mọi quốc gia đều đã gọi cho chúng ta".

Tới tối 4/4 (giờ Việt Nam), ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social rằng ông đã có cuộc điện đàm với Tổng Bí thư Tô Lâm, trong đó Việt Nam sẵn sàng trao đổi để đưa mức thuế nhập khẩu về 0% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ.

Đây là cuộc điện đàm đầu tiên giữa hai bên sau khi ông Trump chính thức nhậm chức vào tháng 1 vừa qua.

Theo Giáo sư Thayer, ông Trump đang theo đuổi một cách tiếp cận hoàn toàn mang tính giao dịch, dẫn lời các nguồn tin ngoại giao cho biết cơ cấu thuế quan của ông Trump được thiết kế có chủ đích để thúc đẩy các cuộc đàm phán mà Trump nắm quyền chủ động hơn.

Đối với Việt Nam, ông Stephen Olson một cựu chuyên gia đàm phán thương mại của Mỹ, nói News Tiếng Việt rằng Tổng thống Trump sẽ cởi mở với đàm phán, nhưng ông dự đoán sẽ có những yêu cầu rất khắt khe để giảm thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ, có thể bao gồm các cam kết mua sản phẩm cụ thể của Mỹ, như trong thỏa thuận thương mại "Giai đoạn 1" được ký năm 2020 với Trung cộng, trong đó Washington và Bắc Kinh đã có những thỏa hiệp nhất định về thương mại.

Nhưng ông nhấn mạnh: "Việt Nam nên giữ bình tĩnh và đàm phán cởi mở. Đừng vội đưa ra các nhượng bộ sớm mà hãy xem Trump muốn gì."

Liệu sẽ có làn sóng FDI tháo chạy khỏi Việt Nam?

Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, Hà Nội đã được hưởng lợi khi nhiều công ty đa quốc gia đã chuyển nhà máy từ Trung cộng sang Việt Nam do lo ngại mức thuế cao mà Tổng thống Mỹ sẽ áp đối với hàng hóa của Bắc Kinh.

Năm 2019, ông Trump từng nói trên truyền thông Mỹ rằng Việt Nam "tệ hơn Trung cộng" và "gần như là kẻ lợi dụng tồi tệ nhất".

Giáo sư Thayer cho rằng thuế quan của ông Trump đối với Việt Nam sẽ ảnh hưởng đến chính các nhà sản xuất của Mỹ đang hoạt động tại Việt Nam trên nhiều lĩnh vực như giày dép, hàng dệt may, quần áo, trò chơi, đồ điện tử…

Một cuộc khảo sát gần đây của Phòng Thương mại Mỹ tại Việt Nam cho thấy hầu hết các nhà sản xuất của Mỹ tại Việt Nam đều dự kiến sẽ sa thải nhân viên nếu thuế quan được triển khai.

Giáo sư Thayer cho rằng các hành động của ông Trump sẽ làm gia tăng sự bất ổn, rủi ro và "có khả năng làm giảm đầu tư trực tiếp nước ngoài của Mỹ cho đến khi tình hình thuế quan ổn định".

Trong khi đó, ông Stephen Olson trả lời rằng ông không cho là sẽ có một làn sóng đầu tư tháo chạy khỏi Việt Nam.

"Nhưng sức hấp dẫn của Việt Nam đối với FDI trong tương lai, đặc biệt là từ Trung cộng, có thể bị giảm sút trong các trường hợp mục tiêu chính là sử dụng Việt Nam làm nền tảng xuất khẩu sang Mỹ," chuyên gia này lưu ý.

Dù vậy, ông Olson đánh giá rằng Việt Nam sẽ tiếp tục là một địa điểm hấp dẫn để sản xuất cho các thị trường khác.

Việt Nam có thể làm gì để giảm nhẹ thuế quan?

Từ trước "Ngày Giải Phóng" nước Mỹ mà ông Trump tuyên bố áp thuế đối ứng, Việt Nam đã thực hiện các bước đi như mở đường để tập đoàn SpaceX của tỷ phú Elon Musk triển khai dịch vụ internet vệ tinh Starlink và cam kết giảm thuế đối với một số mặt hàng nhập khẩu của Mỹ, bao gồm năng lượng và ô tô.

Hôm 14/2, trước chuyến công tác tới Mỹ, Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên đã tuyên bố rằng Việt Nam sẵn sàng nhập khẩu thêm hàng nông sản từ Mỹ.

