Tổng thống Mỹ Donald Trump và nữ Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn.
Nếu Tổng thống Donald Trump thăm chính thức Đài Loan trước hoặc sau cuộc đàm phán sắp diễn ra giữa Hoa Kỳ và Bắc Hàn, thì ông sẽ là vị Tổng thống Mỹ đầu tiên làm như vậy kể từ thời Tổng thống Eisenhower vào năm 1960.
Tổng thống Mỹ đã ký Đạo luật Du lịch Đài Loan vào ngày 17/3/2018, bảy tiếng đồng hồ trước khi đạo luật này chính thức có hiệu lực. Nếu Tổng thống Donald Trump lên kế hoạch gặp Kim Jong-un trong tháng 5 sắp tới đây, thì nhiều khả năng sẽ có 3 lý do chính yếu có thể thúc đẩy ông ghé thăm Đài Loan trong chuyến đi đến Bắc Hàn.
Mặc dù đã có nhiều hành động quân sự đơn phương tại khu vực Trung Đông sau sự kiện khủng bố ngày 11/9/2001, Hoa Kỳ vẫn có xu hướng tìm kiếm giải pháp đa phương cho cuộc khủng hoảng hạt nhân trên bán đảo Bắc Hàn. Tuy nhiên, những vòng đàm phán 6 bên đã thất bại trong việc ngăn chặn nhà lãnh đạo nhiều mưu kế của Bắc Hàn tiếp tục phát triển vũ khí hạt nhân, khi không có các biện pháp trừng phạt hiệu quả đối với chính quyền Bình Nhưỡng. Với việc dần dần giảm bớt sự hiện diện quân sự tại Trung Đông, Hoa Kỳ đang có cơ hội giành lại được sự hiện diện chính trị tại châu Á.
Từ chính sách “phòng ngừa rủi ro” của cựu Tổng thống George W. Bush cho tới chiến lược “tái cân bằng” của chính quyền Obama, có thể thấy một sự chuyển đổi mang tính chiến lược của Hoa Kỳ trong việc tham gia nhiều hơn vào các vấn đề của khu vực. Sự xuất hiện thường xuyên của các tàu hải quân Hoa Kỳ trong khu vực Biển Đông và việc triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa THAAD tại Nam Hàn là một số ví dụ thể hiện một sự chuyển đổi lớn như vậy. Nếu hội nghị thượng đỉnh giữa Hoa Kỳ và Bắc Hàn có thể được ví như là thời điểm “Nixon ở Trung cộng” đối với Tổng thống Trump, thì chuyến thăm Đài Loan (nếu có) của ông cũng sẽ là một minh chứng mạnh mẽ cho một khuôn khổ mới trong chính sách của Hoa Kỳ đối với Đài Loan, và không còn bị can nhiễu từ chính sách “Một Trung cộng” đã lỗi thời.
Tại sao một chuyến thăm chính thức Đài Loan lại có thể là một bước đi tốt đẹp đối với chính phủ Donald Trump?
Trước hết, một chuyến thăm như vậy có thể làm nổi bật Đạo luật Du lịch Đài Loan, rằng cả Hạ viện và Thượng viện trong Quốc hội Hoa Kỳ đều đã nhất trí thông qua vào đầu năm 2018, trong đó tuyên bố rằng: “Chính phủ Hoa Kỳ nên khuyến khích các chuyến thăm giữa Hoa Kỳ và Đài Loan ở tất cả các cấp chính quyền”.
Kể từ khi Hoa Kỳ cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đài Loan (Cộng hòa Trung cộng) vào năm 1979, Hoa Kỳ đã có một sự hạn chế tự áp đặt đối với các chuyến thăm Đài Loan của các quan chức cao cấp trong chính phủ. Không có Tổng thống Hoa Kỳ nào đã từng viếng thăm Đài Loan trong suốt 58 năm qua. Trong khi đó, Đạo luật Du lịch Đài Loan tôn vinh các giá trị dân chủ thiết yếu, trong đó các nhà lãnh đạo của các nền dân chủ có thể tự do thăm viếng nhau mà không phải chịu bất kỳ sự ngăn cản nào, như được khẳng định lại bởi Dân biểu Ed Royce và Thượng nghị sĩ Marco Rubio trong Chính phủ Mỹ. Bên cạnh đó, tòa nhà văn phòng mới của Học viện Hoa Kỳ tại Đài Loan sẽ mở vào khoảng giữa năm 2018, và đây cũng là một lý do hợp pháp và hợp lô-gic để Tổng thống Donald Trump thăm chính thức Đài Loan.
Điều thú vị là Đạo luật Du lịch Đài Loan đã ở lại cả Hạ viện và Thượng viện Hoa Kỳ trong một thời gian dài bất thường. Nó đã được đưa ra vào tháng 1/2017 và đã trải qua 427 ngày để được thông qua, và đây là quãng thời gian dài nhất đối với tất cả các dự luật cụ thể của Hoa Kỳ mà dành cho Đài Loan trong gần 4 thập kỷ. Trung bình, một dự luật của Hoa Kỳ trong đó đặc biệt chú trọng về một vấn đề có liên quan đến Đài Loan chỉ mất khoảng 131 ngày để được thông qua. Khi Đạo luật Quan hệ Đài Loan được đưa ra vào năm 1979, chỉ mất 45 ngày để được thông qua, kể cả việc đạt được chữ ký phê duyệt của Tổng thống Jimmy Carter. Các nhà nghiên cứu chính trị nhận định rằng thời gian xét duyệt lâu cho thấy tầm quan trọng và giá trị chiến lược của Đạo luật Du lịch Đài Loan đối với cả Hoa Kỳ và Đài Loan.
