Hy vọng tránh thuế Mỹ _ Việt Nam 'sẵn sàng giải quyết hàng hoá Trung cộng'

Đề nghị này được đưa ra khi các quan chức cấp cao của Hoa Kỳ, bao gồm cố vấn thương mại có ảnh hưởng của Nhà Trắng Peter Navarro, nêu lên mối lo ngại về hàng hóa Trung cộng được đưa sang Hoa Kỳ với nhãn "Made in Vietnam" có mức thuế thấp hơn.

Trong nhiều tuần qua, Việt Nam đã đưa ra những lời đề nghị ngọt ngào mà họ hy vọng sẽ thuyết phục được chính quyền của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump có cái nhìn thiện cảm về thặng dư thương mại khổng lồ của mình với Hoa Kỳ.

Thế nhưng, nước này vẫn bị đánh thuế 46% như một phần trong loạt đòn "Ngày giải phóng" của Trump.

Mặc dù mức thuế quan này đã bị tạm hoãn trong 90 ngày, hai nước đã đồng ý bắt đầu đàm phán sau khi ông Hồ Đức Phớc, phó thủ tướng Việt Nam, gặp Đại diện Thương mại Hoa Kỳ vào thứ Tư (9/4).

Theo nguồn tin của Reuters, Việt Nam - nước phụ thuộc vào xuất khẩu - đang hy vọng Hoa Kỳ sẽ giảm thuế xuống mức từ 22% đến 28%, nếu không muốn nói là thấp hơn.

Một nguồn tin của Reuters cho biết các quan chức Hoa Kỳ đã ngụ ý rằng mức thuế trong phạm vi nói trên là "có khả năng", trong một cuộc họp song phương vào tháng Ba.

Khi công bố bắt đầu các cuộc đàm phán thương mại với Hoa Kỳ vào thứ Năm (10/4), chính phủ Việt Nam cho biết trên cổng thông tin chính thức rằng họ sẽ xử lý nghiêm "gian lận thương mại", nhưng không đưa thông tin chi tiết các biện pháp cụ thể là gì.

Kể từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, nhiều công ty đa quốc gia đã thực hiện chính sách "Trung cộng cộng một" bằng cách thành lập các nhà máy tại Việt Nam để giảm thiểu rủi ro với Bắc Kinh.

Quốc gia Đông Nam Á này đang ở trong tình thế khó khăn khi cố gắng duy trì thương mại với Hoa Kỳ, thị trường xuất khẩu lớn nhất và là đối tác an ninh của mình.

Đồng thời, Hà Nội không muốn gây căng thẳng với Trung cộng – nguồn lực đầu tư hàng đầu và là nước láng giềng mà Việt Nam có tranh chấp về biên giới trên Biển Đông.

Văn phòng Chính phủ Việt Nam, một cơ quan điều phối giữa các bộ, đã tổ chức một cuộc họp khẩn cấp với các chuyên gia thương mại của chính phủ vào ngày 3/4, vài giờ sau khi ông Trump công bố mức thuế quan, để giải quyết những lo ngại của Washington về cáo buộc đánh cắp sở hữu trí tuệ và gian lận thương mại.

Tại cuộc họp, các quan chức của Bộ Công thương và Hải quan Việt Nam được yêu cầu thắt chặt kiểm soát và được gia hạn hai tuần để đưa ra kế hoạch nhằm ngăn chặn tình trạng vận chuyển hàng qua nước trung gian để lách thuế.

Nguồn tin của Reuters cho biết thời hạn có thể được gia hạn đến cuối tháng Tư, đồng thời nói thêm rằng Hà Nội muốn cẩn thận để không khiêu khích Trung cộng.

Vận chuyển hàng qua nước trung gian để né thuế là hình thức một nước (ví dụ Trung cộng) chuyển hàng hóa sang một nước khác (ví dụ Việt Nam) - nơi chịu mức thuế thấp hơn từ nước thứ ba - rồi từ đó xuất khẩu tiếp sang nước thứ ba này (ví dụ Mỹ) để né thuế, mà không thực hiện bất kỳ công đoạn sản xuất hay gia tăng giá trị nào đối với hàng hóa đó.

Nhiều hàng hóa do Việt Nam xuất khẩu sang phương Tây là do Trung cộng sản xuất.

Các công ty Trung cộng cũng đã thành lập các nhà máy tại Việt Nam để phục vụ khách hàng Hoa Kỳ.

Trong nhiều trường hợp, công nhân Việt Nam gia công hàng, sau đó hàng được xuất khẩu hợp pháp sang Mỹ với nhãn "Sản xuất tại Việt Nam".

Dữ liệu thương mại chính thức cho thấy xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ trong những năm gần đây tăng mạnh bởi lượng hàng nhập khẩu từ Trung cộng, khi mà giá trị và biến động của hàng nhập từ Bắc Kinh gần như trùng khớp với giá trị và biến động của hàng xuất khẩu sang Washington.