Ngoài ra, Việt Nam và các công ty quốc phòng của Mỹ cũng đang thảo luận về việc mua bán thiết bị an ninh. Trong đó, việc mua máy bay vận tải quân sự C-130 Hercules của hãng Lockheed Martin đang tiến triển "rất tốt", hãng thông tấn Reuters dẫn lời các quan chức nắm rõ tình hình cho biết.

Một thỏa thuận mua bán máy bay khác đã được ký kết, dưới dạng biên bản ghi nhớ, khi hãng hàng không giá rẻ Vietjet Air của tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo đã đồng ý mua 200 máy bay Boeing 737 MAX trị giá hàng tỷ đô la.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng cam kết hỗ trợ việc hồi hương của hàng chục người di cư bị giam giữ tại Mỹ và nhanh chóng xử lý các yêu cầu trục xuất.

Theo Giáo sư Thayer, Việt Nam có thể đưa ra những nhượng bộ đáng kể bằng cách xóa bỏ thuế quan và các rào cản khác mà chính quyền Trump xác định, và mua thêm hàng hóa từ Mỹ.

Nhà quan sát Việt Nam lâu năm cũng nhận định Hà Nội có thể cung cấp cho Washington tiếp cận với khoáng sản quý hiếm. Hiện Việt Nam đứng thứ hai thế giới về trữ lượng đất hiếm với 22 triệu tấn, chỉ sau Trung cộng.

Việt Nam đã cử Phó Thủ tướng Hồ Đức Phước đến Mỹ để đàm phán.

Theo thông tin từ Chính phủ Việt Nam, chuyến đi của ông Phớc diễn ra từ ngày 6-14/4, bao gồm tham dự Đối thoại chính sách cấp cao tại Đại học Columbia (New York), làm việc tại Mỹ và thăm Cuba.

Cộng đồng doanh nghiệp hy vọng chuyến đi của Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc sẽ giúp Việt Nam đàm phán với Mỹ để đạt được thỏa thuận thương mại cân bằng hơn, giảm thiểu thiệt hại cho doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế khó khăn.

Trong khi đó, Bộ trưởng Công thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên đã có công hàm đề nghị phía Mỹ tạm hoãn quyết định áp thuế 46% lên hàng hóa Việt Nam vào ngày 9/4 tới đây để dành thời gian trao đổi, tìm giải pháp hợp lý cho cả hai bên.

"Chúng tôi đang thu xếp một cuộc điện đàm giữa hai bộ trưởng, cũng như ở cấp kỹ thuật với các đồng nghiệp tại Cơ quan đại diện thương mại Hoa Kỳ (USTR) trong thời gian sớm nhất," ông Tạ Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường nước ngoài của Bộ Công thương, nói hôm 3/4.

Tại phiên họp chiều 4/4, Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc khẳng định Việt Nam thiện chí đàm phán với phía Mỹ để sớm tìm tiếng nói chung.

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nêu rõ Chính phủ Việt Nam đề nghị phía Hoa Kỳ cân nhắc tạm hoãn áp thuế từ 1-3 tháng để đàm phán, hướng tới đảm bảo công bằng về thuế.

Ngoại giao golf có tác dụng không?

Cũng cần phải nhắc đến cách tiếp cận gọi là "ngoại giao golf" của Việt Nam. Công ty gia đình của ông Trump là Tập đoàn Trump Organization cùng đối tác tại Việt Nam là Tổng công ty Phát triển Đô thị Kinh Bắc (KBC) chuẩn bị khởi công dự án sân golf và khu nghỉ dưỡng tại tỉnh Hưng Yên, quê nhà của Tổng Bí thư Tô Lâm vào tháng 5/2025.

Vào tháng 1/2025, Thủ tướng Chính từng phát biểu rằng ông sẵn sàng đến thăm dinh thự riêng Mar-a-Lago của ông Trump ở bang Florida và "chơi golf cả ngày" nếu điều đó "có lợi" cho quốc gia, dân tộc.

Tuy vậy, các chuyên gia nói rằng cách tiếp cận này sẽ không mang lại kết quả mong đợi.

"Tôi nghĩ sẽ là một sai lầm nếu hy vọng rằng bất kỳ giao dịch kinh doanh tư nhân nào với Trump Organization có thể thay đổi đáng kể tình hình thuế quan," ông Olson nêu quan điểm.

"Thủ tướng Chính có thể chơi bao nhiêu trận golf tùy thích nhưng điều đó sẽ không thay đổi đáng kể tiến trình chính sách thuế quan của Mỹ đối với Việt Nam," ông nhấn mạnh.