Ảnh chụp một phần nội dung của Đạo luật Du lịch Đài Loan (Taiwan Travel Act).
Thứ hai, một chuyến thăm Đài Loan có thể giúp giảm thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ, và điều này rất quan trọng đối với sự ổn định và phát triển kinh tế lâu dài cho cả Đài Loan và Hoa Kỳ. Đài Loan hiện là đối tác thương mại lớn thứ 10 của Hoa Kỳ, và thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ đối với Đài Loan là khoảng 13,2 tỷ USD vào năm 2016. Đầu năm nay, Shen Jong-chin, Bộ trưởng Kinh tế của Đài Loan, đã hứa giảm thâm hụt thương mại bằng cách tiêu thụ nhiều năng lượng hơn từ Hoa Kỳ, và đây hiện đang là một trong những vấn đề quan trọng nhất đối với tình hình chính trị và kinh tế của Đài Loan.
Bên cạnh đó, vào tháng 5/2018, Đài Loan sẽ tổ chức Hội nghị Công nghiệp Quốc phòng Hoa Kỳ – Đài Loan lần đầu tiên trong 16 năm. Hội nghị này sẽ là nền tảng quan trọng nhất để Đài Loan và Hoa Kỳ cùng nhau thảo luận về các hợp đồng mua bán các trang thiết bị quân sự. William Lai, tân Thủ tướng của Đài Loan, vừa tuyên bố rằng Đài Loan sẽ tăng chi tiêu quốc phòng thêm 2% mỗi năm. Do đó, một chuyến thăm Đài Loan của Tổng thống Donald Trump sẽ minh chứng cho nỗ lực giảm thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ cũng như cho chính sách “Nước Mỹ trên hết” của ông.
Một vài số liệu về việc Hoa Kỳ bán vũ khí quốc phòng cho Đài Loan, trong giai đoạn 2000 – 2010.
Thứ ba, việc thăm chính thức Đài Loan có thể tái khẳng định sự nghiêm túc của Hoa Kỳ trong việc duy trì hiện trạng hàng hải tại khu vực eo biển Đài Loan và Biển Đông. Khi cựu Tổng thống Đài Loan Mã Anh Cửu gặp gỡ Chủ tịch Trung cộng Tập Cận Bình vào tháng 11 năm 2015, thì 2 tháng sau đó, đảng của ông đã bị đánh bại trong cuộc bầu cử Tổng thống Đài Loan. Kết quả này phản ánh mối quan ngại của cử tri Đài Loan, những người tin rằng cuộc họp Mã – Tập có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hiện trạng vốn có của eo biển Đài Loan. Duy trì hiện trạng hàng hải cũng là một trong những chiến lược chính của tân Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn.
Vào tháng 10/2017, Chủ tịch Trung cộng Tập Cận Bình nhấn mạnh mục tiêu thống nhất Trung cộng trong Đại hội Đảng Cộng sản Trung cộng lần thứ 19. Sau bài phát biểu, Trung cộng đã điều động các tàu chiến di chuyển đến eo biển Đài Loan. Vào đầu năm nay, Quốc hội Hoa Kỳ đã thông qua Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng của năm 2018, bao gồm việc bình thường hoá các dịch vụ phòng thủ quốc gia cho Đài Loan. Tháng trước, một phái đoàn của Ủy ban Thượng viện và Ủy ban Dịch vụ Vũ khí Dân dụng của Hoa Kỳ đã đến thăm Đài Loan và gặp Tổng thống Thái Anh Văn để thảo luận về các mối đe dọa ngày càng leo thang từ phía Trung cộng và Bắc Hàn.
Sau khi Tổng thống Donald Trump phê chuẩn Đạo luật Du lịch Đài Loan, Trung cộng lại điều động các máy bay chiến đấu tới khu vực eo biển Đài Loan. Sau khi xóa bỏ giới hạn nhiệm kỳ Chủ tịch nước trong Hiến pháp và tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai, Chủ tịch Trung cộng Tập Cận Bình tái khẳng định mục tiêu thống nhất Trung cộng với cảnh báo rằng “bất kỳ hoạt động ly khai nào từ phía Đài Loan đều sẽ bị sụp đổ”. Chuyến thăm Đài Loan của Tổng thống Trump sẽ là một cử chỉ khẳng định rằng, Đài Loan thật sự là một trong những đối tác chiến lược quan trọng trong kế hoạch của Mỹ đối với khu vực Châu Á – Thái Bình Dương.
Bản đồ về khu vực eo biển Đài Loan.
Mặc dù Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn đã công khai tuyên bố duy trì hiện trạng hàng hải vốn có tại khu vực eo biển Đài Loan, nhưng dường như hiện trạng này sẽ khó lòng được duy trì lâu dài, nếu như không có được sự cân bằng quân sự từ các lực lượng vũ trang với các mục tiêu và nhiệm vụ khác nhau đang hiện diện trong khu vực eo biển. Nếu Tổng thống Donald Trump thăm chính thức Đài Loan trước hoặc sau cuộc đàm phán sắp diễn ra giữa Hoa Kỳ và Bắc Hàn, thì ông sẽ là vị Tổng thống Mỹ đầu tiên làm như vậy kể từ thời Tổng thống Eisenhower vào năm 1960.
Chuyến thăm này sẽ không phải chỉ là một giây phút lịch sử hay một cử chỉ mang tính biểu tượng; nó sẽ có lợi cho cả Hoa Kỳ và các đồng minh của Hoa Kỳ xung quanh Vành đai Thái Bình Dương, và sẽ giúp thúc đẩy chính sách “Nước Mỹ trên hết” của ông.
Hóa Khoa
No comments:
Post a Comment
Note: Only a member of this blog may post a comment.