Tuy nhiên, giới chức Hoa Kỳ cáo buộc Trung cộng dùng Việt Nam như một kênh trung gian để có được mức thuế thấp hơn cho các mặt hàng không có sự tham gia đáng kể của Việt Nam.

"Trung cộng dùng Việt Nam để trung chuyển nhằm tránh thuế quan," ông Navarro nói trên Fox News vào ngày 6/4, mà không đưa ra bằng chứng.

Một nguồn tin của Reuters cho biết, các tàu chở hàng do Trung cộng sản xuất đã dừng tại các cảng của Việt Nam đủ lâu để có được các giấy tờ chứng nhận rằng các sản phẩm này được sản xuất tại Việt Nam, trước khi rời đi.

Reuters không thể xác định ngay lập tức liệu lời đề nghị của Việt Nam có đủ để giải quyết mối lo ngại của Hoa Kỳ về việc hàng Trung cộng được vận chuyển sang Việt Nam để né thuế, hay liệu Việt Nam này có thể giải quyết triệt để vấn đề này hay không.

Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung cộng trả lời câu hỏi của Reuters rằng thương mại giữa Bắc Kinh và Hà Nội "về cơ bản là tình huống đôi bên cùng có lợi. Chúng tôi tin rằng Việt Nam sẽ đưa ra lựa chọn phù hợp với lợi ích lâu dài của chính mình và tình hình chung về hợp tác cùng có lợi giữa Trung cộng và Việt Nam".

Chip, vệ tinh và máy bay

Việt Nam cũng đang thực hiện các biện pháp nghiêm ngặt hơn đối với những mặt hàng nhạy cảm đi qua lãnh thổ nước này từ Mỹ sang Trung cộng.

Hà Nội có ý định thắt chặt kiểm soát đối với việc xuất khẩu các mặt hàng có thể được sử dụng cho cả mục đích dân sự và quân sự, như chất bán dẫn, theo dự thảo nghị định mà Reuters được tiếp cận.

Nghị định được soạn thảo theo yêu cầu của Bộ Công Thương không ghi ngày ban hành nhưng kèm theo văn bản hướng dẫn thực hiện đề ngày 4/4.

Tài liệu cho biết các đối tác thương mại lớn đã yêu cầu Hà Nội "giảm thiểu khả năng các công nghệ nguồn này được chuyển giao cho các nước thứ ba mà không có sự đồng ý của quốc gia xuất khẩu".

Chính phủ Hoa Kỳ coi việc dẫn đầu về trí tuệ nhân tạo là ưu tiên quốc gia và Washington đã có động thái cắt đứt quyền tiếp cận của Trung cộng đối với các chip tiên tiến nhất do Hoa Kỳ sản xuất.

Theo đề xuất, hiện Việt Nam có kế hoạch đưa ra các thủ tục khai báo và phê duyệt mới đối với hoạt động buôn bán các sản phẩm như vậy.

Trước đó, Hà Nội cho biết họ đã thảo luận về việc kiểm soát xuất khẩu các mặt hàng có thể được sử dụng cho cả mục đích dân sự và quân sự với các quan chức Hoa Kỳ trong các cuộc họp vào tháng Ba.

Một số động thái liên quan đến công nghệ khác nhằm xoa dịu Hoa Kỳ bao gồm việc Hà Nội phê duyệt dịch vụ liên lạc vệ tinh Starlink của tỷ phú Elon Musk, một đồng minh của ông Trump, với những điều kiện ưu đãi.

Musk dường như đã xác nhận tham vọng của Starlink tại Việt Nam khi ông đăng lại vào ngày 4/4 nội dung của một bài báo trước đó của Reuters, trong đó nêu chi tiết kế hoạch triển khai nhiều trạm mặt đất của công ty.

Vị thế dẫn đầu của Musk trong lĩnh vực không gian được Bắc Kinh xem là một mối đe dọa, và Trung cộng đang gấp rút phóng các vệ tinh vào quỹ đạo tầm thấp của Trái Đất.

Việt Nam sắp tiếp đón nhà lãnh đạo Trung cộng Tập Cận Bình vào tuần tới.

Chuyến đi của ông Tập trùng với thời điểm có thể cơ quan quản lý hàng không của Việt Nam chấp thuận máy bay COMAC do Trung cộng bay một số chuyến nội địa.

Việc này có thể mở đường cho các hãng hàng không Việt Nam thuê và mua máy bay phản lực của Trung cộng, vốn cho đến nay vẫn đang phải vật lộn để tìm kiếm người mua nước ngoài.

Việc phê duyệt này sẽ diễn ra sau các thông báo trong tuần này của các hãng hàng không Việt Nam về các thỏa thuận vay vốn từ Hoa Kỳ để mua máy bay Boeing.