Trong khi đó, Giáo sư Thayer nhận định các cuộc đàm phán về thuế quan là một phần của cuộc chơi, và Trump Organization hưởng lợi khi họ theo đuổi các dự án thương mại của mình.

"Cần phải nhớ rằng chính Eric Trump [con trai ông Trump, phó chủ tịch điều hành Trump Organization] là người dẫn đầu các cuộc đàm phán này và sau đó tuyên bố rằng Việt Nam đang lừa đảo Mỹ," ông Thayer lưu ý.

"Trump sẽ chỉ gặp Thủ tướng Chính sau khi đã đạt được thỏa thuận. Cuộc họp sẽ tập trung vào tính kịch tính của sự kiện - một thỏa thuận thành công khác của Trump trong việc đối phó với một trong ba quốc gia hàng đầu đã lừa đảo Mỹ."

Còn Trung cộng thì sao?

Một yếu tố lớn đang gây trở ngại cho Việt Nam là lo ngại về ảnh hưởng của Trung cộng.

Trong khi Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, thì Trung cộng lại là nhà cung cấp hàng hóa lớn nhất của Việt Nam, chiếm hơn một phần ba lượng hàng nhập khẩu, theo số liệu chính thức mới nhất.

Các công ty Trung cộng cũng đứng sau gần một phần ba khoản đầu tư mới vào Việt Nam vào năm 2024.

"Đây là những tín hiệu cảnh báo lớn đối với Trump," ông Olson cho biết.

Washington cũng lo ngại về cái gọi là "hàng trung chuyển" - hàng hóa Trung cộng đi qua Việt Nam trên đường đến các quốc gia khác.

Việt Nam đã thực hiện các bước để giải quyết vấn đề này, áp dụng các hạn chế chống bán phá giá đối với thép Trung cộng trong nhiều năm.

Nhưng ông Olson nhận định động thái này sẽ được Washington coi là một khởi đầu, nhưng "sẽ không có khả năng hoàn toàn làm hài lòng Trump".

"Việt Nam sẽ phải làm nhiều hơn nữa để dừng việc trung chuyển," cựu đàm phán viên nói.

Giáo sư Thayer lại lưu ý rằng vấn đề nằm ở chi tiết trong các báo cáo nguồn gốc vật liệu từ Trung cộng và mức độ mà các hàng hóa này đã được biến đổi tại Việt Nam.

"Đây là vấn đề gây tranh cãi và Việt Nam phải minh bạch hơn trong nỗ lực thuyết phục USTR rằng Việt Nam không còn cho phép trung chuyển hàng hóa sản xuất tại Trung cộng dưới mác Made in Vietnam," ông cho hay.

Chuyên gia từ Đại học New South Wales cũng lưu ý rằng khi Chủ tịch Trung cộng Tập Cận Bình thăm Campuchia, Malaysia và Việt Nam trong tháng 4/2025, Hà Nội và Bắc Kinh có thể đàm phán một thỏa thuận song phương mà mỗi bên cùng có lợi.

Theo giới phân tích, Việt Nam, cũng như các quốc gia Đông Nam Á khác, sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế nếu Trung cộng đáp trả thuế quan của ông Trump bằng cách bán phá giá hàng hóa ở khu vực này.

Trên thực tế, ngày 4/4, Trung cộng cũng đã tuyên bố sẽ áp thuế bổ sung 34% đối với tất cả hàng Mỹ nhập vào quốc gia này, tương ứng mới mức thuế đối ứng mà Washington đánh lên Bắc Kinh.

Điều chỉnh cân bằng?

Mặt khác, cựu đàm phán viên Olson cũng nhắc đến khả năng Việt Nam điều chỉnh sự cân bằng giữa các cường quốc.

Theo ông, Việt Nam sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc suy nghĩ lại về mối quan hệ với Mỹ.

"Quyết định điều chỉnh quan hệ với Mỹ có thể dẫn đến việc nghiêng về phía Trung cộng, nhưng cũng sẽ có những mâu thuẫn nghiêm trọng ở đó," ông nhấn mạnh.

Còn theo giáo sư Thayer, điểm mấu chốt là tất cả những rùm beng về thuế quan của ông Trump đã không tính đến tầm quan trọng của các đồng minh và đối tác an ninh như Việt Nam.

"Đây là trò chơi quyền lực của Trump, Việt Nam là bên cầu xin chứ không phải là đối tác bình đẳng," ông kết luận.

 

Thương Lê